محبوبه ولی

اگر در جریان خبرها بوده باشید، حتما خوانده یا شنیده‌اید که پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا از اعلام آمادگی ایران برای مذاکره بر سر برنامه موشکی خود خبر داده است! موضوعی که یک شوک بزرگ به جهان اقتصاد و سیاست خواهد بود. اما مشکل اینجا بود که خود پمپئو این خبر را از یک رسانه دیگر شنیده بود! ماجرا این است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان دو روز پیش در حالی که برای شرکت در اجلاسی در سازمان ملل در نیویورک به سر می‌بُرد، با شبکه NBC مصاحبه کرد و در پاسخ به پرسشی درباره امکان مذاکره ایران بر سر برنامه موشکی‌اش، گفت: «اگر آمریکا می‌خواهد درباره موشک‌‌های ایران گفت‌وگو کند باید فروش سلاح از جمله موشک به دولت‌های منطقه را متوقف کند.»

پُر واضح است که آنچه ظریف گفته کنایه به بازار تسلیحاتی است که آمریکا در خاورمیانه درست کرده و محال است بازار گرم سلاح در اسرائیل و عربستان و امارات و دیگر مشتریان دست و دلبازش را ترک کند. 

با این حال خبرگزاری آسوشیتدپرس تفسیر متفاوتی از اظهارات ظریف ارائه کرد و خبر داد که ایران برای مذاکره بر سر قدرت دفاعی خود اعلام آمادگی کرده است. خوشبینانه‌اش این است که این خبرگزاری نسبت به اظهارات ظریف دچار سوء‌تفاهم شده؛ اما از سوی دیگر انتظار نمی‌رود رسانه‌هایی در ابعاد جهانی دچار چنین سوء‌تفاهماتی شوند که بیشتر بوی شیطنت می‌دهد. 

به هر حال تفسیر آسوشیتدپرس سوء‌تفاهم بود یا شیطنت، بلافاصله چنان دست به دست شد که بسیاری از رسانه‌های دیگر نیز به آن استناد کردند و دست آخر پمپئو، وزیر خارجه آمریکا نیز در نشستی که ترامپ نیز در آن حضور داشت، وقتی داشت گزارشی درباره ایران ارائه می‌کرد، خبر اعلام آمادگی ایران برای مذاکره بر سر موشک را نیز مطرح کرد.

ترامپ نیز مدعی شد که آمریکا درباره ایران به پیشرفت‌های خوبی رسیده است و با تاکید بر اینکه اوباما قصد تغییر رژیم در ایران را داشت، گفت که «ما به دنبال تغییر رژیم در ایران نیستیم، اما آنان نیز نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته و موشک بالستیک آزمایش کنند.»

مذاکره موشکی؛ هیچ وقت، به هیچ وجه، با هیچ کس

اگر پمپئو قصد داشت با سوء‌استفاده از اظهارات ظریف در گفتگو با شبکه NBC  و تفسیری که برخی رسانه‌ها از آن ارائه کردند، القا کند که ایران بالاخره دست‌های تسلیم را بالا برده، تیرش به سنگ خورد؛ چراکه نمایندگی ایران در سازمان ملل طی بیانیه‌ای تاکید کرد که «موشک‌های ایران به هیچ وجه با هیچ کسی و هیچ کشوری و در هیچ زمانی مذاکره شدنی نیستند.»

علیرضا میریوسفی، سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل با تکذیب نقل قول منتشر شده در برخی رسانه‌های آمریکایی از قول ظریف نوشت: «متن پرسش و پاسخ نشان می‌دهد تفسیر آسوشیتدپرس از این سخنان اشتباه است و می‌تواند موجب کاهش اعتماد عمومی به رسانه‌ها شود.»

او با بیان اینکه جملات ظریف به معنی تمایل ایران برای مذاکره درباره برنامه موشکی نیست، افزوده بود: «یقیناً خبرنگاران آسوشیتدپرس به اندازه کافی با مکالمه انگلیسی آشنا هستند تا مفاهیم نظرات فرضی را بدانند و دریابند. قرار دادن یک جمع‌بندی نادرست در سرخط خبرها در حالی که متن به خوبی روشن است، تنها اقبال عمومی را از رسانه کاهش می‌دهد.»

فنی به نام «تعلیق به محال»

 سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران که به همراه ظریف در نیویورک به سر می‌برد نیز در پاسخ به این شائبه‌ها در صفحه توئیتری خود نوشت: «پاسخ ‎دکتر ظریف به مجری ان بی سی دقیق، هوشمندانه و به قول اهل فن «تعلیق به محال» بود. هم توپ را در زمین آمریکا انداخت و هم به جای موضع تدافعی، موضوع فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای منطقه را به چالش کشید. موضع ایران و دکتر ظریف درباره توانمندی‌های موشکی کشور مشخص است.»

آنچه سخنگوی وزارت خارجه نوشته نیز ناظر به محال بودن ترک بازار خاورمیانه برای فروش تسلیحات نظامی از سوی آمریکاست. اما از سوی دیگر برخی این اشکال را به ظریف وارد کردند که آیا اگر بر فرض محال آمریکا این بازار را ترک کند، ایران بر سر توان موشکی خود مذاکره خواهد کرد؟ این دسته ظریف را شماتت می‌کنند که نباید با این اظهارات اساسا نفس مذاکره بر سر توان دفاعی کشور را مطرح می‌کرد. برخی نیز در فضای مجازی از اینکه ظریف و دستگاه دیپلماسی کشور پشت درهای بسته باب مذاکره بر سر برنامه موشکی کشور را باز کنند ابراز نگرانی کردند!

سخنگوی وزیر امور خارجه آمریکا با بیان اینکه کشورش هیچ پیامی مبنی بر تمایل به مذاکره از جانب ایران دریافت نکرده است، گفت: هیچ گزینه‌ای مقابل ایران نیست جز مذاکره وگرنه آنها تحت تحریم‌های اعمال شده، باقی خواهند ماند؛ ایرانی‌ها فقط باید نشان‌ دهند که آماده گفتگو هستند

در پاسخ به چنین نگرانی‌ها و سوء‌تفاهماتی نیز محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری روز گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت چنین شائبه‌هایی را رد کرد. وی درباره صحت ادعای وزیر امورخارجه آمریکا مبنی بر پذیرش ایران برای مذاکره درخصوص توان موشکی خود، به خبرنگاران اطمینان داد که «بنیه دفاعی ما خط قرمز ماست و بارها اعلام کردیم که درباره آن مذاکره نمی‌کنیم.»

واعظی ادامه داد: «مصاحبه آقای ظریف خیلی روشن است و از هیچ کجای آن چنین استنباطی نمی‌شود.»

هیچ گزینه‌ای مقابل ایران نیست، جز مذاکره

به نظر می‌رسد تب مذاکره با ایران است که باعث شده مایک پمپئو در گزارشش درباره ایران به تفسیر اشتباه رسانه‌ها درباره اظهارات ظریف پناه ببرد تا شاید بتواند این امیدواری را به خود و ترامپ بدهد که سیاست‌هایشان درباره ایران جواب داده است. اما مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دیروز گفت که «کشورش هیچ پیامی مبنی بر تمایل به مذاکره از جانب ایران دریافت نکرده است.» 

رئیس دفتر رئیس‌جمهوری درباره صحت ادعای وزیر امورخارجه آمریکا مبنی بر پذیرش ایران برای مذاکره درخصوص توان موشکی خود، گفت: بنیه دفاعی ما خط قرمز ماست و بارها اعلام کردیم که درباره آن مذاکره نمی‌کنیم

اظهارات خانم مورگان نیز شاهدی بر همین تب بالای مذاکره بود؛ به ویژه جایی که گفت «هیچ گزینه‌ای مقابل ایران نیست جز مذاکره وگرنه آنها تحت تحریم‌های اعمال شده، باقی خواهند ماند.»

او ادامه داد: «رئیس‌جمهوری و وزیر خارجه آمریکا چندین بار گفته‌اند آماده گفتگوی بدون پیش‌شرط با ایران هستند؛ حال ایرانی‌ها فقط باید نشان دهند که آماده گفتگو هستند.» در راستای همان تناقض‌گویی همیشگی در اظهارات مقامات آمریکایی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از آنکه حرف از مذاکره بدون پیش‌شرط زد، این نکته را یادآوری کرد که «البته ۱۲ گام تعیین شده از سوی مایک پمپئو همچنان روی میز است.»