محبوبه ولی، روزنامه نگار

روز گذشته در فضای مجازی برای چند ساعت هشتگی ترند شد که چالش‌های زیادی را در پی داشت. هشتگی که از قطع اینترنت در ایران خبر می‌داد. 

منشأ هشتک مربوط به یک نامه بود؛ نامه اخیر یک شرکت‌ ارائه‌‌دهنده درگاه پرداخت اینترنتی (سداد) مبنی بر اینکه به ‌زودی «رزمایش قطع اینترنت» آن هم به صورت مکرر برگزار خواهد شد. 

در متن این نامه سداد آمده بود: «پیرو اطلاعیه صادره از شاپرک و بنابر اعلام پدافند غیرعامل کشور، به‌منظور رزمایش قطع اینترنت به‌ اطلاع می‌رساند، تمام سرویس‌های مبتنی بر کارت در تاریخ 1397/11/7 از ساعت 10 تا 12 به ‌مدت دو ساعت قطع خواهد بود. در این فرآیند تمام پذیرندگان دارای سرور خارج از کشور، از دسترس خارج خواهند شد.»

در پایان این نامه نیز آمده بود که «بدیهی است پس از پایان رزمایش تمامی سرویس‌ها به حالت عادی خود باز خواهند گشت. در آینده نزدیک این رزمایش به‌ تناوب تکرار شده و در نهایت تمامی پذیرندگانی که دارای سرویس خارج از کشور هستند از سرویس پرداخت خارج خواهند شد.لذا پیشنهاد شده است نسبت به انتقال سرور خود به داخل کشور اقدام کنند.»

این خبر بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به ویژه توئیتر پیدا کرد و اسباب نگرانی صاحبان کسب و کارهای نوپای مجازی شد. این بازتاب گسترده و البته حساسیت موضوع محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات را ناگزیر از شفاف‌سازی و پاسخگویی در این باره کرد. 

ناشی‌گری‌ واقعی  در فضای مجازی

وزیر ارتباطات با طرح پرسشی در توییتر که بازخوردهای بسیاری در بین کاربران این شبکه داشت، سعی کرد به آسیب‌شناسی این کار (رزمایش قطع اینترنت) بپردازد.

موضوع پرسش به شرح «تصور کنید یک روز صبح متوجه شوید که تمام سامانه‌های بانکی بانک شما تا اطلاع بعدی از دسترس خارج شده است، چه حس و عکس‌العملی خواهید داشت؟» بود.

 آذری جهرمی: عبارت «رزمایش قطع اینترنت» یکی از فجیع‌ترین عباراتی بود که برای ضایع کردن یک موضوع بسیار مهم مثل بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی کشور، به کار برده شد. پس از اطلاع، خواستم این برنامه لغو شود؛ راهکارهای دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تری برای بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌ها وجود دارد

آذری جهرمی با تأکید بر اینکه عبارت «رزمایش قطع اینترنت» یکی از فجیع‌ترین عباراتی بود که برای ضایع کردن یک موضوع بسیار مهم مثل بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی کشور، به کار برده شد، تصریح کرد: اینگونه ناشی‌گری می‌کنیم و بعد فضای مجازی را مقصر می‌دانیم؛ باید بپذیریم در شناخت رسانه ضعف داریم. وی افزود: پس از اطلاع، خواستم این برنامه لغو شود؛ راهکارهای دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تری برای بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌ها وجود دارد.

انتقال اجباری سرورها مختومه شد

با توجه به اینکه برگزاری این رزمایش قرار است هفته آینده انجام شود و با توجه به این درخواست وزیر ارتباطات، احتمال لغو این اقدام از سوی سازمان پدافند غیرعامل و مذاکره با این وزارتخانه برای احصای راه‌های دیگر سنجش تاب‌آوری وجود دارد که البته باید منتظر تصمیمات بعدی ماند.

در همین پیوند، محمدجعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات نیز در توییتی اعلام کرد: «درخصوص نامه یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت مبنی بر عدم ارائه خدمت به سرویس‌های مستقر در خارج از کشور با دستور معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات موضوع را پیگیری کردم، با عنایت به اینکه مستندی دال بر انتقال اجباری سرورها یافت نشد موضوع انتقال اجباری سرورها مختومه شد.»

تکذیبیه مدیرعامل سداد

حال با توجه به واکنشی که وزیر ارتباطات نسبت به این موضوع داشت و از ارائه درخواستش برای لغو این برنامه و جایگزینی آن با راهکارهای دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تر برای بررسی تاب‌آوری زیرساخت‌های حیاتی کشور خبر داد، مدیر شرکت‌ ارائه‌دهنده درگاه پرداخت اینترنتی سداد نیز توضیحاتی ارائه کرد.

محمدمهدی صادق در پاسخ به شایعات مربوط به قطع اینترنت و الزام انتقال سرورها به داخل کشور، گفت: «این شایعات به خاطر تست‌هایی است که به منظور برطرف کردن اختلالات جزئی شبکه شرکت پرداخت الکترونیک سداد صورت می‌پذیرد و از نظر فنی برای استانداردسازی سیستم‌ها و انجام تست‌های تاب‌آوری سیستم و تطبیق با معیارهای ملی ما ضروری است.» مدیرعامل این شرکت افزود: «تغییر آی‌پی‌ها و تنظیمات جدید تجهیزات این شرکت امری عادی و رویه جاری این شرکت است که به پذیرندگان نیز در مواقعی که اینگونه تست‌های فنی صورت می‌پذیرد، اطلاع‌رسانی می‌شود.»

 مدیرعامل شرکت‌ ارائه‌دهنده درگاه پرداخت اینترنتی سداد: اساسا طرح شایعه قطع اینترنت و هر نوع گمانه‌زنی بی‌اساس در این زمینه و اعلام هرگونه الزام و اجبار درباره انتقال سرورها به داخل کشور از طرف این شرکت و شاپرک قویا تکذیب می‌شود

وی گفت: «اساسا طرح شایعه قطع اینترنت و هر نوع گمانه‌زنی بی‌اساس در این زمینه و اعلام هرگونه الزام و اجبار درباره انتقال سرورها به داخل کشور از طرف این شرکت و شاپرک قویا تکذیب می‌شود.»

مدیرعامل شرکت سداد در حالی در انتهای توضیحات جدید خود، ادعای قطع اینترنت را قویا تکذیب کرده است که در متن نامه مربوط به این شرکت که روز گذشته در فضای مجازی منتشر شده بود، صریحا عبارت «رزمایش قطع اینترنت» قید شده بود.