ریحانه جولایی

از همان زمان که زمزمه‌های سویه جدید در اروپا شنیده شد، پزشکان هشدار دادند که این سویه قدرت سرایت بالاتری نسبت به تمام سویه‌های پیشین دارد. پزشکان پیش‌بینی کردند ویروس جدید می‌تواند دوباره بیمارستان‌ها را از بیماران کرونایی پر کند و بخش‌هایی که از تعطیل شدنشان زمان زیادی نمی‌گذشت دوباره شروع به فعالیت کنند. پیش‌بینی‌ها و هشدارها به حقیقت پیوست و حالا دوباره بیمارستان‌ها از بیماران کرونایی پرشده است، بخش‌های آی سی یو دوباره پر از بیمار شده‌اند و بسیاری از کادر درمان به سویه جدید مبتلا شده‌اند. بااینکه بسیاری حداقل دو دز واکسن را دریافت کرده‌اند اما مرگ‌ها دوباره چند روزی است که سه‌رقمی شده‌اند و سویه امیکرون هرروز افراد بیشتری را درگیر بیماری می‌کند.

هنوز روزهای سخت نیامده‌اند

بر اساس صحبت‌هایی که از پزشکان در رسانه‌ها منتشر می‌شود هنوز روزهای سخت از راه نرسیده‌اند. معاون درمان بیمارستان بهارلو تهران هم در صحبت‌هایش گفته روزهای سخت کرونایی طی یک تا دو ماه آینده در انتظارمان خواهد بود.

بهنام بهنوش همچنین گفته است که اکنون با درگیری بالایی که امیکرون ایجاد می‌کند در اکثر بخش‌ها با کمبود نیرو مواجه هستیم. آمار ابتلای کادر درمان به این سویه از کرونا تصاعدی است و تا زمان بهبودی نیز باید به مرخصی استعلاجی بروند.

یکی از دلایلی که امیکرون با سرعت در حال پیشروی است را می‌توان سختی تشخیص آن اعلام کرد. به گفته بهنوش با شیوع بالای امیکرون خیلی از بیمارانی که با علائم دیگر به ما مراجعه می‌کنند و تحت بررسی قرار می‌گیرند نهایتاً احتمال اینکه به کرونا مبتلا شوند هم وجود دارد که مشکل‌آفرین شده است. در پیک‌های قبلی جداسازی بیماران کووید و غیرکووید به شکل بهتری صورت می‌گرفت ولی در این پیک جدید چنین تشخیصی سخت است؛ چون بیمار در ابتدا علائمی از کرونا ندارد و پس از چند روز این علائم هم در او ظاهر می‌شود.

او همچنین هشدار داده است که با نزدیکی نوروز این تعداد بیمار می‌تواند افزایش پیدا کند. از طرف دیگر با توجه به مسائل اقتصادی نمی‌توان از دولت خواست تا دوباره قرنطینه اعلام کنند. بنابراین در این شرایط تنها کاری که می‌توان انجام داد استفاده از ماسک و رعایت پروتکل‌های بهداشتی است.

افت پروتکل‌های بهداشتی  و رکوردشکنی در ابتلا

اما اگر کمی دقت کنیم می‌بینیم دیگرکسی مانند گذشته به پروتکل‌ها توجه ندارد. بر اساس آمار رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به کمتر از 57 درصد رسیده است. هفته گذشته حدوداً 59 درصد رعایت می‌کردیم. این یعنی در طول یک هفته تقریباً 2 درصد افت داشته‌ایم. نانوایی‌ها همچنان در صدر اخطارها قرار دارند و پاساژها در صدر اماکنی قرارگرفته‌اند که پوشیدن ماسک در آنجا فقط 38 درصد رعایت می‌شود. (هفته پیش این عدد نزدیک به 40 درصد بود.) دیروز38 هزار و 757 بیمار مبتلا هم شناسایی شدند تا در میزان مبتلایان هم رکورد بزنیم. شهرستان‌های قرمزمان، اما همچنان ثابت مانده است. حالا عدد 120 شهر قرمز را باید کنار 153 شهرستانی بگذاریم که ممکن است به‌زودی رنگ تازه‌ای پیدا کنند و این درحالی است که 20 میلیون نفر دوز سوم واکسن را زده‌اند و 6 تا 7 میلیون هم تاکنون به هیچ واکسنی از هیچ نوعی روی خوش‌نشان نداده‌اند. تصاویر خیابان‌ها، تالارها، آرایشگاه‌ها، رستوران‌ها، کافه‌ها، اماکن اداری و شرکت‌های خصوصی اما شبیه گذشته نیست. ما موج مرگ‌ها را که نه «ترس از مرگ» را پشت سرگذاشته‌ایم، اما «مرگ» همچنان با ماست! سؤال اینجاست آیا ما به‌عنوان یک شهروند در برابر یکدیگر مسئولیتی نداریم؟ در شرایطی که از بازگشایی‌ها گلایه می‌کنیم، چرا حساسیتمان فقط آموزش‌های غیرحضوری و دورکاری است؟ آیا میهمانی، خرید، سفر و کافه رفتن‌هایمان بی‌هزینه است؟ «خودخواهی اجتماعی» حالا بخشی از فرهنگ بی‌تفاوتی شده است. ما یک تجربه دوساله سخت را پشت سر گذاشته‌ایم، اما همچنان نقش و سهم خودمان را به‌عنوان یک شهروند نادیده می‌گیریم.

چرا پیک‌های قبلی  برای تجربه نمی‌شوند؟

تاکنون پنج پیک کرونا را پشت سر گذاشته و هم‌اکنون در ششمین پیک کرونا به سر می‌بریم. در این شش پیک اما سؤالی که برای خیلی از ما پیش آمد این است که چرا هشدارها را جدی نمی‌گیریم و زمانی که می‌توانیم از خطر پیشگیری کنیم دست روی دست می‌گذاریم؟شیوع کرونا تقریباً بافاصله ۳ تا ۴ هفته‌ای به نسبت کشورهای اروپایی در ایران رخ‌داده، اما به نظر می‌رسد فاصله مناسبی برای اقدام مناسب در زمینه پیشگیری وجود داشت و اگر وضعیت تزریق دز سوم واکسن کرونا در یک تا دو ماه پیش با سرعت بیشتری پیش می‌رفت و واکسن‌های مورد استقبال جامعه در اختیار مراکز واکسیناسیون قرار می‌گرفت، حداقل وضعیت بستری به شکل حاضر صعودی نمی‌شد.

ویروس جهش‌یافته امیکرون اکنون در تمام کشور وجود دارد و این در حالی است که در یک ماه گذشته باوجود شناسایی این ویروس در کشورمان، محدودیت‌های چندانی وجود نداشت و حتی بازگشایی‌ها به‌صورت سراسری انجام شد. از طرفی جامعه نیز به‌واسطه تزریق یک و دو نوبت واکسن کرونا، تقریباً استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری فیزیکی را کم‌اهمیت‌تر تلقی کردند.

روند مبتلایان روزانه به کرونا حداقل در چهار هفته اخیر و در فاصله ۱۸ دی‌ماه تا ۱۵ بهمن‌ماه نشان می‌دهد که این رشد بیماران از هفته آخر دی‌ماه ۱۴۰۰ آغازشده است. درواقع نه‌تنها از آن زمان، بلکه دو هفته پیش از آن و با توجه به شرایط سایر کشورها، باید به فکر مصونیت جامعه در برابر بستری ناشی از کرونا به‌واسطه تزریق دز سوم می‌افتادیم. هرچند این اتفاق در کشور آغاز شد، اما برخی اتفاقات مانند کمبود واکسن‌های مورد استقبال جامعه ازجمله آسترازنکا و پاستوکووک پلاس برای دز سوم، همچنین تشویق نکردن جامعه به تزریق واکسن با استفاده از همه ابزارهای رسانه‌ای، این روند را به شکل مناسبی پیش نبرد.در این میان برخی از تناقض‌گویی‌های مسئولین هم باعث شد تا مردم آن‌چنان‌که باید به امیکرون اهمیت ندهند. برای یادآوری بد نیست نگاهی به برخی از خبرهای چند هفته اخیر داشته باشیم.  وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ۱۲ دی‌ماه ۱۴۰۰ اعلام کرده بود که تعداد مبتلایان به سویه جهش‌یافته امیکرون در کشور به ۱۵۹ مورد رسیده است.

معاون درمان بیمارستان بهارلو تهران: روزهای سخت کرونایی طی یک تا دو ماه آینده در انتظارمان خواهد بود. اکنون با درگیری بالایی که امیکرون ایجاد می‌کند در اکثر بخش‌ها با کمبود نیرو مواجه هستیم. آمار ابتلای کادر درمان به این سویه از کرونا تصاعدی است

در همان روز، حمیدرضا جماعتی، دبیر کمیته علمی کشوری کرونا گفته بود: در کشورهای دیگر به میزان زیادی موارد بررسی می‌شوند که ازنظر ما با توجه به اینکه در اکثر کشورها مبتلایان، بیماری مختصر و متوسطی داشتند و بیماری شدید با درگیری ریوی بالا وجود نداشته و بستری زیاد نبوده، بنابراین شاید ضرورت انجام تست در حد وسیع با توجه به شرایطی که در کشور ما وجود دارد و اکثر کیس‌های ما به‌صورت خفیف بوده، به آن صورت مشهود نباشد. هرچند همان روز جماعتی گفته بود که در جلسه ۱۲ دی‌ماه کمیته علمی کرونا، واکسیناسیون ۵ تا ۱۱ ساله‌ها مصوب شده است. موضوعی که در انتظار تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا ماند و سپس با تأخیر اتفاق افتاد.

یک روز بعد و در ۱۳ دی‌ماه، سعید کریمی معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد که تعداد مبتلایان به کرونا در کشورمان به ۱۹۴ نفر رسیده است.

هشدارهای کارشناسان از همان نیمه دی‌ماه ۱۴۰۰ آغاز شد و حمید سوری، اپیدمیولوژیست در ۱۴ دی‌ماه گفت: رویکرد ما برای بررسی وضعیت موجود، یک رویکرد غیرفعال است، یعنی باید منتظر بمانیم ببینیم چند نفر به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند، اما رویکرد فعال یعنی به شکل منظم و سیستماتیک به دل جامعه برویم و آلودگی را پیدا کنیم. برای این اتفاق باید تعداد تست‌های‌مان را بیش از چیزی که اکنون انجام می‌شود افزایش دهیم.اپلیکیشن ماسک در روز ۱۶ دی‌ماه ۱۴۰۰ هشدار داد که امیکرون می‌تواند کشور را با موج سهمگین ششم مواجه کند. حتی در این زمینه وضعیت بستری در کشورهایی مانند نروژ، دانمارک، فرانسه، انگلستان، کانادا، استرالیا، اسپانیا و آمریکا نیز منتشر شد.

نکته این بود که آمار واکسیناسیون در این کشورها نیز بالابود و باید به این توجه می‌شد که تزریق واکسن به‌تنهایی کافی نیست و باید پروتکل‌های بهداشتی نیز رعایت شود و حضور در مکان‌های سرپوشیده به‌صورت محدود انجام شود.

روند مبتلایان روزانه به کرونا حداقل در چهار هفته اخیر و در فاصله ۱۸ دی‌ماه تا ۱۵ بهمن‌ماه نشان می‌دهد که این رشد بیماران از هفته آخر دی‌ماه ۱۴۰۰ آغازشده است. درواقع نه‌تنها از آن زمان، بلکه دو هفته پیش از آن و با توجه به شرایط سایر کشورها، باید به فکر مصونیت جامعه در برابر بستری ناشی از کرونا به‌واسطه تزریق دز سوم می‌افتادیم.

در کشور ما زنگ خطر در ۱۷ دی‌ماه ۱۴۰۰ با افزایش تعداد مبتلایان به امیکرون به ۴۶۷ نفر به صدا درآمد.

در آخرین روزهای دی ۱۴۰۰ و در روز ۲۵ دی‌ماه اعلام شد که فقط ۱۸ نفر در کشور به علت ابتلا به کرونا فوت کرده‌اند. همچنین اعلام شد که در شبانه‌روز منتهی به ظهر ۲۵ دی‌ماه، ۱۸ استان کشور مرگ صفر کرونایی را تجربه کرده و ۱۰ استان نیز فقط یک مورد فوتی داشتند. محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت که تا آن تاریخ هیچ‌کدام از افراد مبتلابه امیکرون فوت نکرده‌اند.بااین‌حال، سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت اولین هشدار مطرح کرد و در همان روز گفت: میزان کل مراجعین سرپایی و بستری کرونا تفاوت نکرده، اما تعداد تست‌های مثبت افزایش‌یافته و این یک زنگ خطر است، ازاین‌رو تمام مراکز باید در حالت آماده‌باش قرار گیرند.یک روز بعد و در ۲۶ دی‌ماه ۱۴۰۰ اعلام شد که تعداد موارد ابتلا به امیکرون که تست داده و ابتلای آن‌ها به این سویه جهش‌یافته قطعی شده، به هزار و ۱۶۲ نفر رسیده و همچنین ۳ نفر سالمند که واکسیناسیون خود را تکمیل نکرده بودند، به دلیل ابتلا به این سویه جهش‌یافته فوت کردند.روند افزایشی موارد ابتلا به ویروس کرونا در روز ۲۷ دی‌ماه به شناسایی ۳ هزار و ۱۶۳ بیمار با تست مثبت کرونا رسید. این روند در روز ۲۸ دی‌ماه نیز ادامه پیدا کرد و به ۳ هزار و ۶۵۳ نفر رسید. اما واکنش‌ها در برابر آن چندان محکم به نظر نمی‌رسید.

علی‌رضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران روز ۲۹ دی‌ماه ۱۴۰۰ گفت: آمار مراجعین نسبت به هفته گذشته نشان می‌دهد با رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی در مراجعات سرپایی روبه‌رو هستیم. نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونای استان تهران نیز همان روز با اشاره به افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی مراجعات سرپایی‌ در تهران نسبت به سه هفته قبل‌تر از ۲۹ دی‌ماه، گفت: امیکرون در تهران هم به سمت غالب شدن می‌رود و طبق الگویی که بررسی کرده‌ایم، نزدیک به ۴۵ تا ۵۰ درصد موارد ابتلا در تهران امیکرون است. درعین‌حال افزایش آماری هم که در کودکان به‌ویژه کودکان زیر ۱۰ سال داریم، همین موضوع را نشان می‌دهد. در کودکان هم ابتلا به آنفلوآنزا و امیکرون تقریباً برابر است.

اول بهمن‌ماه ۱۴۰۰ اعلام شد که تعداد بیماران مبتلابه امیکرون که تست داده و مشخص‌شده به این سویه جهش‌یافته مبتلا هستند به بیش از دو هزار نفر رسیده است. این در حالی بود که تا آن تاریخ فقط ۱۴ میلیون و ۱۳ هزار و ۴۶۵ نفر هر سه دز واکسن کرونا را زده بودند و فاصله ۷ میلیون نفر میان تزریق کنندگان نوبت دوم و اول واکسن مشاهده می‌شد. اما نکته قابل مهم این بود که در دوم بهمن‌ماه، با صدور ابلاغیه‌ای بازگشایی کلاس‌های درس دانشگاه‌ها و مدارس با اجرای پروتکل‌های بهداشتی ابلاغ شد .

در آخر اینکه ما هشدارها را جدی نمی‌گیریم می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. یک دلیل اینکه در دو سال اخیر از محدودیت‌ها خسته شده‌ایم و سعی کرده‌ایم به زندگی نرمال پیش از کرونا برگردیم، دلیل دیگر اینکه آمار کشته‌های کرونایی در اواخر هر پیک باعث می‌شود تا خیال کنیم کرونا شکست‌خورده است و احتیاط را کنار می‌گذاریم و دلیل دیگر واکسیناسیون است. جمعیت زیادی از مردم کشور حداقل یکی دو دز اول را دریافت کرده‌اند اما این دلیلی نیست تا هشدارها را جدی نگیریم و به زندگی روتین بازگردیم. در کنار تمام اتفاق‌های که در این دو سال بر ما گذشته است تا پایان پاندمی باید تمام شرایط بهداشتی را رعایت کنیم و به‌اصطلاح گول تغییرات کوتاه را نخوریم.