سخنگوی وزارت بهداشت هشدار داد: چندین ماه است که جهان با کرونا و بحران‌های آن مواجه است. این بحران فارغ از ابتلا یا کشته شدن تعداد زیادی از افراد موضوعات دیگری را هم متأثر کرده است. اواخر بهمن‌ماه بود که با کشته شدن چند هم‌وطن در قم بحث شیوع کرونا در ایران داغ و بعدازآن هم قرنطینه و محدودیت‌های پرواز به داخل یا خارج از کشور آغاز شد.

این هم‌زمانی شیوع ویروس با پایان سال شمسی و تعطیلات آغازین سال برای افراد زیادی مشکل‌ساز شد. زمان زیادی طول نکشید تا این ویروس جهان را فراگیرد و کار را برای آن‌هایی که قصد سفر داشتند سخت‌ کند. این محدودیت‌ها با لغو پروازها و سفرها از طریق شرکت‌های هوایی آغاز شد و قرار بر این بود یا وجه پرداخت‌شده برگشت داده شود یا سفرها بدون پرداخت هزینه اضافی به زمانی دیگر موکول شود. حالا با گذشت چندین ماه از شیوع بحران کرونا مسافران قصد دارند تکلیف پول و سفرهایشان را مشخص کنند.

سرنوشت نامعلوم بلیت‌های فروخته‌شده

اوایل اسفندماه رضا جعفرزاده، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری از الزامی بودن استرداد بلیت پروازهای داخلی و خارجی بدون دریافت جریمه از تاریخ ۵ اسفندماه تا اطلاع ثانوی خبر داد. البته پیش‌تر از این هم محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در این مورد گفت: «در راستای پیشگیری از گسترش شیوع ویروس کرونا در کشور با بخش هوایی و ریلی صحبت و به آن‌ها اعلام‌شده، مردم بتوانند بدون پرداخت جریمه بلیت سفرهای خود را لغو یا به تاریخ دیگری موکول کنند و مسافران می‌توانند در چنین شرایطی به‌راحتی این کار را انجام دهند.»

بااین‌حال گفته می‌شود از همان ابتدا برخی آژانس‌های مسافرتی از این موضوع سر باز زدند و برای لغو سفرها از مسافران جریمه طلب کردند.

حالا اما با گذشت چند ماه از گفته‌های مسئولان مردم هنوز برای مطالبه پول بلیت‌های لغو شده خود سرگردان هستند. یکی از افرادی که بعد از چند ماه نتوانسته 40 میلیون پول بلیت خود را از آژانس مسافرتی بگیرد می‌گوید: «به ما گفتند شکایت کنید، هیچ‌کسی پیگیر کارهای شما نیست و از شما طرفداری نمی‌کند. همچنین گفته‌اند بعد از یک سال ممکن است پول شما بازگردانده شود.» او همچنین اضافه می‌کند که یکی دیگر از آشنایانش هم با 91 میلیون تومان همین وضع را دارد و دستشان به‌جایی بند نیست.

دیگری از کنسل شدن سفرش با دو پرواز پشت ‌هم می‌گوید که ابتدا قرار بود با یک پرواز داخلی به کوالالامپور و بعد با پرواز خارجی به جزیره بالی برود که هر دو این پروازها لغو شده، البته هزینه پرواز تهران به کوالالامپور و برعکس برگشت داده‌ شده اما هزینه بلیت پرواز دوم که متعلق به یک شرکت بین‌المللی بود هنوز به حسابشان برنگشته است.

دیگری بعد از دو ماه هنوز نتوانسته از هواپیمایی ماهان پول خود را پس بگیرد. او می‌گوید: «حرف‌ها ضدونقیض است؛ چراکه ماهان می‌گوید ما پول را به آژانس داده‌ایم و از طرف دیگر آژانس مدعی شده هواپیمایی ماهان پول را برنگردانده و اگر هم پول را برگرداند به این صورت است که به آژانس‌های هواپیمایی اعتبار می‌دهند یعنی ما فقط می‌توانیم بلیت بگیریم، اگر بخواهیم آن را به پول تبدیل کنیم باید فرصت بیشتری به آژانس بدهیم.»

هموطن دیگری بیان کرده است که دو هفته قبل از سال نو بلیتی را از شرکت هوایی قطر تهیه کرده و بعد از مراجعه به فرودگاه متوجه لغو سفر شده است. دفتر هواپیمایی قطر تهران نیز در رابطه با استرداد وجه به او گفته‌ مدارک‌اش را به دوحه فرستاده است و به دلیلی شلوغی و زیاد بودن پرونده‌های استرداد باید منتظر بماند تا وضعیت پرداختی‌اش مشخص شود.

دیگری هشت ماه پیش از منچستر برای تهران بلیت گرفته بود و یک ماه پیش از نوروز از شرکت هواپیمایی با آن‌ها تماس گرفته و اعلام کرده‌اند که پول به آژانس هواپیمایی برگردانده شده است و باید از آژانس وجه خود را دریافت کنند. او ادامه می‌دهد: دو ماه است که با آژانس مسافرتی که بلیت را از آن تهیه ‌کرده‌ایم تماس می‌گیریم؛ نه به ایمیل‌ها پاسخ می‌دهند و نه به تلفن‌ها.

فرد دیگری هم که برای رفتن به کشور کانادا بلیت تهیه‌ کرده بود گرفتار همین مشکل شده است. این فرد که از طریق هواپیمایی عمان بلیت تهیه ‌کرده بود، بیان کرد: «به ما گفتند بعد از شیوع کرونا بدون هیچ هزینه‌ای پروازتان را به زمان دیگری موکول می‌کنیم یا اگر پول بلیت را بخواهید برمی‌گردانیم؛ اما پول پرداخت‌ نشده و برای بلیت جدید هم باید مجدد پول پرداخت کنیم.» او در ادامه می‌گوید: «اگر بخواهیم بلیت جدید بگیریم باید تقریباً معادل پول پرداختی قبلی یعنی حدود 10 میلیون تومان دیگر یا بیشتر هزینه کنیم. این در حالی است که جایی برای شکایت هم وجود ندارد.»

مسافر دیگر از فرانکفورت به تهران پرواز ایران ایر را انتخاب کرده بود که او هم برای سفر به ایران ناکام مانده است. او هم دو هفته پیش از موعد پرواز، سفرش کنسل می‌شود. طی تماسی به او اطلاع داده بودند نهایت تا 20 روز دیگر پول بلیت به حسابش واریز خواهد شد، اما همچنان نه پولی به حسابش برگشته و نه دفتر پاسخگوی مسافران است و بعدازاینکه به آن‌ها وعده‌های توخالی داده‌اند، در آخر عدم پرداخت را به گردن بانک انداخته‌اند.

در پی شیوع کرونا و لغو پروازها و سفرها قرار بر این شد که آژانس‌های مسافرتی یا وجه پرداخت‌شده مسافران را عودت دهند یا سفرها بدون پرداخت هزینه اضافی به زمانی دیگر موکول شود. حالا با گذشت چندین ماه مسافران با خلف‌وعده‌های پی در پی آنها مواجهند و از بازگشت وجوه خبری نیست

در این مدت شرکت هوایی ماهان در کابل هم پاسخگوی مسافران نبوده و تکلیف آن‌ها را مشخص نکرده است که چه زمانی قرار است پول‌های رفته آن‌ها را بازگرداند.

بی‌خیالی آژانس‌ها برای پرداخت وجوه

این موضوعات در حالی مطرح‌ شده است که قرار بود وجوه پرداخت‌شده بدون مشکل حداقل دو ماه پیش‌پرداخت می‌شد اما انگار برای این مورد هم باید کفش آهنی به پا کرد و برای گرفتن حق جنگید. نکته جالب این است که هیچ ارگانی مسئولیت قبول نمی‌کند و مرجعی که شاکیان بتوانند به آن مراجعه کنند نیست.

البته گرفتن پول بلیت از آژانس‌های مسافرتی همیشه هم راحت نبوده است. تابستان سال گذشته هم عده زیادی از ایرانیان به دلیل فروش بلیت‌های تقلبی و به هم خوردن قرارداد بین برنامه‌گذارهای «دریم لند» در آنتالیای ترکیه سرگردان و مجبور شدند بعد از چند روز آوارگی در ترکیه به ایران برگردند. آن زمان هم برخی آژانس‌های مسافرتی مسئولیت قبول نکردند و کار به تهدید و شکایت و در برخی موارد درگیری‌های کلامی و فیزیکی بین مراجعه‌کنندگان و مدیران آژانس‌های مسافرتی رسید. برخی هم برای گرفتن حق خود مجبور شدند وکیل بگیرند و هزینه‌های بیشتری برای برگرداندن اصل پول متحمل شدند.

در آن زمان هم برخی آژانس‌ها به مسافران گفته بودند شکایت کنید و دلشان به این قرص بود که مردم نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و کسی پاسخگوی آن‌ها نخواهد بود. گروهی هم همچنان درگیر شکایت هستند و کسی مسئولیت قبول نمی‌کند. برخی از این افراد هم گفته‌اند آژانس اعلام کرده که نمی‌تواند هزینه را پرداخت کند و تنها نیمی از پول را برمی‌گرداند.

400میلیارد تومان بدهی ایرلاین‌ها

موضوعات و حواشی پیش‌آمده در این مورد باعث شد تا رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران روز گذشته سکوت را بشکند و آب پاکی را روی دست مالباختگان بریزد.

به گزارش ایسنا،  حرمت‌الله رفیعی حدود یک هفته پیش در نامه‌ای خطاب به تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی داخلی و خارجی هشدار داد اگر بدهی سفرهای کنسل‌شده را تسویه نکنند از آن‌ها شکایت خواهد کرد. او پیش از تعطیلات نوروز،  زمانی که وزارتخانه‌های راه و گردشگری در بخشنامه‌هایی از شرکت‌های هواپیمایی و تأسیسات گردشگری، ازجمله هتل‌ها خواستند پول سفر و پروازهای کنسل‌شده مردم را بدون کسر جریمه مسترد کنند، نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه نوشت و نسبت به کم‌کاری هتل‌ها و ایرلاین‌ها و فشار نهادهای نظارتی که فقط به آژانس‌های مسافرتی وارد شده است، معترض شد و ورود دستگاه قضا به این جریان، پیش از حاد شدن مشکل را ضروری دانست. پس از گذشت نزدیک به دو ماه از آن زمان، انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی همچنان می‌گوید که شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌ها نسبت به استرداد پول مردم اقدام نکرده‌اند.

رفیعی که تا یک هفته پیش رقم بدهی شرکت‌های هواپیمایی به آژانس‌های مسافرتی و مردم را بالغ‌بر ۱۰۰ میلیارد تومان اعلام کرده بود، در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: بررسی‌های میدانی و گزارش‌های تازه نشان می‌دهد رقم بدهی ایرلاین‌ها (داخلی و خارجی) به ۴۰۰ میلیارد تومان رسیده است و مبلغی هم در اختیار هتل‌های داخلی و خارجی قرار دارد.

او تأخیر ایرلاین‌ها و هتل‌ها در استرداد وجوه مردم را عامل تشدید بی‌اعتمادی به آژانس‌های مسافرتی دانست و یادآور شد: مردم پولشان را به آژانس‌های هواپیمایی و مسافرتی پرداخت کرده‌اند و آن‌ها را می‌شناسند ولی واقعیت این است که آژانس‌ها فروشنده محصولات دیگران هستند و پول مردم را مستقیم در اختیار ایرلاین‌ها و هتل‌ها قرار می‌دهند.

بررسی‌های میدانی و گزارش‌های تازه نشان می‌دهد رقم بدهی ایرلاین‌ها (داخلی و خارجی) به ۴۰۰ میلیارد تومان رسیده است و مبلغی هم در اختیار هتل‌های داخلی و خارجی قرار دارد

رفیعی در آخر گفته است که مردم نمی‌توانند پولشان را مسترد کنند، دفاتر خدمات مسافرتی هم این‌قدر توان ندارند که ایرلاین‌ها و هتل‌ها را مجاب به این کار کنند.

با این حساب حالا باید دید تکلیف مردمی که چند ماه پیش هزینه کرده و پول از جیبشان رفته چه می‌شود و تا کی باید منتظر بمانند تا وجوه پرداختی به دستشان برسد. برخی از این افراد دانشجو بوده و این مبالغ که قابل‌توجه هم هستند برایشان بااهمیت است. از سوی دیگر احتمال این می‌رود که دوباره آژانس‌ها بخواهند با خلف‌وعده‌های متعدد، مشتریان خسته و از نفس افتاده را با نصف مبلغ پرداخت‌شده راضی کنند که این موضوع ورود مراجع قانونی و حقوقی به این غائله را طلب می‌کند.