حضوری یا مجازی، شهریه باید کامل پرداخت شود

ریحانه جولایی

کرونا عجایب بسیاری را رقم زد؛ برای مثال اگر تا دیروز، دانشجو در قالب دانشگاه و ارتباط با اساتید معنا پیدا می‌کرد، دو سالی است که با نشستن پشت لپ‌تاپ یا سیستم و ارتباط از طریق اینترنت، به صورت آنلاین و با هزار و یک مشکل معنا می‌یابد. آن‌هم با پرداخت شهریه‌ به صورت کامل.

شهریه دانشگاه آزاد منصفانه است!

روزهای ابتدایی اسفند سال ۹۸ بود که نخستین اخبار در خصوص تعطیلی دانشگاه‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا منتشر شد و این تعطیلی‌ها همچنان نیز ادامه دارد. شاید بتوان گفت یکی از حواشی پررنگ این آموزش‌های مجازی، شهریه ترم تحصیلی جاری است که با اعتراض‌های گسترده دانشجویان مواجه شده است و دانشگاه‌ها در مقابل این اعتراض به سه دسته تقسیم شدند. دسته اول دانشگاه‌هایی بودند که به این امر واکنش نشان داده و مخالفت کردند. دسته دوم برخی از دانشگاه‌هایی بودند که صدای این اعتراض‌ها را شنیده و اقدامی عملیاتی انجام دادند و دسته سوم نیز نه واکنشی نشان دادند و نه اقدامی کردند.

با بلند شدن صدای اعتراضات برخی دانشجویان ازجمله دانشجویان دانشگاه علم و صنعت توانستند شهریه کمتری بپردازند. بر این اساس برای دانشجویان پردیسی و نوبت دوم و دانشجویان مشمول پرداخت شهریه اضافه سنوات برای دروسی که در نیمسال جاری امتحان می‌دهند، شهریه متغیر و بخشی از شهریه ثابت به صورت نیم‌بها محاسبه می‌شود. اما برخی دانشگاه‌ها هم زیر بار نرفتند و گفتند که حقوق کارکنان و هیئت علمی دانشگاه از طریق همین شهریه‌ها پرداخت می‌شود .حالا مشکل بسیاری از این دانشجویان این است که باید هزینه اینترنت هم به هزینه‌های تحصیلاشان اضافه شود. از سوی دیگر کاهش سرعت اینترنت و قطع و وصل شدن آن در موارد زیادی باعث از دست دادن کلاس هم می‌شود.  

این در حالی است که چند ماه پیش عباس گوهری، رئیس دانشگاه آزاد واحد تهران‌شرق گفته بود که شهریه دانشگاه‌های آزاد منصفانه است و در زمان آموزش‌های مجازی کمتر نخواهد شد.

او همچنین گفته بود که شهریه ۲۵ درصد افزایش داشته است و باید شهریه دانشگاه آزاد را با شهریه مدارس غیرانتفاعی و پردیس‌های‌ دانشگاهی مقایسه کرد. بر اساس گفته‌های گوهری دانشگاه آزاد مشکلات فراوانی دارد و با توجه به فشار تورم شهریه دانشگاه آزاد پایین‌تر از چیزی است که باید باشد این افزایش معقول است و آن‌قدر سنگین نیست که مردم توان پرداخت آن را نداشته باشند.

گوهری اما به بالا رفتن هزینه اینترنت اساتید دانشگاه هم فکر کرده است در حالی که این هزینه شامل حال دانشجویان نیز می‌شود. طبق صحبت‌های او اساتید حاضر نیستند مبلغ کمتری برای تدریس بگیرند و بر همین اساس شهریه‌ها را منصفانه می‌داند. همچنین گفته است که تورم بالای 40درصد است و دانشگاه آزاد با ۲۵ درصد افزایش شهریه نشان می‌دهد که از هزینه‌ها عقب‌مانده و زیان می‌دهد.

کم‌سوادی معضلی شایع در دانشجویان

اما آموزش مجازی در کنار پرداخت شهریه مشکلات دیگری هم دارد. بسیاری از دانشجویان بر این باورند که تحصیل در دانشگاه می‌تواند سکوی پرش آن‌ها به جامعه باشد چرا که از این طریق می‌توانند وارد بازار کار شوند، با این حال آموزش‌های نصفه و نیمه و ناکافی باعث شده تا درس‌ها را به خوبی یاد نگیرند و آنچه از دانشگاه و فضای علمی در ذهن خود داشته‌اند با چیزی که در حال حاضر می‌بینند متفاوت است.

دانشجویان معتقدند کلاس‌های مجازی سطح سواد آن‌ها را بسیار پایین نگه می‌دارد و در برخی موارد همین در خانه ماندن باعث می‌شود تا تحصیل و حضور در کلاس‌ها جدی گرفته نشود. بر اساس صحبت‌های دانشجویان کلاس‌های صبح عمدتاً با تعداد کمتری دانشجو برگزار می‌شوند چون دانشجویان ترجیح می‌دهند بخوابند و در کلاس حاضر نشوند درحالی‌که اگر مثل قبل کلاس‌ها حضوری برگزار می‌شد در کلاس حضور پیدا می‌کردند.  در همین راستا فعالیت دانشجویان در کلاس‌های درسی هم کمتر شده و به تبع آن رقابت نیز میان دانشجویان تقریباً از بین رفته است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که دانشجویانی که امروز در دانشگاه‌ها تحصیل می‌کنند، دیر یا زود مدرک خود را دریافت خواهند کرد اما اگر وضع به همین صورت پیش رود در قشر دانشگاهی هم افراد کم سواد زیادی خواهیم داشت و این موضوع هم در چند سال آینده نمایان می‌شود.

هیچ نظارتی بر عملکرد اساتید نیست

گروهی از دانشجویان معتقدند چون نظارت دقیقی بر عملکرد اساتید نیست آن‌ها به راحتی غیبت می‌کنند و کلاس را تشکیل نمی‌دهند و در صورت اعتراض رفتارهای نادرستی نشان می‌دهند. برای مثال یکی از دانشجویان در گفت‌وگو با یک رسانه داخلی گفته است که در ترم تحصیلی جاری استاد مربوطه تا دو الی سه هفته بعد از تعطیلات عید هیچ کدام از کلاس‌ها را تشکیل نداد و زمانی که دانشجویان به این امر اعتراض کردند استاد هم از جلسه بعد کلاس‌ها را رأس ساعت تشکیل داد و اگر دانشجویی تنها با یک دقیقه تأخیر وارد سامانه می‌شد برای او غیبت لحاظ می‌کرد.

در سال‌های اخیر جوانان خیلی زود وارد بازار کار شدند. آموزش‌های مجازی فرصت خوبی برای دانشجویان شاغل است تا هم به کار خود برسند و هم ادامه تحصیل بدهند. این قشر از دانشجویان طرفدار پروپاقرص آموزش‌های مجازی هستند

این امر سبب شده تا در طول کلاس اگر سامانه با قطعی روبه‌رو شود استاد بلافاصله به صدازدن دانشجو اقدام کند و در صورت نشنیدن صدا نمره به دانشجو منفی اختصاص دهد، در حالی که سامانه‌های دانشگاهی همچنان با مشکل رو به رو هستند و استادان باید در این زمینه کمی با دانشجویان راه بیایند.

با وجود واکسیناسیون کلاس‌ها همچنان مجازی است

این مشکلات در کنار مسائل دیگر روز باعث شده تا دانشجویان و حتی اساتید هم خسته و فرسوده شوند. چندی پیش، معاونت دانشجویی وزارت علوم پرسشنامه‌ای درباره مشکلات دانشجویان در دوران کرونا تهیه کرده و به دانشگاه‌ها داده تا دانشجویان به آن پاسخ دهند. حدود ۸ هزار دانشجو به این پرسشنامه پاسخ دادند که بر اساس آن، مشکلات و مسائلی که بیشتر دانشجویان در پرسشنامه به آن به‌عنوان دغدغه خود اشاره کرده بودند، نگرانی از هزینه‌های اینترنت، نگرانی از جهت از دست دادن شغل سرپرست خانواده، نگرانی‌های اقتصادی، احساس خطر ابتلا، افسردگی و افزایش استرس بود. همین موضوعات موجب شد تا رؤسای دانشگاه‌ها درخواست کنند که وزارت بهداشت در واکسیناسیون توجه ویژه‌ای به دانشجویان و استادان داشته باشد.

همان زمان سخنگوی وزارت بهداشت هم در این باره واکنش نشان داد و گفت: احتمالاً می‌توانیم در مردادماه برنامه واکسیناسیون استادان و دانشجویان را با توجه به واکسن‌های موجود آغاز کنیم. این خبر خوشی بود برای بسیاری از دانشجویان و استادان. برای همه آن‌هایی که روزهای خسته‌کننده و تکراری در خانه داشتند. بعد از این خبر بسیاری گفتند که دیگر توان تحمل قرنطینه را ندارند و احتمال دادند با این شرایط ترم جدید حضوری باشد و دوباره می‌توانند در کلاس‌ها حاضر شوند. با این حال واکسیناسیون دانشجویان هم آغاز شد و دانشجویان زیادی دو دز واکسن خود را دریافت کردند اما خبری از کلاس‌های آنلاین نشد.

شاید بتوان گفت یکی از حواشی پررنگ این آموزش‌های مجازی، شهریه ترم تحصیلی جاری است که با اعتراض‌های گسترده دانشجویان شهریه پرداز مواجه شد

اما بد نیست آن روی سکه را هم ببینیم. در سال‌های اخیر جوانان خیلی زود وارد بازار کار شدند. آموزش‌های مجازی فرصت خوبی برای دانشجویان شاغل است تا هم به کار خود برسند و هم ادامه تحصیل بدهند. این قشر از دانشجویان طرفدار پروپاقرص آموزش‌های مجازی هستند. برخی از آن‌ها در گزارش‌های منتشر شده در خبرگزاری‌ها گفته‌اند که اگر دوباره آموزش‌ها به صورت حضوری آغاز شود ممکن است ترک تحصیل کنند.

در آخر اما به طور قطعی نمی‌توان هیچ کدام از دو نوع کلاس‌های مجازی و حضوری را بر دیگری ارجحیت داد. آن چه که بدیهی است این است که هرکدام از این دو نوع برگزاری کلاس‌ها اگر در باکیفیت‌ترین و بهترین شرایط خود برگزار شوند بهترین تأثیر را به دنبال خواهند داشت و قطعاً این دو جایگزین یکدیگر نخواهند بود. به هر حال هرچه جامعه به سمت توسعه بیشتر پیش رود ناگزیر باید امکانات و شرایطی فراهم شود که حضور دانش‌آموز و دانشجو درکلاس‌های مجازی آسان‌تر شود، جامعه خواه ناخواه به این سمت در حرکت است.