گزارش «توسعه ایرانی» از اجاره خانه‌های روزانه و ساعتی در تهران
قراردادهای معنی‌دار!
آسو محمدی
اجاره آپارتمان‌های مبله یک روزه و یک ساعته در شهر تهران، چند سالی است که مد شده و کارشناسان و مسئولان به تأثیر رواج این مسکن‌ها در ترویج بی‌بندوباری اجتماعی همواره هشدار می‌دهند. همانطور که در قانون املاک استیجاری آمده است که اجاره آپارتمان‌های ساعتی و روزانه توسط بنگاه‌ها و مالکان ممنوع است و باید مدت قرار داد یک سال کمتر نباشد و در موارد توافق شده می‌توان ملکی را به مدت حداقل شش ماه اجاره داد.
پیش از این نایب‌رئیس اتحادیه املاک در این باره گفته است: «وقتی سایتی عکس یک فرد به خصوصی را گذاشته که به خیابان نگاه می‌کند و زیر آن نوشته خانه ساعتی، چه قصدی از اجاره این نوع خانه‌ها دارد؟» حسام عقبایی توضیح داده است: «اجاره دادن ساعتی و روزانه واحدهای مسکونی توسط مشاوران املاک ممنوع است و آنها نمی‌توانند قرارداد واحد اجاره‌ای را برای کمتر از یکسال تنظیم و ثبت کنند.» البته ناگفته نماند این خانه‌ها کاربردهای دیگری هم دارند؛ برخی تاجران و فعالان اقتصادی برای قرار ملاقات کاری خود که محرمانه بودن جزئیات قرارداد برایشان اهمیت دارد، به‌ویژه با طرف‌های خارجی، مشتری این خانه‌ها هستند، اما اکثر این متقاضیان جوانان مرفهی‌اند که این خانه‌ها را مکان‌های مناسبی برای برگزاری مهمانی‌های شبانه خود می‌دانند که البته امکانات لازم نیز برای برگزاری چنین برنامه‌هایی در این خانه‌ها وجود دارد.
واکنش پلیس به اجاره ساعتی سوئیت در تهران
در این میان دو روز پیش جانشین فرمانده ناجا به اجاره ساعتی سوئیت‌ها واکنش نشان داد و گفت که پلیس چنین مواردی را بررسی و کنترل می‌کند. سردار ایوب سلیمانی در گفت‌وگو با ایسنا درمورد اجاره ساعتی برخی منازل و سوئیت‌ها که به‌تازگی در رسانه‌ها مطرح شده است، گفت: «مقررات در این حوزه مربوط به دیگران است، اما پلیس در هر جایی که متوجه شود جرمی رخ داده با آن مقابله کرده و به آن ورود می‌کند.» جانشین فرمانده ناجا با بیان اینکه پیشگیری از جرم هم جزو مواردی است که پلیس در مورد آن به مسئولان هشدارهای لازم را می‌دهد، گفت: «همانطور که گفتم پلیس در هر جایی که متوجه شود جرمی رخ داده ورود می‌کند و با جرم رخ داده و مجرمان برخورد خواهد کرد، اما ما بنگاه معاملاتی نیستیم که بگوییم اجاره بدهید یا ندهید.» سلیمانی ادامه داد: «در این خصوص نیز ما هشدارهای لازم را می‌دهیم و این موارد را کنترل و بررسی هم می‌کنیم در جایی اگر لازم باشد با حکم قانون پلمب هم خواهیم کرد.» به گفته جانشین فرمانده ناجا هر موضوعی از جمله موضوع اجاره ساعتی سوئیت‌ها جزو مواردی است که باید در جای خودش از سوی پلیس بررسی شود.
شناسنامه لازم نیست، تنها با کارت ملی
پیدا کردن شماره یکی از افرادی که خانه‌ها را به‌صورت ساعتی در تهران اجاره می‌دهند، در سایت دیوار و شبکه‌های اجتماعی کار سختی نیست. با یکی از آنها که آپارتمان مبله و با یخچال پر در مرکز تهران برای اجاره ساعتی گذاشته، تماس می‌گیرم و او می‌گوید: «اجاره برای یک روز از ساعت 1 بعدازظهر امروز تا 2 بعدازظهر فرداست. ظرفیت خانه‌ها هم برای سه نفر است با مبلغ 300هزار تومان.» می‌پرسم برای اجاره نیاز به شناسنامه هم هست؟ که می‌گوید: « شناسنامه لازم نیست. تنها با داشتن کارت ملی می‌توانید خانه را اجاره کنید. فقط حق گرفتن میهمانی را در این خانه ندارید، چون برای 3 نفر است، نه بیشتر.»
یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: در کشور ما به دلیل اینکه فرهنگ‌سازی فردگرایی و زندگی تک‌نفره وجود ندارد، خانه‌های روزانه و ساعتی می‌تواند باعث افزایش بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه شود و افراد با زندگی در این خانه‌ها به نوعی دچار یک استقلال‌طلبی کاذب می‌شوند
اجاره دادن خانه‌های ساعتی ممنوع است
همچنین نایب‌رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک با تاکید بر اینکه هیچ‌کس حق ندارد خانه‌ای را به‌صورت ساعتی اجاره بدهد، تصریح کرد: «در برخی موارد ممکن است فردی جهت شرکت در کلاس‌های کنکور، درمان و... خانه‌ای اجاره‌ای را برای چند ماه بخواهد که در این صورت ایرادی ندارد. مشاور املاک قرارداد شش ماههای را برای این ملک تنظیم کند.
از سوی دیگر در خانه‌هایی که به‌صورت ساعتی یا روزانه اجاره داده می‌شوند با توجه به اینکه مالک آن خود را به پلیس اماکن برای اخذ مجوزها معرفی نکرده، ممکن است کارهای غیرقانونی و مفسده‌برانگیزی انجام شود.»
او با اشاره به اینکه اجاره دادن این قبیل خانه‌ها هم برای مالکان و هم برای مشاوران املاک ممنوع است، اظهار کرد: «باید به این نکته نیز اشاره شود که اجاره ساعتی یا روزانه ملک یک شغل تلقی می‌شود مانند هتل‌داری، متل‌داری و... . هیچ ایرادی ندارد که یک فردی برای چند ساعت در جایی استراحت کند؛ البته در صورت داشتن مجوزهای لازم از سوی سازمان‌های ذی‌ربط. در واقع محلی که می‌خواهند در آن استراحت کنند باید شناسنامه‌دار و قانونی باشد.» او ادامه داد: «قطعا کسی نمی‌تواند در یک بنگاه املاک، ملکی را برای سه ساعت اجاره کند و چنین چیزی را در سطح مشاوران املاک نداریم؛ اما در کانال‌ها و فضاهای مجازی این نوع فعالیت‌ها را تبلیغ می‌کنند که باید وزارت ارشاد، پلیس فتا و پلیس پیشگیری به این موضوع وارد شده و به این افراد فرصت تبلیغات ندهند. همزمان هم به مردم آگاهی دهند که به لحاظ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و... تبعات بسیاری برای آنها به همراه دارد.»
فرهنگ‌سازی فردگرایی و زندگی تک نفره وجود ندارد
یک جامعه‌شناس درباره گسترش آپارتمان‌های ساعتی نظر متفاوتی دارد. فرهاد طهماسبی به «توسعه ایرانی» می‌گوید: «در کشور ما به دلیل اینکه فرهنگ‌سازی فردگرایی و زندگی تک نفره وجود ندارد، این نوع خانه‌ها می‌تواند باعث افزایش بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه شود و افراد با زندگی در این خانه‌ها به نوعی دچار یک استقلال‌طلبی کاذب می‌شوند که این موضوع درجوانان بسیار خطرناک‌تر خواهد بود.» طهماسبی می‌گوید: «جوانان مجرد به دلیل برطرف شدن نیازهای جنسی به دنبال اماکن خلوت و درحقیقت پناهگاهی به دور از خانواده هستند که این نوع از خانه‌ها زمینه‌ساز تحریک جوانان است و می‌تواند به اماکن امنی برای رشد انواع بزه‌های اجتماعی تبدیل شود.»
صاحبان املاک با خانه‌های خالی یک محل آشنا هستند
در این میان سرهنگ بهرام اسفندیاری، کارشناس انتظامی گفته است: «یکی از عوامل اصلی گسترش خانه‌های ساعتی در پایتخت، برخی بنگاه‌های معاملات ملکی غیرمجاز هستند که در ماههای گذشته با تبلیغات کاذب به دنبال اخذ مبالغ کلان از جوانان و اغفال آنها هستند.» به گفته او اینگونه جرایم تنها از سوی بنگاه‌های مسکن غیرمجاز صورت می‌گیرد، چرا که صاحبان آنها به راحتی با خانه‌های خالی یک محل آشنا هستند و در مدت کوتاهی نسبت به قولنامه یا خرید این خانه‌ها اقدام می‌کنند.
بهرام اسفندیاری، کارشناس: «یکی از عوامل اصلی گسترش خانه‌های ساعتی در پایتخت، برخی بنگاه‌های معاملات ملکی غیرمجاز هستند که در ماههای گذشته با تبلیغات کاذب به دنبال اخذ مبالغ کلان از جوانان و اغفال آنها هستند.»
13 درصد خانه‌های تهران خالی است
اظهارات سرهنگ اسفندیاری در حالی است که طبق آمار سال ۹۵ از تمام واحدهای مسکونی در تهران ۱۳ درصد آن خالی از سکنه است. به گزارش ایسنا، براساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ در استان تهران سه میلیون و ۸۹۰ هزار واحد مسکونی وجود دارد که ۴۹۰ هزار واحد معادل ۱۳ درصد از این تعداد خالی است و با توجه به رکود ساخت‌وساز احتمالا تعدادی از واحدهای خالی دارای سکنه شده است. با این حال آمار خانه‌های خالی تهران بیش از دو برابر استاندارد جهانی است.
موجودی مسکن کل ایران نیز در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۱ میلیون و ۶۶۳ هزار واحد بوده که با ۱۷ درصد رشد به ۲۵ میلیون و ۴۱۲ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. در مقابل، آمار خانه‌های خالی از یک میلیون و ۶۶۳ هزار واحد در سال ۱۳۹۰ به ۲ میلیون و ۵۸۷ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته و حدود ۵۵ درصد رشد کرده است.
مقایسه این دو آمار به خوبی اتلاف سرمایه ساختمانی عمدتا در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد بخش زیادی از ساخت‌وسازها در این فاصله غیرمصرفی، لوکس و متراژ بزرگ بوده که با جنس خانوارها (با ابعاد کوچک‌تر از یک دهه قبل) سازگار نبوده است و از چنین وضعیتی، چنین آسیب‌هایی بیرون بزند.
با این حساب نسبت خانه‌های خالی به کل موجودی واحدهای مسکونی کشور ۱۱ درصد است که نشان می‌دهد از هر ۱۰ خانه در کشور، حداقل یکی خالی است. این وضعیت البته در تهران بحرانی‌تر است. تعداد خانه‌های خالی در تهران از ۳۲۷ هزار واحد در سال ۱۳۹۰ به ۴۹۰ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. شاید یکی از نتایج خانه‌های خالی همین آسیبی است که این روزها دامن جامعه را گرفته است. خانه‌های ساعتی و خانه‌های روزانه.
به هر حال موضوع خانه‌های خالی و اجاره آپارتمان‌های ساعتی با وارد شدن مسئولان نیروی انتظامی و اظهارنظر کارشناسان وارد مرحله جدیدی شده است؛ چنانچه اقدامات کارشناسانه و سازمان‌‌یافته برای ساماندهی این وضعیت صورت نگیرد به نظر می‌رسد که باید در انتظار آسیب‌های اجتماعی جدیدی در جامعه باشیم.
دیدگاه تان را بنویسید