قمار؛ بازی خطرناکی که تبعات آن بیشتر متوجه خانواده‌هاست
اول چند برد؛ بعد برای همیشه باخت!
سعیده علیپور
اعتیاد به قمار در حالی یکی از شایع‌ترین اعتیادها در دنیاست که برخی شاخص‌ترین نماد بیرونی آن را وجود کازینوها و قمارخانه‌ها می‌دانند، به همین دلیل است که در ایران به دلیل ممنوعیت فعالیت قمارخانه و کازینو، بسیاری تصور می‌کنند که نه قماری هست و قماربازی. اما واقعیت این است که قماربازی به کازینو و قمارخانه ختم نمی‌شود؛ حتی این اعتیاد تنها مختص ثروتمندان هم نیست و در اقشار و طبقات مختلف اجتماعی دیده می‌شود؛ بیمارانی که بیش از خود به خانوادهایشان آسیب‌های جدی روانی و اقتصادی و اجتماعی شدیدی وارد می‌کنند. خانواده‌هایی که بسیاری از آنها به دلیل اطلاع‌رسانی کم در خصوص این نوع از اعتیاد، حتی به مشاوره‌های اجتماعی هم دسترسی مناسبی ندارند.
شمار فراوان قمارخانه‌ها
هر چند در ایران قمارخانه‌ها نمی‌تواند به صورت رسمی فعالیت کنند اما حتی مهمانی‌های دوستانه هم مجال خوبی برای یک قمارباز است. این در حالی است که سالهاست شبکه‌های قمار به صورت مخفیانه فعال بوده و علاقه‌مندانی را دور خود جمع کرده‌اند.
حال اما با گسترش اینترنت و فضای مجازی این شبکه گسترش آسان‌تری یافته و بسیاری را در هر سن و قشری در این گرداب اسیر می‌کند.
آبان ماه امسال دادستان کل کشور اعلام کرده بود که «تنها طی یک ماه 42 هزار و 500 بازی قمار آنلاین در ایران شناسایی شدند». سایت‌هایی که خیلی زود فیلتر شد اما جای آن چند هزار سایت دیگر سر در آورد.
حتی دو سال پیش اعلام شد که قرار است با گزارش کاربران در فضای مجازی به کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و مسدودسازی فوری سایت‌ها، بسترهای قمار و شرط‌بندی جمع شود. اما آمارها نشان داد این مشکل نه تنها حل نشد که شدید تر هم شد.
تنها با یک جستجوی ساده در موتورهای جستجوگر و فضای مجازی می‌توان به عمق فاجعه پیشروی سایت‌های شرط‌بندی و قمار آنلاین پی برد.
حتی شیوع ویروس کرونا و تعطیلات مسابقات ورزشی که بازار داغ شرط‌بندی‌ها را داغ می‌کرد نیز نتوانست سرعت رشد این سایت‌ها را کاهش دهد و برعکس براساس گزارش‌های اعلام شده، تعطیلی‌های کرونایی باعث افزایش این جرم در کشور شد. در این میان نه تنها مردان که حال بسیاری از زنان و حتی کودکان نیز از مشتریان پروپاقرص سایت‌های شرط‌بندی هستند.
شرط‌بندی‌های مالی با هزاران موضوع ریز و درشت
بسیاری از افراد تصور می‌کنند قمار یعنی بازی با کارت‌های خال‌دار؛ در صورتی‌که بازی با کارت می‌تواند فقط یک سرگرمی باشد اما قمار، شرط‌بندی‌های مالی است که تنها به علاقه‌مندان کارت محدود نیست. بسیاری از افراد درگیر با شرط‌بندی در ایران بیشتر بر سر نتایج مسابقات اسب‌سواری، فوتبال و غیره شرط‌بندی می‌کنند. علاوه بر این از حضور بازیکن در یک مسابقه ورزشی تا بازی‌های فکری و انواع بازی‌های اینترنتی و هزاران موضوع ریز و درشت دیگر هم جزو موارد شرط‌بندی محسوب می‌شود.
آبان ماه امسال دادستان کل کشور اعلام کرد که «تنها طی یک ماه 42 هزار و 500 بازی قمار آنلاین در ایران شناسایی شدند». سایت‌هایی که خیلی زود فیلتر شد، اما جای آن چند هزار سایت دیگر سربرآورد
در این میان برخی از موارد حتی قدمت زیادی هم دارد و معمولا در مناطق روستایی و حاشیه‌ای شهر گروهی را به خود جذب می‌کند مثل بازی‌های خشن جنگ انداحتن بین حیواناتی چون خروس و سگ و گاو و... .
اعتیاد به قمار چیست؟
از پیر تا جوان و حتی کودک. از فقیر تا غنی. کافی است به طمع ثروتمند شدن یا حتی لذت بردن از آزمودن بخت خویش در دام این ماجرا بیافتید. آن وقت است که زندگی خود و اطرافیانتان را با چالش‌های جدی مواجه کرده‌اید.
قمار نوعی بازی شانسی است که در صورت تکرار زیاد می‌تواند به اعتیادی خانمان‌سوز تبدیل شود. اگرچه عده‌ای قمار را به عنوان سرگرمی انجام می‌دهند اما عادت شدن این بازی در برنامه زندگی فرد، از آن اعتیادی نابود‌کننده، می‌سازد که رهایی از آن به راحتی ممکن نیست.
فاطمه اشرف‌زاده، کارشناسی ارشد روان‌سنجی در این باره می‌گوید: «وقتی فرد به قمار عادت کند، دیگر نمی‌توان این بازی احتمالات را تفریحی ساده دانست. زیرا در این مرحله فرد با آگاهی از ضررهای جبران ناپذیر آن مرتب وسوسه می‌شود در دور جدید بازی شرکت کند. به این ترتیب کم‌کم وارد دور باطل برد و بخت می‌شود؛ برای یک بار بردن، بارها می‌بازد و باز هم این چرخه معیوب را ادامه می‌دهد؛ این اسارت ادامه دارد و اعتیاد به قمار گریبان او را گرفته است و معتاد به قمار، برای رهایی از چنگال این اعتیاد باید کمک تخصصی بگیرد».
به گفته او این دسته از افراد به دلیل بدهی فراوان معمولا شغل خود را از دست می‌دهند و به دلیل ورشکستگی اقتصادی و از دست دادن دارایی‌خود به تهدید و خشونت با اطرافیان برای تامین منابع مالی قمار روی می‌آورند. در نتیجه از دست رفتن اعتبار در اجتماع و خانواده و بی‌اعتماد شدن همکاران، آشنایان، مشکلات خانوادگی و طلاق و ... از تبعات چنین اعتیادی محسوب می‌شود.
او می‌گوید: «برخی حتی برای تامین منابع مالی ممکن است دست به سرقت یا اعمال خلاف قانون بزنند یا به دلیل بدهی فراوان کارشان به زندان هم بکشد».
براساس گزارش‌های اعلام شده، تعطیلی‌های کرونایی باعث افزایش قمار در کشور شد. در این میان نه تنها مردان که حال بسیاری از زنان و حتی کودکان نیز از مشتریان پروپاقرص سایت‌های شرط‌بندی به شمار می‌آیند
وسوسه پایان‌ناپذیر پیروزی
به اعتقاد روانشناسان پیروزی، حس شادکامی را در انسان به وجود می‌آورد و یک قمارباز با تکرار بازی و پیروزی از خودش احساس رضایت می‌کند. اما این موضوع جایی خطرناک می‌شود که فرد در طول شرط‌بندی احتمالا بعد از چندین برد شکست می‌خورد و برای اینکه باخت خود را جبران کند، این چرخه شکست و پیروزی را تا بی‌نهایت تکرار می‌کند. در حالی که پیروزی‌های اندک او را شادکام می‌کند شکست‌های پی در پی از نظر روحی او را تخریب و منزوی می‌کند.
محمد ذکاوتی، روانشناس می‌گوید: «اعتیاد به قمار توسط همسر به دلیل نبود علائم اولیه فیزیکی، راحت تر از سایر اعتیادها قابل پنهان کردن است. علاوه بر آسیب‌هایی که ناشی از اعتیاد پنهان به قمار به وجود می‌آید، ناگهان آسیب‌هایی همچون بدهی‌های با حجم بالا و تنش زیاد در روابط خانوادگی ایجاد می‌شود. به طوری که مشکل مالی و وضعیت بد اقتصادی خانواده یک فرد معتاد به مواد مخدر که بعد از سال‌ها مصرف مواد به آن دچار می‌شوند یک فرد معتاد به قمار ممکن است در یک لحظه به آن دچار شوند».
به گفته او همسران افراد معتاد به قمار؛ پس از شکست همسر خود در بازی و شرط‌بندی، تجربیاتی را که بیان کرده‌اند همواره با عدم رضایت، انزوا، خشم همسر، عدم احترام همسر به خود و عدم انجام نقش‌ها و مسئولیت‌های فرد در قبال خانواده بوده است. عواقب سلامتی عاطفی و روحی حتی می‌تواند همسر قمارباز را در معرض خطر خودکشی قرار دهد.
این روانشناس می‌گوید: «آسیب شناسی قماربازان نشان می‌دهد که احتمال طلاق در افراد معتاد به قمار سه برابر بیشتر از افراد عادی است. کودکانی که در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که پدر یا مادر به قمار اعتیاد داشته‌اند با توجه به مشکلات مالی، تنش‌های موجود در خانواده و وقت کمی که برای تربیت آنها صرف شده است، در آینده با مشکلات عدیده‌ای روبرو خواهند شد».
خانواده‌هایی که نیاز به مددکاری دارند
اگرچه در دوران اعتیاد به قمار، خانواده فرد قمارباز به شدت تحت تاثیر آثار مخرب این اعتیادند، اما در صورتی که فرد تصمیم به ترک گرفت، خانواده‌اش انگیزه‌ای قوی برای ترک به شمار می‌آید. اعضای خانواده می‌توانند از بهترین حامیان فرد در مسیر درمان محسوب شوند. روان‌درمان‌گران در این شرایط به آموزش اعضای خانواده می‌پردازند و آنها را با فرایند درمان درگیر می‌کند. به این ترتیب محیطی پر از حمایت و امن جهت بهبود و ترک اعتیاد قمارباز می‌سازند و به خانواده او هم در این دوره با مشکلات عدیده روحی و اجتماعی مواجه بودند کمک می‌کنند.
همچنین عضویت در گروه قماربازان گمنام، مانند گروه‌های الکلی‌های گمنام بر پایۀ برنامۀ 12 قدم، یکی از روش‌های درمانی مفید برای ترک قماربازی است؛ به‌خصوص در دوره بهبودی که فرد با مساله لغزش یا بازگشت به اعتیاد رو به روست. اعضای این گروه‌ها چنین شرایط پرفشار و احساسات ناشی از آن را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند؛ پس می‌توانند مشوق بیمار باشند و به او دلگرمی دهند.اورژانس اجتماعی بهزیستی هم در این باره می‌تواند به خانواده‌ها کمک و آنها را راهنمایی کند هر چند بسیاری از خانواده‌ها چندان اطلاعی از این خدمات ندارند و در نتیجه از خدمات اجتماعی ابتدایی هم محروم هستند.
دیدگاه تان را بنویسید