تعطیلی نسخه‌ کاغذی مطبوعات و اعتراض روزنامه‌نگاران

با شیوع کرونا در ایران، کمیته اطلاع‌رسانی ستاد ملی کرونا روز سه‌شنبه گذشته با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که در راستای اجرای حداکثری طرح ملی فاصله‌گذاری اجتماعی که توسط ستاد ملی مقابله با کرونا تصویب شده، نسخه کاغذی نشریات تا پایان این طرح چاپ نخواهد شد، چرا که انتشار مطبوعات و نشریات کاغذی مستلزم فعالیت مجموعه‌ای از افراد از خبرنگار گرفته تا صنعت چاپ و توزیع است. در همین راستا «توسعه ‌ایرانی» نیز از امروز ۱۶ فروردین تا اطلاع ثانوی به صورت نسخه الکترونیکی و از طریق سایت روزنامه منتشر می‌شود.

با این حال مدیران مسئول چند روزنامه و همچنین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران با ابراز نگرانی نسبت به توقف انتشار نسخه‌ چاپی روزنامه‌ها نسبت به این دستور ستاد ملی مقابله با کرونا واکنش نشان داده و با آن مخالفت کرده‌اند.

مدیران مسئول برخی از روزنامه‌ها، شامل دنیای اقتصاد، اعتماد، ابتکار، مردم‌سالاری، آفتاب یزد، جهان صنعت و گل، روز چهارشنبه با ارسال نامه‌ای خطاب به حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، خواستار بازنگری در این تصمیم ستاد شده‌اند. آنها در این نامه از رئیس‌جمهور خواسته‌اند برای انتشار روزنامه‌های سراسری راه‌حلی اتخاذ کند. آنها در این نامه تأکید کرده‌اند روزنامه‌ها قادرند با دعوت از نخبگان و تولید محتوای آگاهی‌بخش راه را بر انتشار اطلاعات غلط در جامعه ببندند و از سیاست‌گذاران در اعمال سیاست‌های درست پشتیبانی کنند.

در این نامه همچنین تأکید شده است بار اصلی روشنگری و اصلاح و شفافیت همواره بر دوش مطبوعات بوده است. همچنین در این نامه از حسن روحانی خواسته شده است تا با حفظ تدابیر بهداشتی و فنی دستور انتشار مجدد نسخه‌ی کاغذی مطبوعات را صادر کند.

مخالفین می‌گویند حتی در کشورهای که شیوع ویروس بالاست انتشار روزنامه‌ها متوقف نشده و فقط ایران دست به چنین کاری زده است.

در ایتالیا که به لحاظ تعداد تلفات وخیم‌ترین شرایط را دارد، دولت، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران را در رده مشاغل ضروری و مهم دسته‌بندی کرده و دکه‌های روزنامه‌فروشی نیز برخلاف دیگر مشاغل در حال فعالیت هستند. در ایالت کالیفرنیای آمریکا با وجود مقررات سخت‌گیرانه برای محدود شدن کسب و کارها اما مطبوعات جزء کالاهای اساسی قرار گرفته‌اند و اجازه فعالیت دارند. در نیویورک و واشنگتن دی.سی هم روزنامه‌ها از جمله فعال‌ترین مشاغل به شمار می‌روند. در اسپانیا، آلمان، فرانسه، چین و ... نیز روزنامه‌های کاغذی فعالیت خود را ادامه می‌دهند.

از سوی دیگر عباس عبدی، رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در واکنش به تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر توقف چاپ مطبوعات کاغذی تا پایان طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، با بیان اینکه «نظام رسانه و اطلاع‌رسانی کشور تعطیل‌بردار نیست»، نسبت به تبعات سنگین توقف انتشار روزنامه‌های کاغذی هشدار داد.

 به گفته او همانگونه که امکان تعطیلی مغازه‌های خواروبارفروشی، میوه‌فروشی و داروخانه‌ها وجود ندارد، نظام رسانه‌ای کشور هم تعطیل‌بردار نیست و حتی در مواردی وجود و فعالیت آنها ضرورت بیشتری دارند. اساساً اجرای درست هر نوع سیاستی در این مقطع و بحران بدون وجود نهاد رسانه و اطلاع‌رسانی امکان‌پذیر نیست. روزنامه‌نگاران و خبرنگاران باید در عرصه عمومی حضور داشته باشند تا اخبار و گزارش‌ها را منعکس کنند تا از این دریچه؛ هم به درک و آگاهی مردم کمک کنند و هم به مسئولین در راستای تصمیم به موقع و بهتر یاری رسانند.

او با انتقاد از تعطیلی خودخواسته روزنامه‌ها در نوروز گفت: «نوروز سال گذشته نیز در بحبوحه سیل سراسری اغلب روزنامه‌های کشور ۱۵ روز تعطیل بودند. امسال هم که از ابتدا محدودیتی وجود نداشت، بلکه خود روزنامه‌ها تصمیم به تعطیلی گرفتند؛ بنابراین متاسفانه روزنامه‌ها با چنین اقدامی به‌صورت تلویحی اعلام کرده‌اند که وجودشان چندان ضروری نیست. البته صحبت من مطلقا به این معنا نیست که تقصیر را بر گردن روزنامه‌ها بیندازم. من اینگونه مسئله را تبیین می‌کنم که نظام رسانه‌ای ایران از یک‌سو انحصاری و ناکارآمد و از سوی دیگر بی‌دروپیکر است. انحصار آن در دست صداوسیما و بی‌دروپیکر بودنش در گستره فضای مجازی است. در چنین فضایی، عرصه برای روزنامه‌ها تنگ است و جای چندانی برای فعالیت موثر ندارند. اینگونه است که روزنامه‌ها بیش از دو هفته به تعطیلات می‌روند و ظاهراً آب از آب هم تکان نمی‌خورد».