۴۲درصد جمعیت فعال کشور بیکارند یا اشتغال ناقص دارند

مسئول کمیسیون‌های اتاق تعاون ایران با بیان اینکه ۴۲درصد افراد فعال جامعه یا بیکار هستند یا اینکه اشتغال ناقص دارند، گفت: این آمار نشان می‌دهد به طور بهره‌ور از نیروی کار استفاده نشده است.

رضا وفایی یگانه در گفت‌وگو با مهر گفت: نیروی کار مهم‌ترین عامل رشد اقتصادی است و تغییرات تکنولوژی به دنبال استفاده بهینه‌تر از این عامل مهم تولیدی است. در طول زمان بشر بسیاری از کارها را به ماشین سپرده و فرصت بیشتری به انسان جهت نوآوری و خلاقیت داده است.

وی اضافه کرد: بر این اساس، سطح بهره‌وری نیروی کار در دنیا به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. این موضوع در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی کشور نیز به طور ویژه مورد تاکید قرار گرفته، ازجمله بر تأمین شرایط و فعال‌سازی کلیه امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی، پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان، پیاده‌سازی و ساماندهی نظام ملی نوآوری و محور قراردادن رشد بهره‌وری در اقتصاد با تقویت عوامل تولید و توانمندسازی نیروی کار تاکید شده است. مسئول امور کمیسیون‌های اتاق تعاون ایران ادامه داد: در چند دهه گذشته در کشورمان نیز سرمایه‌گذاری زیادی جهت توانمندسازی نیروی کار کشور با اهدافی ازجمله ارتقای بهره‌وری سرمایه‌های انسانی صورت گرفته اما آمارها حاکی از این موضوع است که بازار کار به قدر کفایت از این سرمایه عظیم بهره نبرده است.

وفایی یگانه افزود: براساس آخرین گزارش طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران، در فصل بهار سال ۱۳۹۸ نرخ مشارکت اقتصادی نیروی کار کشور (نسبت جمعیت فعال 10ساله و بیشتر به کل جمعیت ۱۰سال به بالا) معادل ۴۰.۶درصد بوده است. این نرخ برای مردان ۶۵درصد و برای بانوان ۱۶.۱درصد بوده است.

به گفته این مقام مسئول، نرخ مشارکت اقتصادی نیروی کار اولین شاخص هشداردهنده در بازار کار کشور است که بیانگر عدم انگیزه سرمایه‌های انسانی جهت ورود به بازار کار است. در بسیاری از موارد پایین بودن این شاخص منجر به پایین نشان دادن نرخ بیکاری شده است. به عبارتی کاهش نرخ بیکاری صرفاً به خاطر عدم تقاضای نیروی کار به بازار کار است نه به واسطه شاغل شدن افراد. وی اضافه کرد: شاخص هشداردهنده بعدی، سهم فارغ‌التحصیلان آموزش عالی از جمعیت بیکاران است. براساس گزارش مرکز آمار معادل ۴۰.۳درصد (۱.۱۹میلیون نفر) از بیکاران کشور دارای تحصیلات عالی هستند. این یعنی نظام آموزشی کشور سرمایه‌گذاری زیادی جهت توانمندسازی داشته اما بازار کار از آنها بهره‌مندی کافی نبرده است. نکته قابل تأمل‌تر اینکه در بین ۹۳۲هزار نفر بانوان بیکار معادل ۶۵درصد دارای تحصیلات عالی هستند. این مقام مسئول با بیان اینکه از نظر اقتصادی، نرخ بیکاری در کنار شاخص سهم اشتغال ناقص (نسبتی از افراد شاغل که کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند و خواهان کار بیشتری هستند) تصویر بهتری از وضعیت بیکاری در بازار کار را نشان می‌دهد، گفت: در فصل بهار سال ۱۳۹۸ سهم اشتغال ناقص ۱۰درصد بوده که به عبارتی حدود ۱۹.۷درصد از کل جمعیت فعال کشور یا بیکار بودند یا اینکه به‌رغم اشتغال در بازار کار، اما خواهان کار بیشتری هستند.

 همچنین براساس آمار تعداد افراد شاغل با ۴۴ ساعت کار در هفته (اشتغال متعارف) معادل ۱۵.۸۳۵میلیون نفر بوده است که چنانچه این افراد را صرفاً شاغل واقعی محسوب کنیم معادل ۴۲درصد افراد فعال جامعه، یا بیکار هستند یا اینکه اشتغال ناقص داشتند. 

این موضوع نیز نشان می‌دهد که به طور بهره‌ور از نیروی کار جامعه استفاده نشده است. وفایی یگانه اضافه کرد: براساس آمار سازمان ملی بهره‌وری آسیا در سال ۲۰۱۶ سطح بهره‌وری نیروی کار کشور ژاپن ۳.۷۶ برابر، کشور کره ۲.۴۵ برابر، استرالیا ۵.۲ برابر، هنگ‌گنگ ۴.۲۳ برابر، کویت ۳ برابر، عمان ۱.۵۵ برابر و کشور ترکیه ۱.۵ برابر کشورمان بوده در حالی که شاخص‌های سرمایه‌های انسانی کشور از بسیاری از کشورهای مذکور بالاتر است. 

وی گفت: از این رو می‌طلبد سیاست‌گذاران بازار کار جهت عملیاتی شدن اهداف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نسبت به شاخص‌های بازار کار و نحوه استفاده کارا و اثربخش از سرمایه‌های انسانی حساسیت بیشتری داشته باشند.