محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای شهر تهران

باید در شهرداری تشکیلات تخصصی برای توسعه دیپلماسی شهری پایتخت به وجود بیاید.

یکی از ابعاد و شاخه‌های مختلف دیپلماسی، بحث دیپلماسی شهری است که در کنار سایر ارکان و حوزه‌های دیپلماسی می‌تواند به فهم بهتر دیپلماسی و پیشرفت روابط بین‌المللی کشورها کمک کند. در گذشته انحصار دیپلماسی مربوط به رابطه مشخص و دقیق تعریف شده بین دولت‌ها بود. با روندی که در دهه‌های اخیر در جهان روبه‌رو هستیم در کنار دولت‌ها می‌بینیم سازمان‌های عمومی، نهادهای اجتماعی و شاید رسانه‌ها و حوزه‌هایی که شاید در کنار دولت‌ها قرار نداشتند امروزه بین رابطه ملت‌ها و دولت‌ها تعیین کننده شده و جایگاه رفیعی یافته‌اند. مدیریت شهری در این روند با توجه به تاثیری که در تصمیم سازی و جهت‌دهی به افکار عمومی دارد، جایگاه جدی‌تری یافته است. شاید به همین مفهوم است که امروزه ما به اصطلاحی مانند خواهرخواندگی در شهرها رسیده ایم و شهرها از این طریق راه‌حلی را برای ارتباط مستقیم‌تر برای تبادلات خویش یافته‌اند.

شاید بستر اصلی دیپلماسی شهری فرهنگ و جامعه عمومی است و در عین حال تلاش می‌کند از طریق نزدیک کردن دیدگاه‌ها و افکار عمومی شهروندان دو حوزه شهری که ممکن است با هم هزاران کیلومتر فاصله داشته باشند، فهم دقیق‌تر و مناسب‌تری از همدیگر داشته باشند و بتوانند بهتر همکاری کنند.

در این میان نمایندگان مردم در شورای شهر و شهرداران، نقش کلیدی در حوزه دیپلماسی شهری دارند. مثلا شهر تهران با شهر سئول در کره جنوبی خواهرخوانده است. در واقع زبان فرهنگ و هنر است که کمک می‌کند روابط بین دو حوزه شهری شکل بگیرد. نام خیابان‌ها دیگر امروز فقط یک نماد نیست. در سئول خیابان تهران داریم که یکی از خیابان‌های معروف و شناخته شده آن شهر است و در تهران، خیابانی به نام سئول داریم، این پیوند برای شهرهای دو شهر پرسش جدی را مطرح می‌کند که تهران یا سئول کجاست یا چه ویژگی‌هایی دارد و چه ارتباطی بین دو شهر است؟ این مقدمه کارهاست ولی کافی نیست.

اینجا هنرمندان دو کشور می‌توانند با خلق آثاری که نشان دهنده مهر و محبت بین دو شهر است کمک کنند. استفاده از زبان بین‌المللی موسیقی که نیاز به ترجمه ندارد، اجرای موسیقی توسط ارکسترهایی که شهرها معمولا دارند می‌توانند پیام دوستی و مودت و محبت خود را به شهرهای خواهرخوانده ابلاغ کند. وجود موزه‌ها که امکان انتقال مفاهیم را دارد و حتی نمایشگاه‌های هنرهای تجسمی و برگزاری هفته‌های فرهنگی می‌تواند در این اتفاق کمک زیادی کند.

این نقیصه متاسفانه در مدیریت شهری و شورای شهر تهران وجود داشته که عرصه دیپلماسی عمومی شهری به دولت‌ها و وزارتخانه‌هایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد سپرده شده است تا مثلا هفته فرهنگی کشورهای دیگر مانند تاجیکستان و سایر ملت‌های دوست ایران را برگزار کند. باید به مسئله دیپلماسی شهری در مدیریت شهری به صورت جدی‌تر پرداخته شود. متاسفانه هم‌اکنون حوزه‌ای که بحث دیپلماسی شهری را به طور تخصصی در دستور کار قرار داده و دنبال کند، در قالب فعالیت تشکیلاتی و کمیته‌ای خاص در شورای شهر نداریم و امیدواریم فتح بابی در این مورد صورت گیرد تا بتوانیم بهتر در این حوزه فعال شویم.