سعیده علیپور

همه تخت‌ها پر است. حتی راهرو برخی بیمارستان‌ها هم جای سوزن انداختن نیست. بیماران تنگ هم، روی زمین دراز کشیده‌اند. پشت در بیمارستان وضعیت وخیم‌تر است. انبوه جمعیت بد‌حال و همراهان سرگردانشان منتظرند تا تختی خالی شود. سردخانه‌ها پر از جانباخته و قبرستان‌ها لبریز از خانواده‌های عزادار است. داروخانه‌ها مملو از جمعیت و کوچه‌ها و پس کوچه‌ها پوشیده از آگهی‌های فوت یکی از ما.

شاید این تصویر برای بسیاری از مردمان دیگر کشورها عجیب باشد که پس از 20 ماه از شیوع کرونا در جهان، هنوز وضعیت در کشوری طوری است که گویا در روزهای نخست مواجه با شیوع ویروس ناشناخته‌ای قرار داد؛ ویروسی که انگار جهان هنوز آرایش دفاعی در مقابل آن نمی‌شناسد.

هرچند بیشتر از شش ماه است که واکسیناسیون گسترده در اغلب نقاط دنیا آغاز شده و بسیاری بیش از 70 درصد جمعیت‌‌کشورشان را علیه کرونا ایمن کرده‌اند، در کشور 85 میلیون نفری ایران ماجرا خیلی فرق دارد. پنجمین موج کرونا سهمگین‌تر از قبل، گوشه گوشه کشور را فرا گرفته. به طوری که تنها در هفته گذشته و بر اساس آمار رسمی حدود 4چهار هزار نفر براثر ابتلا به کرونا جانباختند. این در حالی است که نه تنها واکسیناسیون در کشور به کندی انجام می‌شود و هنوز بخش عمده جمعیت در خطر واکسینه نشده‌اند، که سیاست‌های چندگانه در خصوص نحوه واکسیناسیون عمومی نیز، اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده است. به طوری که بسیاری از هموطنان از دولتمردان خود که در ماه‌های گذشته با شعارها و وعده‌ها و حیف و میل ثروت ملی، وعده بهتر شدن اوضاع را دادند، انتظاری ندارند و دست یاری از جهانیان می‌طلبند. اگر در تویتتر و اینستاگرام فعال باشید از پیر گرفته تا جوان، از مشهور و گمنام با هشتگ (hehpIran) و (IranSOS) از سازمان بهداشت جهانی استمداد کمک دارند تا به داد مردم برسند و با تامین واکسن از فاجعه انسانی که در ایران در حال رخ دادن است، جلوگیری کنند.

 سویه دیگری از تاریک‌خانه مدیریت کرونا در کشور

هم‌زمان با اوج‌گیری موج پنجم کرونا و جان باختن روزانه بیش از ۵۰۰ نفر بر اثر ابتلا به کرونا، صحبت‌های علیرضا زالی، رئیس ستاد مقابله با کرونای تهران، بسیاری را متعجب و خشمگین کرد. او در سخنان بی‌سابقه‌ای گفت که وزارت بهداشت آمار واقعی را از سازمان بهداشت جهانی پنهان کرد و واکسن را به‌دلیل گرانی نخرید. در عین حال رئیس اتاق بازرگانی تهران، رئیس سازمان هواپیمایی و مقام‌های وزارت امور خارجه نیز هر کدام از کارشکنی‌های مداومی خبر دادند که مانع واردات انبوه و سریع واکسن تا امروز شد.

سیدرسول موسوی، مدیرکل بخش آسیای جنوبی در وزارت امور خارجه و مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران، نیز در توییت‌های جداگانه‌ای علیه وزیر بهداشت دست به افشاگری زدند. موسوی این سوال را مطرح کرد که «چرا اعتبار ۱۵۰ میلیون دلاری هند که با تلاش وزارت خارجه، برای واردات دارو تخصیص یافت جذب نشد؟» خوانساری نیز اعلام کرد وزارت بهداشت اجازه نداد بخش خصوصی شش میلیون دوز واکسن به کشور وارد کند.

علی شریعتی، دیگر عضو اتاق بازرگانی، با استناد به صحبت‌های علیرضا زالی گفت که ۷۲۰ میلیون یورو صرف خرید داروی رمدسیور شده است،، با این مبلغ امکان خرید ۱۰۰ میلیون دوز واکسن کرونا وجود داشت اما این پول «هدر» داده شد.

این حرف‌ها سویه دیگری از تاریک‌خانه مدیریت کرونا در کشور را کمی روشن کرد و به وضوح نشان داد تلاش سازمان‌ها و نهادها و وزارتخانه‌ها در حوزه واکسیناسیون عمومی، تنها در حد حرف بوده و عملا کاری نه در تولید وطنی و نه در واردات واکسن صورت نگرفته و عملا ایران را در همان بهمن ماه سال 1398 متوقف کرده است؛ کرونا زده و بدون هیچ آرایش دفاعی.

سیاست‌های چندگانه

در قبال کرونا

از انکار کرونا گرفته تا رفع آن تا هفته دیگر و توطئه استکبار برای کاهش حضور مردم در انتخابات مجلس، بخشی از صحبت‌های مقامات مسئول کشور در ابتدای شیوع کروناست. هر چند در ابتدای شیوع این بیماری بسیاری از سیاستمداران سایر کشورهای دنیا نیز سخنانی به همین اندازه مضحک به زبان آوردند، اما بسیاری از آنها بعد از مدتی با تکیه به مشاوران و کارشناسان متخصص خود در مسیر درست حرکت کرده و سیاست‌های درستی مثل قرنطینه عمومی و سپس تهیه واکسن از منابع معتبر و واکسیناسیون سریع و گسترده جمعیت خود را در پیش گرفتند. مشکل اما در ایران بود که سیاستمداران ما با گذراندن 5 موج سهمگین کرونا در کشور و مرگ حدود 100 هزار نفر به گواه آمار رسمی، هنوز هم سیاست یکپارچه و دقیقی برای قرنطینه و واکسیناسیون ندارند. در حالی که تا چند ماه پیش واردات واکسن از برخی منابع ممنوع بود، به تازگی چراغ سبز برای واردات واکسن از منابع خارجی نشان داده شده است. هر چند که بسیاری این اقدام مقامات را دیر و پس از مرگ طهزاران ایرانی نوش دارو بعد از مرگ سهراب می‌دانند.

برخی هزینه برای تولید واکسن داخلی را غیر منظقی دانسته و معتقدند، اگر پول داخلی سازی واکسن کرونا صرف واردات شده بود، تاکنون مردم ایران نیز همچون مردم کشورهای همسایه‌ای چون عربستان، امارات و ترکیه در برابر کرونا ایمن شده بودند

تولید داخلی چه شد؟

اما در این میان برخی اقدامات گسترده ایران در راه‌اندازی چندین پلتفرم برای تولید داخلی واکسن را اقدامی نادرستی ارزیابی کرده و عاملی برای بروز فاجعه‌ای که این روزها شاهد آن هستیم.

برخی از کارشناسان معتقدند آزمون و خطا برای تولید وطنی واکسن آن هم در شرایط همه‌گیری کرونا و مرگ روزانه صدها نفر به هیچ وجه منطقی به نظر نمی‌رسد. به اعتقاد این گروه حاشیه‌های دست دست کردن مسئولان برای تولید بی‌ثمر داخلی خشم عمومی و عدم اعتماد به تولیدات داخلی را هم در پی داشته است. این در حالی است که بنیاد دارویی برکت، زیر نظر ستاد اجرایی فرمان امام یکی از مهمترین این شرکت‌ها برای بومی‌سازی واکسن بود. هر چند در اردیبهشت امسال رییس ستاد اجرایی فرمان امام (ره)  وعده داد که بنیاد برکت تا تیرماه حدود ۱۲ میلیون دوز و تا پایان مرداد ۳۰ میلیون دوز واکسن ایرانی کووبرکت به وزارت بهداشت، تحویل می‌دهد، اما، گزارش‌ها حاکی است این تولیدات از 5 میلیون دوز فراتر نرفته است و این بنیاد به دلایل مختلفی نتوانسته است به وعده خود عمل کند. این در حالی است که محمد مخبر، رئیس این ستاد که در حال حاضر به سمت معاون اول‌، ابراهیم رئیسی هم انتخاب شده تاکنون به این میزان دیرکرد و بدعهدی در تولید واکسن وطنی، واکنشی نشان نداده است.

با گذشت حدود 20 ماه از شیوع کرونا در ایران و جان باختن هزاران نفر از شهروندان و سوگوار شدن خانواده‌ها، خشم عمومی از وزارت بهداشت و مجموعه خارج از این وزارتخانه که متولی واکسیناسیون در کشور است، برانگیخته شده

از سوی دیگر برخی هزینه برای تولید واکسن داخلی را غیر منظقی دانسته و معتقدند، اگر پول داخلی سازی واکسن کرونا صرف واردات شده بود، تاکنون مردم ایران نیز همچون مردم کشورهای همسایه‌ای چون عربستان، امارات و ترکیه در برابر کرونا ایمن شده بودند.

طبق تفاهم‌نامه شرکت برکت با سازمان غذا و دارو مبلغ هر دوز واکسن کرونای برکت علی‌الحساب ۲۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. این مبلغ در حالی است که منابع پیش‌تر خبر داده بودند که قیمت هر دوز واکسن سوئدی-انگلیسی آسترازنکا حدود ۲ دلار است. این یعنی قیمت واکسن ایرانی برکت با دلار ۲۴ هزار تومانی چیزی بیش از ۴ برابر آسترازنکا است.

درخواست کمک  از سازمان‌های جهانی

حالا با گذشت حدود 20 ماه از شیوع کرونا در ایران و جان باختن هزاران نفر از شهروندان و سوگوار شدن خانواده‌ها، خشم عمومی از وزارت بهداشت و مجموعه خارج از این وزارتخانه که متولی واکسیناسیون در کشور برانگیخته شده است. برخی کاربران رسانه‌های اجتماعی و منتقدان از ماه‌ها پیش خواستار عزل و حتی محاکمه کسانی هستند که به زعم آنها در این فاجعه دست دارند. در روزهای اخیر، بسیاری از چهره‌های مشهور هنری و ورزشی مقام‌های کشور و وزیر بهداشت را به باد انتقاد گرفتند و با هشتگ sosiran#، از نهادهای بین‌المللی به‌خصوص سازمان بهداشت جهانی درخواست کردند واکسن در اختیار مردم ایران بگذارند.

پس از مرگ علی سلیمانی، بازیگر سینما، امیرمهدی ژوله، طنزپرداز، با انتشار عکسی از سعید نمکی، او را قاتل شهروندان ایران نامید. پوریا پورسرخ، بازیگر سینما، نوشت: «به‌جای ما تصمیم می‌گیرید ولی به‌جای ما نمی‌میرید».

علی کریمی نیز خطاب به سعید نمکی نوشت: «نه فراموشت می‌کنیم و نه می‌بخشیمت.» اصغر فرهادی هم با انتشار عکسی از علی سلیمانی، نوشت: «شرم بر آنان که چنین سرنوشت دردناکی را برای مردم ایران رقم زدند».

مهناز افشار، پریناز ایزدیار، هانیه توسلی، پرستو صالحی، فاطمه معتمدآریا و تعداد دیگری از هنرمندان و ورزشکاران نیز با انتشار عکسی از نقشه ایران در وضعیت قرمز، از سازمان‌ بهداشت جهانی برای نجات جان مردم درخواست کمک کردند.