جهش ویروس مرگبار تا پرواز ۷۵۲

محبوبه ولی

سایه کرونا چنان گسترده است که خود را روی هواپیمای اوکراینی هم انداخته است؛ هواپیمایی که در یک اقدام نادر و عجیب 18 دی ماه سال گذشته مورد اصابت موشک‌های خودی قرار گرفت و در خاک ایران سقوط کرد. سقوط آن نمونه بارزی از یک اطلاع‌رسانی معیوب، متناقض و اعتمادکُش بود.

درنهایت اما مسئولان به یک روایت واحد رسیدند و آن هم اینکه، این هواپیما به اشتباه از سوی پدافند غیرعامل ایران، موشک کروز تشخیص داده شده و مورد اصابت قرار گرفته است.

هرچند که در این روایت نیز اما و اگرهای بسیاری ایجاد شد، ولی به هر حال آنچه گفته شد، توضیح رسمی جمهوری اسلامی ایران درباره سقوط این هواپیماست که بعد از آن نیز تاکید شد با عوامل این خطای به گفته نیروهای مسلح، انسانی، برخورد شود.

هواپیمای اوکراینی و یک پرده تازه

حالا اما شرح تازه‌ای از سوی یک نماینده مجلس نقل شده که گرچه بخشی از آن روز گذشته از سوی سازمان قضایی نیروهای مسلح تکذیب شد اما بار دیگر ابهامات درباره آن هواپیما و تناقض‌ها را پررنگ کرد.

حسن نوروزی، عضو کمیسیون حقوقی مجلس طی مصاحبه‌ای ادعا کرده که هواپیمای اوکراینی، یک هفته قبل از حادثه در اسرائیل بوده، ظاهرا آنجا دستکاری و برای اهداف خاصی در ایران تعیین شده است.

او با بیان اینکه این هواپیما از کنترل برج مراقبت و مراکز ما خارج شده بود، ادامه داده: به نظر می‌رسد هواپیمای اوکراینی تحت کنترل آمریکا قرار گرفته بود و نوع حرکت آن نیز مشکوک بود.

این نماینده مجلس در توضیح مشکوک بودن حرکت هواپیمای اوکراینی، اظهار کرده که این هواپیما پس از اوج‌گیری از فرودگاه امام، می‌بایست روی ارتفاع 32000 قرار می‌گرفت و ادامه مسیر می‌داد، در حالی که روی ارتفاع 8000پایی قرار داشت.

او پس از این توضیحات، در پاسخ به اینکه آیا اطلاعی از سرنوشت بازداشتی‌های پرونده این هواپیما دارد یا خیر، گفته است: «با توجه به این شواهد، بازداشت کردن افراد در این زمینه بی معناست. زیرا از آنجا که کنترل این هواپیما از دسترس ما خارج شده بود و توسط کشورهای دیگر در حال هدایت بوده است، لذا نیروهای نظامی ما وظیفه خود را به خوبی انجام داده‌‌اند. هر چند به هر حال در این حادثه، قربانی هم داشته‌ایم اما در این زمینه مواخذه و بازداشتی وجود نخواهد داشت.»

اعلام جرم علیه آقای نماینده

اظهارات او در حالی است که غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه در همان روزهای دی ماه، گفته بود تحقیقات مفصلی در این رابطه انجام شده و افرادی هم بازداشت شده‌اند.

اما حالا گفته‌های تازه نوروزی، مایه تشکیک در اظهارات گذشته اسماعیلی شده است. در فضای مجازی بار دیگر حساسیت‌ها نسبت به سرنوشت پرونده هواپیمای اوکراینی برانگیخته شده است.

به‌رغم خبرهای وزیر راه درباره اعلام آمادگی اوکراین برای بازخوانی جعبه سیاه و دستور ابراهیم رئیسی برای رسیدگی هرچه سریعتر به این پرونده؛ به نظر می‌رسد کرونا، فرایند کُند رمزگشایی از پرونده پرواز مرگبار شماره 752 اوکراین را کُندتر از پیش کرده است

در واکنش به‌ این حساسیت‌ها، یک منبع آگاه در سازمان قضایی نیروهای مسلح که نامی از وی برده نشده، گفته‎های نوروزی را تکذیب کرده است. خبرگزاری تسنیم به نقل از این مقام مطلع ناشناس نوشته: «بعد از اعلام جزئیات حادثه شلیک به هواپیمای اوکراینی همانطور که پیش از این هم اعلام شده چند نفر بازداشت شده‌اند و برای این افراد پرونده قضایی تشکیل شده است. اکنون نیز پرونده این افراد در حال طی کردن روال اداری خود است و تحقیقات در این باره همچنان ادامه دارد.»

علاوه بر آن حجت الاسلام والمسلمین بهرامی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح نیز دیروز خبر داد که علیه حسین نوروزی، نماینده مجلس، در مراجع قضایی ذی صلاح تحت‌عنوان نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی اعلام جرم شده و پیگیری لازم به عمل خواهد آمد.

کُندتر از کُند

اما این تنها بازداشتی‌های پرونده هواپیمای اوکراینی نیستند که رمزآلود و معماگونه شده‌اند. جعبه سیاه نیز هنوز لب به سخن باز نکرده است. ایران در حالی سه ماه پس از سقوط هواپیمای اوکراینی را پشت سر می‌گذارد که هنوز جعبه سیاه این هواپیما خوانده نشده است. آخرین روزهای بهمن، پیش از آمدن کرونا به ایران به کشمکش‌های ایران و کانادا بر سر تحویل جعبه سیاه گذشت. حتی گفته شد که کانادا قصد شکایت از ایران را دارد و ممکن است کار به دادگاه‌های بین‌المللی بکشد.

شکایتی نیز به نمایندگی از خانواده‌های قربانیان این هواپیما در کانادا تنظیم شد که طی آن این خانواده‌ها، خواستار یک و نیم میلیارد دلار کانادا معادل 1.1 دلار آمریکا از ایران شده بودند.

فرانسوا فیلیپ شامپاین، وزیر خارجه کانادا نیز مکرر تاکید می‌کرد که ایران باید جعبه سیاه را تحویل یک کشور ثالث (به احتمال زیاد فرانسه) بدهد که بتواند از آن را بخواند. ایران اما خواستار انتقال تجهیزات برای رمزگشایی بود.

در همین اثنا بود که کرونا وارد شد و سایه خود را بر سر پرونده عجیب هواپیمای اوکراینی هم انداخت. محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی هفته گذشته با حضور در یک برنامه رادیویی خبر داد که بازخوانی جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی به خاطر کرونا متوقف شده است. او توضیح داد: «در حال حاضر بررسی میدانی و انجام آزمایش‌های قطعات تا این لحظه پشت سر گذاشته شده و کرونا کار را متوقف کرده است. اما به محض اینکه شرایط آماده شد بازخوانی جعبه سیاه را دنبال می‌کنیم.»

رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح دیروز خبر داد که علیه حسین نوروزی، نماینده مجلس، در مراجع قضایی ذی صلاح تحت عنوان نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی اعلام جرم شده است

او همچنین ادامه داد که «برای این منظور با بوئینگ و فرانسه و اوکراین مکاتبه شده و اوکراینی‌ها هم اخیراً ‌اعلام کرده‌اند که آمادگی بازخوانی جعبه سیاه را دارند؛ از این رو در حال مذاکره هستیم و به محض اینکه شرایط آماده شود ما هم مشکلی نداریم.»

اما سوال اینجاست که شرایط چه زمانی مهیا خواهد شد؟ چه کسی می‌داند که کرونا چه زمانی خواهد رفت؟ علی رغم خبرهای وزیر راه درباره اعلام آمادگی اوکراین برای بازخوانی جعبه سیاه و دستور ابراهیم رئیسی برای رسیدگی هرچه سریعتر به این پرونده، اما به نظر می‌رسد کرونا، فرایند کُند رمزگشایی از پرونده پرواز مرگبار شماره 752 اوکراین را کُندتر از پیش کرده است.