هیچ ترتیبی و آدابی مجو!

در این‌جا ابدا قصد بررسی فقهی و اخلاقی و درست و نادرست بودن ماجرای «ازدواج موقت» را نداریم که این حیطه اصلا در تخصص ما نیست. ما فقط قصد داریم نگاهی واکاوانه و کمی هم آسیب‌شناسانه به این مسئله بیندازیم. در واقع قصد ما، یک روایت کوتاه است از اتفاقاتی که در این سایت‌ها و کانال‌ها می‌افتد و آسیب‌هایی که از این طریق به زن و خانواده وارد می‌شود.

آذر فخری، روزنامه‌نگار

بسیاری از زن‌ها معتقدند، مردها برای خودشان زندگی مخفیانه‌ای دارند. زندگی که یا با رفیق‌بازی آلوده است، یا در آن پای یک زن دیگر در میان است. 

بعضی از زن‌ها، معتقدند مردها را تحت هیچ شرایطی نمی‌شود راضی کرد؛ آن‌ها همیشه چیزی بیشتر و متفاوت‌تر از زندگی خانوادگی و همسر خود می‌خواهند و برای همین، در مورد آن‌ها احتمال هرخطایی هست. 

در آغاز و در فضای مجازی، امکان چنین شیطنت‌هایی در بعضی سایت‌ها فراهم شد؛ سایت‌هایی که فقط برخی مردان از آن‌ها اطلاع داشتند و پنهانی آدرس آن‌ها را با هم ردوبدل می‌کردند، اما پس از مطرح و علنی شدن امکان ازدواج «موقت» به‌عنوان یک راه‌حل «موقت» برای آنانی که امکان ازدواج دائم نداشتند، این سایت‌ها نقاب از چهره برداشتند، در مورد خدماتی که می‌دادند و می‌دهند تبلیغات آغاز کردند و حالا دامنه فعالیت‌شان به کانال‎های همیشه در دسترس تلگرام هم رسیده است.آن‎هایی که وارد چنین سایت‎ها و کانال‎هایی می‎شوند؛ معتقدند کاری که انجام می‎دهند، کاملا طبیعی و از نظر شرعی کاملا موجه است. اما البته باید پای صحبت‌شان نشست تا متوجه شد که منظورشان از «طبیعی» و «شرعی» چیست و این طبیعی و شرعی بودن چه حوزه‎هایی را و تا کجا فرامی‎گیرد و آیا همه حق دارند از این «طبیعی» بودن استفاده و به تعبیری رساتر سوءاستفاده کنند؟    

ازدواج موقت، چراها و چگونگی‌ها 

ممکن است روزگاری ازدواج موقت حکمت‌هایی برای خودش داشته، حکمت‌هایی شاید هم زیست‌شناسانه و هم بازدارنده برای مردانی که برای مدت‌های طولانی از خانواده دور بودند، برای مردانی که همسر بیمار داشتند، برای مردانی که به هر دلیل از سوی همسران خود رانده شده و مورد بی‌مهری قرار می‌گرفتند و به‌خصوص برای مردان مجردی که تا مدتی طولانی نمی‌توانستند ازدواج کنند، ازدواج موقت، روشی بود تا  آنان به خلأ و نیاز جسمانی خود پاسخ بدهند و از افتادن به جان جامعه و زنان پرهیز داده شوند. برای چنین مردانی، همیشه افرادی بودند که شرایطی را مهیا می‌کردند که ضمن آن، با تعیین مهریه، زنان واجد شرایط نیزمی‌توانستند به خواسته و نیاز جسمی و نیز مالی خود پاسخ دهند. این زنان معمولا زنان از جوان تا میان‌سال بیوه یا مطلقه‌ای بودند که البته حریم و شان‌شان معمولا حفظ می‌شد. این حریم تا آن‌جا مهم بود که زنی که به ازدواج موقت درمی‌آمد، به هر مدتی، بعد تمام شدن زمان ازدواج، باید دو ماه‌ونیم عده نگه می‌داشت. و همین فاصله‌گذاری، نمی‌گذاشت ازدواج موقت، به‌صورت یک شغل، برای زنان دربیاید. در عین حال، تکلیف چنین زنانی مشخص بود؛ آن‌ها هم مثل هر زن دیگری در زمینه ازدواج از مهریه و با توجه به طول ازدواج از نفقه برخوردار بودند. این شرایط هنوز هم بر ازدواج موقت حاکم است... اگر این سایت‌ها و کانال‌ها بگذارند!    

متاسفانه این سایت‌های مجاز و غیرمجاز زنان، دختران جوان، مردان و پسران را به ازدواج‌های موقت ترغیب می‌کنند و آن‌قدر از ازدواج موقت تعریف و آن ‌را تبلیغ کرده‌اند که قبح آن در میان خانواده‌ها و جوان‌ها از بین رفته است

در سایت‌ها و کانال‌های همسریابی چه می‌گذرد؟

در سایت‌ها و کانال‌های همسریابی مسلما هر چه می‌گذرد و هر طور که می‌گذرد، چندان خوشایند و البته چندان هم شرعی-آن‌طور که مدیران این سایت‌ها و کانال‌ها ادعا می‌کنند- نیست. ورود به این کانال‌ها و سایت‌ها، راحت است، هرکس می‌خواهد از امکانات این فضاها استفاده کند کافی است فرمی پر کند و مشخصات ظاهری خودش و موردی را که می‌خواهد اعلام کند. در مورد این مشخصات و اطلاعات هم البته راستی‌آزمایی در کار نیست. بعد از عضویت و پرداخت حق عضویت!، مردان می‌توانند به پروفایل زنانی که اعلام آمادگی کرده‌اند، دسترسی داشته باشند. 

یکی از دلایل دغدغه‌شدن امر جنسی در جامعه امروز ما  بحث دوران گذار است. جامعه ما در حال تجربه«تجارب» جدیدی است. به لحاظ جمعیتی در حال تجربه نوع جدیدی از ساختار جمعیتی هستیم که به‌شدت بر مسائل فرهنگی و اجتماعی جامعه تأثیرگذار است

سایت‌ها و کانال‌های فعالی وجود دارند با هزاران عضو که زنان را بر اساس سن، زیبایی، رنگ پوست، اندازه قد و وزن، تحصیلات و تهرانی و شهرستانی بودن، داشتن خانه مجردی  و ...البته قیمت مهریه! و شرایط و نحوه آن پرداخت آن، طبقه‌بندی کرده‌اند و مشتریان و مراجعان مرد، می‎توانند با توجه به شرایط خود که البته بیشتر و گاه فقط شامل تمکن مالی می‎شود، مورد مناسب و دلخواه خود را انتخاب کنند. برخی از این سایت‎های فعال و پرمشتری که ادعا می‎کنند مجوز دارند و ساز‌وکاری کاملا شرعی بر روند فعالیت آن‌ها حاکم است، علنی و خیلی واضح شرط گذاشته‌اند که هر زن، در روز نمی‌تواند بیش از چهار مورد ازدواج موقت داشته باشد! و از همین جا میزان پای‌بندی به موارد شرعی مشخص می‌شود. ایراد مهم دیگری که به این واسطه‌های مجازی وارد است، عدم راستی‌آزمایی در مورد تاهل مردان و زنان و نیز دوشیزه بودن آنان است، دختری که هرگز ازدواج نکرده، شرعا نمی‌تواند وارد ازدواج موقت شود، اما در این سایت‌ها به مواردی از این دست برمی‌خوریم؛ دخترانی که یکی از مزایای خود را همین دوشیزگی عنوان کرده و لاجرم قیمت-ببخشید مهریه- بالاتری دریافت می‌کنند!  به این ترتیب مسائل اخلاقی در این کانال‌ها نه اولویت دارد و نه اهمیت و پرسش از مشتریان خدمات جنسی فقط در مورد مسائل ظاهری و پول است. افرادی که در این کانال‌ها عضو می‌شوند فقط به دنبال برچسب ازدواج موقت هستند تا بدون کمترین رابطه حسی و قلبی و در قالب پوششی قانونی رابطه جنسی برقرار کنند. 

این بازار حسابی داغ است!

شگفت‌انگیز آن است که به‌‌رغم مخالفت‌های ظاهری که از سوی مردم نسبت به ازدواج موقت دیده یا شنیده می‌شود، این بازار به‌شدت داغ است. 

بسیاری از کانال‌ها و سایت‌ها با سوءاستفاده از مفهوم صیغه و ازدواج موقت، روابط غیراخلاقی را ترویج می‌کنند و نهاد‌های نظارتی هم‌چون پلیس فتا و وزارت ورزش و جوانان نیز به این قضیه ورود کرده‌ و به جوانان هشدار می‌دهند.حسن جواهری، روانشناس بالینی در مورد این کانال‌ها می‌گوید بسیاری از افراد نیازهای خود را از طریق چنین کانال‌هایی ارضا می‌کنند و برخی افراد که برای مدت بسیار کوتاهی وارد این کانال‌ها می‌شوند بدون این‌که چیزی به‌دست آوردند، اعتماد به نفس و پول خود را به‌راحتی 

از دست می‌دهند.

شهناز سجادی، دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت امور زنان و خانواده با اشاره به سایت‌های صیغه‌ و همسریابی می‌گوید:«متاسفانه این سایت‌های مجاز و غیرمجاز زنان، دختران جوان، مردان و پسران را به ازدواج‌های موقت ترغیب می‌کنند و آن‌قدر از ازدواج موقت تعریف و آن‌ را تبلیغ کرده‌اند که قبح آن در میان خانواده‌ها و جوان‌ها از بین رفته است و ما امروز با افزایش ازدواج‌های موقت مواجهیم. در حال حاضرهم که مدام تبلیغ می‌کنند یک نوجوان کمتر از ۱۳ سال نیاز جنسی دارد و باید ازدواج کند،  این درست است که انسان نیاز جنسی دارد، اما در هر دوره‌ای باید به یک روند از رشد و تعالی انسان پرداخته شود. و دوران ابتدایی و حتی 13 سالگی، مقطعی نیست که لزومی داشته باشد این میل بیدار و پرورده شود. سن نوجوانی فرصت اجتماعی شدن و مهارت‌آموزی است نه زمان سرفرو کردن در سایت‌ها و کانال‌های ازدواج موقت که اساسا هیچ ضابطه‌ای بر آن‌ها حاکم نیست.»   

فضای حاکم برجامعه بیمار است!

عضو هیأت علمی‌ دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است امر جنسی در حال حاضر «دغدغه و معضل» جامعه ماست. این التهاب جنسی نشانگانی دارد که در سطح بازنمایی ذهنی و زبانی در جامعه ما وجود دارد. برای مثال اگر بخواهم به چند نمونه از این نشانه‌ها اشاره کنم، شامل این موارد می‌شود: طنز جنسی، پوشش جنسی، اقبال خانواده‌های ایرانی به سریال‌ها و فیلم‌هایی که تابوشکن هستند. 

محمدتقی کرمی می‌گوید:«‌اگر دوربینی در یکی از این فضاهای عمومی‌ کار گذاشته شود، ملاحظه می‌کنیم با چه میزان ابراز نشانگان جنسی در جامعه مواجهیم، برای مثال کافی است در یک واگن مترو یک خانم بدحجاب داخل شود. تمام فضا تحت‌تأثیر او قرار گرفته و نگاه‌ها به سمت این خانم می‌رود. حتی کسی که می‌خواهد نگاهش را کنترل کند و خود را بی‌تفاوت نشان دهد، دارای نوعی بی‌تفاوتی آگاهانه است. بنابراین درجامعه دچار معضلات جنسی هستیم و این مسئله، مجرد و متأهل و زن و مرد هم ندارد. این قضیه کل خانواده را درگیر کرده است.» 

به گفته کرمی یکی از دلایل دغدغه‌شدن امر جنسی در جامعه امروز ما  بحث دوران گذار است. جامعه ما در حال تجربه«تجارب» جدیدی است. به لحاظ جمعیتی در حال تجربه نوع جدیدی از ساختار جمعیتی هستیم که به‌شدت بر مسائل فرهنگی و اجتماعی جامعه تأثیرگذار است. هم‌چنین دو قطبی‌شدن فضای سیاسی و کاهش اعتماد رسانه‌ای مردم حتی نسبت به اخلاق و ارزش‌ها منجر به شکاف میان حاکمیت و مردم شده است. 

حسین باهر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه هم می‌گوید:: «درباره افزایش ازدواج موقت در جامعه می‌توان دلایل مختلفی ارائه کرد. در حال حاضر اقدام به ازدواج دائم از نظر مشکلات اقتصادی سخت شده است. به اعتقاد من 90 درصد مشکلات ازدواج دائم ناشی از مسائل اقتصادی و 10 درصد نیز ناشی از مسائل فرهنگی است.مسائل اقتصادی شامل مسکن، شغل و درآمد مناسب، هزینه‌های بالای ازدواج و مهریه‌های سنگین باعث شده مردم جذب این سایت‌ها و کانال‌ها شوند و البته به این ترتیب از بار هر نوع مسئولیتی شانه خالی کنند.» به نظر حسین باهر، دلیل اصلی رواج ازدواج موقت را می‌توان سخت بودن ازدواج دائم و آسان و ارزان بودن ازدواج موقت دانست.