یک پارتی برای عضویت ابوعلی سینا در کتابخانه ملی لازم داریم

آسیه ویسی

شرایط عضویت در کتابخانه ملی ایران

حداقل شرایط لازم تحصیلی برای عضویت در کتابخانه ملی، اشتغال به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته، سطح سه حوزه و نیز دکترای حرفه‌ای و کارشناسی ارشد پیوسته از ترم نه به بالا است.

هم‌چنین افراد ذیل می‌توانند با حداقل مدرک پیش دانشگاهی (دیپلم قدیم) از خدمات سازمان استفاده نمایند:

1. پدیدآورندگان کتب و مقالات علمی و تخصصی که کتاب علمی ـ تخصصی تألیف کرده باشند و یا مقاله آن‌ها در یکی از مجلات علمی با درجه ISI علمی ـ پژوهشی یا علمی ـ ترویجی چاپ شده باشد و یا در یکی از کنفرانس‌های بین‌المللی ارائه شده باشد.

2. نخبگان

3. مخترعان

4. حافظان کل قرآن کریم

5. اهدا کنندگان مجموعه‌های نفیس به سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اعضاء درجه یک خانواده آن‌ها

6. دارندگان مدرک درجه یک، دو و سه هنری با تأیید از وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی

7. جانبازان و ایثارگران

تبصره: اعضای درجه یک خانواده شهدا،جانبازان و ایثارگران می‌توانند با حداقل مدرک لیسانس از خدمات سازمان بهره‌مند شوند.

8.معلولین جسمی ـ حرکتی، نابینایان، کم ـ بینایان و ناشنوایان

9. قهرمانان ورزشی ملی و جهانی

10. بازنشستگان دولت

شرایط استفاده از کتابخانه کنگره آمریکا

کتابخانه کنگره برای کارهای تحقیقی به روی عموم مردم باز است. هم‌چنین تورهای گردشی نیز برای بازدید در آن انجام می‌شود. برای استفاده از اتاق مطالعه و دسترسی به مجموعه‌های آن کارت عضویت کتابخانه لازم است. هر فرد بالاتر از ۱۸ سال می‌تواند با رجوع به ساختمان مدیسن کارت عضویت کتابخانه را بگیرد. اما خروج کتاب از کتابخانه فقط برای کسانی مقدور است که عضو کنگره آمریکا باشند یا قاضی دیوانعالی کشور باشند یا از کارمندان خود کتابخانه باشند یا از کارمندان رسمی دولت باشند. 

کتابخانه ما، کتابخانه آن‌ها!

با توجه به شرایط عضویت در کتابخانه ملی ما، با وجود امکانات حداقلی‌اش نسبت به کتابخانه‌های ملی کشورهای دیگر، به نظر نمی‌رسد حرف زیادی برای گفتن مانده باشد. این‌که چرا کتابخانه ملی ما، خود را چنین از جامعه و مردم دور نگه می‌دارد و برای عضویت، این‌همه دست بالا می‌گیرد، دلیلش برای بسیاری از ما مشخص نیست. در حالی‌که تا پیش از اسباب‌کشی کتابخانه ملی از خیابان سی تیر، ما بر و بچه‌هایی که آن زمان فقط دیپلم داشتیم و پشت کنکوری بودیم، خیلی راحت می‌توانستیم در کتابخانه ملی عضو شویم و هر کتابی را هم که می‌خواستیم، می‌توانستیم به امانت بگیریم و همین‌طور از تالارهای اسناد و نسخ خطی هم می‌توانستیم استفاده کنیم. 

شاید همه این‌ها مربوط به دورانی است که در این مملکت، نه مدرک، که سواد هر فرد حرف اول را می‌زد. مهم نبود که متقاضی عضویت چه مدرکی یا چه شغلی یا حتی چه نقص جسمی داشته باشد یا نداشته باشد، مهم احترام به حقوق شهروندی او بود؛ هر شهروندی حق استفاده از کتابخانه ملی را داشت. 

اما در سال‌های اخیر، کتابخانه ملی، خودش را از جامعه و شهروندانش عقب کشیده و به‌شدت اختصاصی شده است. اگر مدرک دانشگاهی سطح بالا ندارید، شما باید حتما نقص عضو داشته باشید یا بازنشسته باشید تا بتوانید به کتابخانه ملی راه پیدا کنید. 

در این میان، دانشجویان مقطع لیسانس و پژوهشگرانی که مدرک دانشگاهی ندارند، به این کتابخانه راه داده نمی‌شوند. 

فکر کنید اگر ابوعلی سینا یا زکریای رازی (البته زکریای رازی مکتشف هست ولی کتابخانه ملی ما فقط از مخترعان نام برده!) در این دوره می‌بودند، چه باید می‌کردند، دم چه کسانی را باید می‌دیدند (چون این روال هست که با دیدن دم کسی بشود وارد کتابخانه ملی شد!)، یا چه صدمه‌ای به خودشان باید می‌زدند، تا بتوانند وارد کتابخانه ملی شوند. آن‌هم در این شرایط که از بخت بد تحریم هم هستیم ودست‌مان از کتابخانه ملی کنگره آمریکا با آن شرایط بسیار ساده‌اش برای عضویت، کوتاه است.

چنین است حکایت دانش و پژوهش در این کهن دیار!