لیست سفید اینترنت کودکان؛ و طرح یک دغدغه:
حاکمیت به جای پدر و مادرها تصمیم نگیرد
اینترنت در ایران همواره یک تهدید محسوب می‌شود و فیلترینگ دائمی و طرح صیانت که به اعتقاد بسیاری به تدریج و بدون اعلام عمومی، در حال اجراست؛ برای محافظت جان و مال و ناموس مردم! و ارزش‌های نظام از مضرات غیرقابل‌کنترل آن تدارک دیده شده است! مخالفت و بحث و مجادله درخصوص محدودیت‌های این جزء لاینفک زندگی جهان امروز نیز همیشگی است. با این حال وقتی پای اعمال محدودیت در اینترنت کودکان به میان می‌آید؛ به لحاظ جامعه هدف و ضرورتی که مطرح است، نگاه‌ها تغییر می‌کند و تیغ تیز انتقادات ملایم‌تر می‌شود.
ضرورت شکل‌گیری اینترنت امن برای کودک، بحثی جهانی است. کمیسیون اروپا در سال ۲۰۰۴ با نام‌گذاری دومین سه شنبه فوریه به «روز اینترنت امن» که در بیش از ۱۲۰ کشور جهان به رسمیت شناخته می‌شود، تلاش کرد که با تمرکز بر کودکان، مردم را از خطرات امنیتی موجود در اینترنت آگاه کند.
در ایران نیز بحث اینترنت امن کودکان از سال‌ها قبل مطرح و اینکه کودکان به محتوای تمامی سایت‌ها دسترسی داشته باشند، تهدیدی برای خود آنها و خانواده‌ها تلقی شده است. بنابراین راه‌اندازی نظام اینترنت کودک در دستور اقدام گرفت با این توجیه که گوگل برای سالم‌سازی فضای مجازی با دولت همکاری نمی‌کند، اما موتورهای جست و جوی بومی این نیاز را برطرف می‌کنند؛ ضمن اینکه اطلاعات آنها قابل مدیریت و سالم‌سازی است.
هفته گذشته نیز در جلسه کمیته راهبری سند حفاظت از کودکان در فضای مجازی به میزبانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، رونمایی از طرح اینترنت کودک و نوجوان انجام شد.
در این جلسه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با تأکید بر اینکه حوزه کودک و نوجوان در فضای مجازی حوزه بسیار مهمی است اما آن‌چنان‌که باید و شاید به آن پرداخته نشده است گفت که سابقه بحث حفاظت از کودکان در فضای مجازی قریب به دو دهه است که در دنیا دنبال می‌شود و در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 هم فعالیت‌های خوبی در کشور انجام شد البته در ادامه کمتر به این حوزه توجه شده است و اقدامات انجام گرفته یا کافی نبوده یا متناسب با چارچوب‌های فرهنگی کشورمان نبوده است.
عیسی زارع‌پور، افزود: بر اساس تکالیف در نظر گرفته‌شده در سند صیانت از کودکان در فضای مجازی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف شد تا با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای فرهنگی یک محیط امن در فضای مجازی برای کودکان فراهم کند تا آنها کمتر در معرض محتواهای نامناسب قرار بگیرند؛ تکلیف دیگر وزارت ارتباطات در این سند این بود که محیط امن متناسب با سن و محتوایی که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد را فراهم کند که طبق اعلام با همکاری خیلی خوب خانواده ارتباطات کشور و در رأس آن اپراتورهای تلفن همراه این امکان فراهم شده است.
خوب است؛ مشروط به اینکه شامل سایر طبقات اجتماعی نشود
در همین رابطه یک کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: این طرح از این جهت که به کودکان سرویس‌های مناسبی داده شود و به خانواده این اختیار را می‌دهد که اینترنتی را برای فرزندان خود فراهم کنند، اقدام خوبی است؛ مشروط به اینکه شامل سایر طبقات اجتماعی نشود.
محمد کشوری افزود: همین که برای کودکان سرویسی با حق انتخاب توسط پدر و مادر باشد، به عقیده شخصی من اقدام بسیار خوب و لازمی است اما در عین حال از نکته مهمی برخوردار است؛ طبعا ویژگی مهم اینترنت کودکان این است که به اصطلاح یک لیست سفید شامل تعدادی سایت منتخب در اختیار والدین قرار می‌دهند اما این اقدام باید به‌گونه‌ای باشد که والدین بتوانند این لیست را کم و زیاد کنند و از امکان ویرایش برخوردار باشد.
کشوری در ادامه سخنانش تشریح کرد: اختیار و کنترل نباید از پدر و مادر گرفته شود؛ مبنای اینترنت کودکان این است که سرویسی را ارائه دهند که والدین امکان کنترل، نظارت و مدیریت بر فرزندان خود را داشته باشند؛ نباید چنین امکان تلقی ایجاد کند که بعضا حاکمیت‌ها به جای پدر و مادر تصمیم گرفته‌اند و صرفا تعدادی از سایت‌ها را در اختیار کودکان قرار دهند، اما اینکه سایت‌هایی باشند که خیال والدین راحت باشد، خوب است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
این کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقد است جهت‌گیری، اصول و سیاسی‌های کلی اینترنت کودکان باید به سمتی باشد که خانواده‌محور باشد؛ یعنی بر مبنای مدیریت و نظارت والدین باشد؛ به عبارتی حاکمیت این امکان را فراهم کند تا پدر و مادرها بتوانند لیست سایت‌ها را کم یا زیاد کنند.
وی با بیان اینکه با نگاه به واقعیت جامعه این طرح درنهایت برای کودکان ۱۰ تا ۱۲سال مناسب است، تشریح کرد: برای بچه‌های کوچک‌تر همانطورکه گفته شد محور خانواده است. جدا از طراحی که باید جذاب و مناسب باشد، در مرحله بعد این خانواده‌ها هستند که باید قانع شوند که طرح اینترنت کودکان اقدامی خوب و مناسب است تا درنهایت فرزندان آنها از این اینترنت استفاده کنند.
کشوری گفت: همچنین نقش صدا وسیما در این مواقع بسیار مهم است؛ متأسفانه یکی از مشکلات این است که در سال‌های اخیر فرهنگ‌سازی لازم در مباحثی مانند سواد دیجیتالی و رسانه‌ای دیده نشده است؛ درواقع صدا و سیما باید یک برنامه مستمر و منسجم داشته باشد که سواد خانواده‌ها را در چنین مواردی بالا ببرد؛ طبعا اگر به دید تجاری به آن نگاه شود که شرکت‌های داخلی هم برای تبلیغات باید پولی پرداخت کنند، هیچ وقت این امر شکل نمی‌گیرد؛ بدین ترتیب باید در صدا و سیما و رسانه‌ها به این صورت تبلیغات لازم را انجام دهند.
این کارشناس معتقد است تأثیرات اجرای طرح اینترنت کودکان و نوجوانان کوتاه‌مدت نیست و همه می‌دانند که تعدادی از سایت‌های اینترنت، مناسب کودکان نیستند و طبعا اگر استفاده شوند، مضرند، اما درنهایت درصورتی که تمهیداتی ایجاد شود که خانواده و کودکان از اینترنت مناسب استفاده کنند، مفید خواهد بود.
لیست سفید را باید وزارت ارشاد نهایی و اعلام کند
در همین راستا، سخنگوی وزارت ارتباطات در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آخرین جزئیات راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان اظهار کرد: سندی در شورای عالی فضای مجازی وجود دارد که تکالیف دستگاه‌های مختلف را برای محافظت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی مشخص کرده است که بخشی از این وظایف بر عهده وزارت ارتباطات است. بخش زیادی از این تکالیف تاکنون انجام شده و منتظر هستیم که وزارت ارشاد لیست سفید خود را نهایی و آن را اعلام کند.
مهدی سالم ضمن اشاره به اینکه بخش زیادی از لیست سفید وزارت ارشاد در خصوص محتوای قابل ارائه برای کودکان و نوجوانان آماده شده و در حال حاضر قابلیت معرفی عمومی را پیدا کرده است، افزود: اینترنت کودک یا فضای امن کودک و نوجوان در بخش‌های مختلفی اتفاق می‌افتد؛ یکی بحث پاک بودن اینترنتی است که در اختیار کودک یا نوجوان قرار می‌گیرد که رده‌بندی‌های مختلفی در این رابطه مشخص شده و دسترسی به رده‌بندی‌ها و انتخاب آن توسط والدین صورت می‌گیرد.
سالم در ادامه تاکید کرد: تمام فعالیت‌ها در حوزه اینترنت کودک و نوجوان در اختیار پدر و مادر است و هیچ اجباری از سوی سرویس‌دهنده‌ها و اپراتورها وجود ندارد؛ اگر پدر یا مادری بخواهند که اینترنت پاک در اختیار فرزندش قرار بگیرد، می‌توانند سیم کارت کودک را خریداری و بسته‌های مورد نظر را فعال کنند.
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعلام اینکه در حال حاضر لیست سفیدی که وزارت ارشاد با همکاری سایر دستگاه‌ها آماده کرده، برای اپراتورها و سرویس‌دهنده‌ها ارسال شده است، گفت: بر مبنای این لیست، سرویس اینترنت کودکان و نوجوانان فعال می‌شود؛ قابلیتی که وجود دارد این است که اگر خانواده‌ها علاقمند باشند که بخش‌هایی به این لیست اضافه و یا کم بشود، می‌توانند در سامانه‌های تعبیه شده اعلام کنند؛ به طور مثال بعد از فعال سازی اینترنت کودک، اگر برخی خانواده‌ها درخواستی برای دسترسی به سایتی برای فرزندانشان داشته باشند، پیام به تیم‌های محتوایی ارسال می‌شود.
سالم افزود: این پیام‌ها بررسی می‌شود، اگر درخواستشان مناسب همه خانواده‌ها باشد به لیست اضافه می‌شود در غیر این صورت خود پدر و مادر می‌توانند برای فرزند خود این دسترسی را باز کنند.
**مبنای اینترنت کودکان این است که سرویسی را ارائه دهند که والدین امکان کنترل، نظارت و مدیریت بر فرزندان خود را داشته باشند؛ نباید چنین امکان تلقی ایجاد کند که بعضا حاکمیت‌ها به جای پدر و مادر تصمیم گرفته‌اند و صرفا تعدادی از سایت‌ها را در اختیار کودکان قرار دهند
** کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات: جهت‌گیری، اصول و سیاسی‌های کلی اینترنت کودکان باید به سمتی باشد که خانواده‌محور باشد؛ یعنی بر مبنای مدیریت و نظارت والدین باشد؛ به عبارتی حاکمیت این امکان را فراهم کند تا پدر و مادرها بتوانند لیست سفید سایت‌ها را کم یا زیاد کنند
دیدگاه تان را بنویسید