سعیده علیپور

گرچه مدتی است وزارت بهداشت آمار ابتلا به ویروس کرونا و مرگ‌ومیر ناشی از آن را به تفکیک استان‌ها منتشر نمی‌کند، اما خبرهای رسمی و غیررسمی از کاهش روند ابتلا به کرونا در برخی از استان‌ها حکایت دارد. استان‌هایی که پیش از شروع سال جدید وضعیت حاد مراجعات بیمارستانی، بستری و حتی مرگ در آنها چنان دلهره‌‌ عمومی ایجاد کرد که بسیاری را به قرنطینه خودخواسته خانگی کشاند. در حالی که دولت هنوز جز تعطیلی مراکز آموزشی محدودیت دیگری اعمال نکرده بود، بسیاری از افراد در خانه ماندند و همین کاهش ترددها، شمار ابتلا را تا حدی کاهش داد. گرچه علی‌رضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران معتقد است این وضعیت ثابت نمی‌ماند و نباید فریب کاهش مراجعات به مراکز درمانی را خورد.

آخرین آمارها از کووید 19

آمارهای رسمی تا ظهر جمعه نشان می‌دهد میزان شناسایی میزان مبتلایان به ویروس کرونا به ۵۳ هزار و ۱۸۳ مورد در کشور رسیده و ۳۲۹۴ نفر نیز تاکنون بر اثر ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند.

این در حالی است که تاکنون ۱۷ هزار و ۹۳۵ نفر از این بیماران بهبود یافته و ترخیص شده‌اند. بر اساس این آمار ایران پس از کشورهای آمریکا، ایتالیا اسپانیا، آلمان، فرانسه و چین در رتبه هفتم جهان از منظر ابتلا و مرگ‌ومیر قرار دارد. عددی که وزارت بهداشت آن را نشانه کنترل ویروس در کشور با توجه به سیاست‌های بهداشتی و ترددی در کشور می‌داند.

دولت و تردید در اجرای یک طرح

در حالی که پیش از شروع سال جدید و عدم اعمال محدودیت تردد در کشور، دولت سخت در مظان اتهام در سوءمدیریت بحران کرونا بود، برخی به دلیل تبعات اقتصادی ناشی از قرنطینه اجباری و بیکاری شمار زیادی از افراد، این طرح را در ایران قابل‌اجرا نمی‌دانستند؛ اما با شروع سال جدید و افزایش آمار ابتلا و وحشت عمومی و هشدار کارشناسان نسبت به از هم گسیختگی سیستم درمانی کشور به دلیل فشار ناشی از میزان بالای ابتلا به این بیماری و مرگ ناشی از آن، دولت بر آن شد تا جدی‌تر وارد عمل شود و سیاست‌های مداخله‌گرانه‌ای را از نیمه فروردین به اجرا درآورد. هرچند نام آن به جای «قرنطینه» به «فاصله‌گذاری اجتماعی» تخفیف پیدا کرد. این طرح از هشتم تا 20 فروردین اجباری شد و طی آن تمامی مشاغل غیرضروری تعطیل و تردد بدون مجوز در جاده‌های بین‌شهری با جریمه سنگین همراه شد.

سفرهای هفته اول نوروز

گرچه بر اساس اعلام‌های رسمی میزان سفرهای نوروز بیش از 60درصد کمتر از سال گذشته بود و اغلب مردم به سفر نرفتند، اما آمارها نشان می‌دهد عده‌ای از مردم که شمار آنها به حدود 9 میلیون نفر می‌رسید نیز با همه اخباری که از بحران کرونا در کشور منتشر شده بود، باز هم اقناع نشدند و با وجود نبود محدودیت تردد در جاده‌ها به سنت هر سال پا به سفر گذاشتند. سفرهایی که به گفته کارشناسان آثار منفی آن در روزهای پایان فروردین با تشدید دوباره بیماری در کشور بروز می‌کند.

یک هفته پس از شروع تعطیلات اما طرح فاصله‌گذاری اجتماعی اجرا و به همه مسافران توصیه شد هر چه سریع‌تر به خانه‌ها و شهرهای خود بازگردند. وزیر بهداشت در اجرای این طرح گفته بود: «این طرح سختگیرانه برای گروه دیگری که در خانه نمی‌نشیند اجرا شود تا بتوانیم از موج دوم بیماری‌ها جلوگیری کنیم».

همین موضوع سبب شد تا دولت اقدام به اعمال محدودیت‌هایی در جاده‌های کشور کند به طوری که خودروهای متخلف جریمه سنگین 500 هزار تومانی می‌شوند. در پی اعمال این محدودیت جاده‌های کشور به شدت خلوت شد و تردد تا 85 درصد کاهش پیدا کرد و با بسته شدن تمامی پارک‌ها و تفرجگاه‌ها حتی در روز 13 فروردین کمتر کسی اقدام به اُتراق در فضاهای سبز کرده بود. از سوی دیگر در کنار این، محدودیت بازگشایی مشاغل غیرضروری در طرح فاصله‌گذاری اجتماعی سبب شد تا خیابان‌ها بیش از پیش خلوت شود و شهروندان خطرات ناشی از این بیماری را بیشتر جدی بگیرند.

فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند

در حالی که گروهی از افراد با اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و احتمال تمدید آن نگران از دست دادن شغل و درآمد و تحصیل خود هستند، مسئولان بهداشتی کشور از طرح جدیدی با نام «فاصله‌گذاری اجتماعی هوشمند»

پس از ۲۰ فروردین برای آغاز به کار برخی کسبه و بازگشایی برخی مراکز علمی و فرهنگی و مذهبی بر اساس ارزیابی خطر در آن بازه زمانی خبر دادند.

گام دوم مداخله دولت، فاصله‌گذاری هوشمند است که این طرح برای باز گرداندن کسبه‌ای که کار آنها ارائه خدمات خاصی به مردم است و بازگشایی برخی مراکز علمی و فرهنگی و خدماتی و مذهبی با پروتکل‌هایی که کارشناسان اعلام خواهند کرد، انجام می‌شود

سعید نمکی، وزیر بهداشت گفت: «به دنبال اجرای طرحی بعد از فاصله‌گذاری اجتماعی هستیم. نیروی انتظامی و وزارت کشور در اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی کمک ویژه‌ای کرده‌اند. گام دوم طرح با عنوان فاصله‌گذاری هوشمند اجرا خواهد شد که این طرح برای باز گرداندن کسبه‌ای که کار آنها ارائه خدمات خاصی به مردم است و بازگشایی برخی مراکز علمی و فرهنگی و خدماتی و مذهبی با پروتکل‌هایی که کارشناسان اعلام خواهند کرد، انجام می‌شود تا کشور به شرایط عادی‌تری برگردد».

وعده‌ای که محقق نمی‌شود

در این میان برخی معتقدند صحبت‌های وزیر بهداشت مبنی بر بازگشایی برخی از مراکز و بازگشت به حالت عادی دور از تصور است و کشور هنوز از پیک بیماری عبور نکرده است و هرگونه عادی جلوه دادن شرایط می‌تواند منجر به تشدید بحران شود.

در همین باره علی‌رضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران نیز گفت: «طرح فاصله‌گذاری اجتماعی نباید دچار خدشه شود؛ زیرا در چند روز گذشته با اجرای این طرح، وضعیت تا حدودی قابل قبول شده است.

 تصمیمات ما نباید با ماندن مردم در خانه تناقض داشته باشد، زیرا در این صورت دوباره شاهد طوفانی شدن بیماری خواهیم بود».

او گفت: «کمتر شدن مراجعات به مراکز درمانی نباید باعث شود تا گمان کنیم که خطر این بیماری در تهران فروکش کرده است. هنوز برخی از مسافران به خانه خود برنگشته‌اند و این دسته از افراد می‌توانند ناقل ویروس به دیگران باشند».

امکان بازگشایی مراکز آموزشی فراهم نیست

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: «با توجه به شرایط موجود، بازگشایی کلاس‌های دانشگاهی حداقل تا نیمه اردیبهشت ماه متصور نیست».

محمدمهدی زاهدی در صفحه خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی فعالیت‌های خود در بستر آموزش‌های مجازی را تداوم دهند، شاید این بهترین فرصت باشد برای حرکت به‌سمت دانشگاه‌های پلت‌فرمیک».

جنجال بر سر داروی کرونا

همه چیز از یک لایو اینستاگرامی شروع شد. دهم فروردین دکتر هاشمیان، پزشک مستقر در بیمارستان مسیح دانشوری و متخصص ICU، در یک لایو اینستاگرامی انتقادات شدیدی را به وزارت بهداشت جهت جلوگیری از تولید یا واردات و استفاده از یک داروی ژاپنی به نام «فاویپیراویر» وارد آورد. دکتر هاشمیان مدعی بود که وزارت بهداشت از ورود این دارو به دلیل نداشتن استاندارد «FDA» (سازمان غذا و دارو ایالات متحده) جلوگیری کرده، در حالی که ایَن داروی ژاپنی توانسته جان 27 نفر از 30 نفر بیماری را که تحت درمان این دارو بوده‌اند نجات دهد. همانطور که قابل پیش‌بینی بود، در روزهایی که کرونا در صدر خبرها قرار گرفته، این ویدئو مورد توجه قرار گرفت و سیل اظهارنظرهای موافق و مخالف در فضای خبری کشور به راه افتاد.

کیانوش جهانپور، سخنگوی وزارت بهداشت درباره این اظهارات گفت: «در هیچ کجای دنیا در لایو اینستاگرام دارویی تجویز نمی‌شود و این رفتار پزشک هم احتمالاً بر اثر فشار کاری بوده است».

کمتر شدن مراجعات به مراکز درمانی نباید باعث شود تا گمان کنیم خطر کرونا در تهران فروکش کرده است. هنوز برخی از مسافران به خانه خود برنگشته‌اند و این دسته از افراد می‌توانند ناقل ویروس به دیگران باشند

 

به گفته او این دارو 21 سال پیش ساخته شده و در چین و ژاپن مورد آزمایش قرار گرفته است و قبل از این هم برای درمان آنفلوانزا مورد استفاده قرار می‌گرفته و در ایران هم در کنار سایر داروهای مطالعاتی قرار گرفته و مورد آزمایش است، ولی هنوز نتایج مثبتی از آن ثابت نشده است. حتی کار به جایی کشید که معاون درمان وزارت بهداشت هر گونه مصاحبه درباره اثربخشی یا عدم اثربخشی داروی "فاوی پیراویر" زا تخلف اعلام کرد؛ و گفت: «تا کنون هیچ گزارش مکتوبی از اثربخشی این دارو از مراکز درمانی ازجمله مرکز مسیح دانشوری چاپ نشده و یا به وزارت بهداشت ارائه نشده است. صرف گزارش تجربی از یک اقدام درمانی در دنیای علم جایگاهی ندارد و چه بسا سبب نگرانی خانواده بیماران به جهت عدم تهیه شود و یا حتی احساس گناه در بازماندگان بیمارانی که به رحمت خدا رفته‌اند ایجاد کند».