کوه الوند و آسیب‌های تله‌کابین
عباس محمدی، کارشناس محیط‌زیست
کوهستان الوند، برجسته‌ترین و باارزش‌ترین چشم‌انداز شهر تاریخی همدان است. شهری که بخش‌های بزرگی از تاریخ میهن ما با نام و جای آن گره‌خورده است. الوند مانند بسیاری از کوه‌های دیگر ایران، به دلیل آب‌زا و بابرکت بودن، از نامی نیک (از ریشه باستانی ائورونت / ارونت) به معنای بالنده، رونده، دلیر و تیزرو، برخوردار است که این نشانگر اهمیت و احترامی است که ایرانیان از دیرباز برای کوهستان قائل بوده‌اند.
این احترام، در الوند و همدان به دلیل آن‌که اینجا بستر یک تمدن مهم باستانی بوده، با ژرفا و گستردگی بیشتری نمود داشته است؛ چنان‌که جای‌جای این کوهستان با نام‌های نیک و ستایش‌انگیز مانند «حوض نبی»، «گهواره مریم»، «صاحب»، «شانه زر»، «چشمه‌فرشه (فرشته)»، «چشمه‌ی بهشت‌آّب»، «چشمه ملک»، و «گنج‌نامه» نام‌گذاری شده است. خود کوه هم به خاطر باوقار بودن و برتری، «شا الوند» خوانده شده است. با پیشینه‌ای چنین احترام‌برانگیز، شگفت‌آور است که توسعه ناپایدار، و کوته‌بینی در مسائلی مانند توسعه گردشگری و اشتغال‌زایی، از حدود 20 سال پیش، دامنه‌های بهشت‌مانند الوند را به جولانگه ساخت‌وسازگرایان و عاشقان ثروت‌های بادآورده بدل ساخته است. آغاز احداث تله‌کابین گنج‌نامه، با شکستن حریم آثار باستانی و بی‌مانند گنج‌نامه همراه بود که اعتراض‌های دوستداران تاریخ و طبیعت، و مخالفت‌های سازمان میراث فرهنگی را در پی داشت، اما این اعتراض‌ها فقط توانست دکل‌های تله‌کابین را کمی از حریم کتیبه‌های هخامنشی دور سازد. همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد، هدف تله‌کابین، فقط کشیدن یک خط بالابر نبود و داستان به ساخت رستوران‌ها و بناهای دیگر و کشیدن جاده‌های غیراصولی و تغییر دادن مسیر جویبارها و حتی تخریب کامل آن‌ها و انداختن آب به درون لوله و کانال انجامید.
امروزه، نه‌تنها بخش بزرگی از مهم‌ترین دره دامنه‌های الوند، یعنی دره‌ی عباس‌آباد - گنج‌نامه، درپی ساخت تله‌کابین و دست‌اندازی‌های ناشی از الگوسازی غلط این تأسیسات، و بر اثر توسعه گردشگری جنون‌آمیز، دیوارکشی باغ‌های قدیمی، تعریض جاده، ساخت پارکینگ، و ویلا سازی آسیب عمیق دیده، بلکه همین شیوه بیمارگونه به دره‌های دیگر و به اندک محیط‌های طبیعی درون شهر هم سرایت کرده است. برای نمونه می‌توان به «تاریک‌دره» اشاره کرد که پیوسته مورد تخریب ساخت‌وسازگرایان کوه‌خوار است و به‌تازگی هم خاک‌برداری‌های گسترده‌ای در آن در حال انجام است که از یک‌سو کوه را خراب می‌کنند و از سوی دیگر با ریختن خاک و سنگ، به دره‌ها آسیب می‌زنند.
جا دارد مسئولان قضایی، مدیران منابع طبیعی و محیط‌زیست، و مدیران شهری، با دقت بیشتری به اعتراض‌های دوستداران طبیعت و تاریخ همدان گوش بسپارند و از گسترش تأسیسات تله‌کابین و دیگر دست‌اندازی‌ها به طبیعت الوند و باغ‌های حوزه آن جلوگیری کنند. این کوهستان گران‌قدر باید به‌عنوان میراث ملی و چشم‌انداز طبیعی - فرهنگی همدان به ثبت ملی برسد.
دیدگاه تان را بنویسید