حاکمیت یک دست رکورددار تغییرات کابینه در ادوار گذشته است؛
تلاش دولت برای گریز از بن‌بست
حسام‌الدین اسلاملو
با تشدید بحران‌های اجتماعی، اقتصادی، معیشتی و افسارگسیختگی تورم به نظر می‌رسد ادامه کار قوه مجریه روز به روز سخت‌تر می‌شود تا جایی که چه بسا دولت تا بدانجا دچار پیری زودرس شود که فصل پیاده شدن از قطار انقلاب برای دولت سیزدهم خیلی زودهنگام‌تر از دو دوره چهار ساله، برسد.
انفعال و بی‌برنامگی دولت در مقابل مشکلات کشور تا بدانجاست که این روزها انگار پاستورنشینان منتظرند دستی از غیب برآید و کاری بکند. چه این دست برآمده از غیب، دعای مردم باشد؛ چنانچه احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در حاشیه راهپیمایی روز قدس در پاسخ به یک شهروند معترض نسبت به وضعیت فعلی جامعه و کشور گفت: «دعا کنید رئیس‌جمهوری موفق شوند و از پس مشکلات برآیند» و چه پایتون که این روزها برای رئیسجمهور به دلیل یادداشت‌برداشتن از سخنان شبه‌علمی یک فرد متوهم حاشیه‌ساز شده است!
با وجود مجلس و دولت همسو، اما ناکارآمدی دولت تا آنجایی است که حتی مجلس انقلابی با هیأت رئیسه‌ای که پذیرای لابی دولتی‌هاست نیز نمی‌تواند چشم ببندد و ناچار هر از گاهی طرح سوال یا درخوست استیضاح یکی از وزرا از دستش در می‌رود و مطرح می‌شود.
آش دولت اصولگرایان تا بدانجا شور شده که اخیرا حتی برخی مداحان نیز که سابقا حامی ابراهیم رئیسی به شمار می‌آمدند با اشاره به نامگذاری سال توسط مقام معظم رهبری، از ناتوانی دولت در کنترل تورم انتقاد کرده‌اند.
مهدی نصیری، مدیر مسئول سابق روزنامه کیهان نیز لب به انتقاد گشوده و گفته است: «مسئولان کشور هیچ نسبتی با حکومت علوی ندارند و بلکه آن را مهندسی معکوس کرده و اجرا می‌کنند.»
حالا از پی انتشار فیلمی از جلسه رئیسجمهور با کسانی که تحت عنوان غلط «دانشمندان یک درصد برتر جهان» و جا زدن گنجشک رنگ شده پایتون(یک برنامه ساده کامپیوتری) به عنوان مرغ سخنگوی پیشگوی مشکلات! سیل انتقادات به دولت رئیسی روانه شده است. انتقاداتی حاوی اینکه فاجعه است که دور و بر یک دولت تا این اندازه از مشاوران علمی و کارشناسان خالی شده باشد تا جایی که عرصه تا بدین حد در اختیار جاعلان حرف‌های غیرعلمی بیافتد تا دولت را سرکار بگذارند!
رئیسی دولت را تعطیل کند!
روز پنجشنبه جلال محمودزاده، نماینده مهاباد خطاب به رئیسی در توئیتی نوشت: «جناب رئیسجمهور با این عملکرد هیأت دولت شما آن هم فقط در ۱۰ روز اول ۱۴۰۲، بهتر نیست که دولت را تعطیل کنید؟!
وی از افزایش قیمت ۳۵درصدی موادغذایی،۳۰ تا۷۰ درصدی خودرو، ۷۰ درصدی تعرفه گاز، ۲۰ درصدی ارز، ۵۰ درصدی میوه، ۴۰ درصدی بلیط هواپیما و 50 درصدی نرخ آب وبرق به عنوان شاهد نوشت.
رحمت‌الله بیگدلی از فعالان سیاسی نیز نوشت: «قرار بود عبدالملکی سالانه با یک میلیون تومان یک میلیون شغل ایجاد کند! قاسمی سالانه یک میلیون مسکن بسازد! ساداتی‌نژاد یک‌میلیارد درخت بکارد! میرکاظمی مشکل بودجه را حل کند و علی وحدت نوآوری کند! همگی عزل شدند و قاسمی در چین مرحوم شد! فقط اگر رئیسی استعفا کند مشکل دولت حل می‌شود.»
همچنین روز گذشته محسن مهرعلیزاده، استاندار پیشین اصفهان و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتی با اشاره به تغییرات اخیر کابینه نوشت: «جناب رئیسی حتی اگر شش بار همه اعضای دولت قوی و مردمی عوض شوند، اتفاق مثبتی نخواهد افتاد. رشد تولید، مهار تورم و خارج شدن مردم از این وضعیت فلاکت بار، راه حل علمی و آکادمیک دارد که شما فاقد آن هستید! بیش از این بر زخمِ روح و روانِ مردم نیشتر نزنید! خودتان باید عوض شوید!»
مهرعلیزاده پیش از این هم به عنوان رقیب انتخاباتی رئیسی و در مناظرات میزان تحصیلات ابراهیم رئیسی به چالش کشیده بود.
رئیسجمهور با مدیران ناکارآمد تعارف ندارد
در این میانه اما حامیان دولت نیز بیکار ننشستند و سعی کردند با خبرهایی مبنی بر تغییرات مثبت در کابینه توسط شخص رئیسجمهور، از سیل انتقادات بنیان‌کن نسبت به توانایی شخص رئیسجمهور در کنترل اوضاع بکاهند.
چند روز پیش سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت نوشت: «چنانچه اهمالی در پیگیری‌ها وجود داشته است، مدیران مربوط توبیخ شوند.»
خلجی در عین حال روز پنجشنبه از ادامه کار وزیر صمت خبر داد و «عزل» او را منتفی اعلام کرد و نوشت: «گمانه‌زنی‌ها درباره اراده دولت برای تغییر وزیر صمت به علت نابسامانی بازار خودرو نادرست است زیرا آنچه موجب این نابسامانی است خارج از صمت رقم خورده است.»
به گفته مهرعلیزاده استاندار سابق اصفهان حتی اگر شش بار همه اعضای دولت عوض شوند باز اتفاق مثبتی نخواهد افتاد زیرا رشد تولید، مهار تورم و خارج شدن مردم از این وضعیت فلاکت بار، راه‌حل علمی و آکادمیک دارد که رئیسی فاقد آن است
اما 24 فروردین تسنیم از عزم جدی دولت سیزدهم برای تقویت کارآمدی و حل چالش‌ها به ویژه در حوزه مهار تورم و رشد تولید خبر داد.
این رسانه با اشاره به انتظار بجا برای تغییر وزیر صمت به دلیل بروز برخی ناکارآمدی‌ها و در راستای اصلاح رویه‌ها، در ادامه از برنامه دولت سیزدهم در راستای تقویت کارآمدی بدنه دولت یاد کرد و سه تغییر در مدیران ارشد اجرایی کشور را شاهد آورد؛ شامل: جابه‌جایی در ریاست سازمان برنامه و بودجه، وزارت جهاد کشاورزی و مدیریت صندوق نوآوری و شکوفایی.
تسنیم تاکید کرد که تصریح رئیسجمهور نیز همین بوده است که در حوزه کارآمدی اگر ضرورت جایگزینی و ظرفیت مدیریتی بهتری وجود داشته باشد بدون فوت وقت تصمیم می‌گیرند.
به ادعای تسنیم تغییر رئیس کل بانک مرکزی و وزیر آموزش و پرورش در راستای همین رویه‌های درست مدیریتی آقای رئیسجمهور انجام شده است.
همشهری آنلاین نیز روز پنجشنبه از قول نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی گفت: «رئیسجمهور با کنار گذاشتن وزرا و رؤسای سازمان‌های کم‌کار ثابت کرد که با هیچ مسئولی عقد اخوت نبسته است. با هیچ کسی تعارفی ندارد و آنهایی که دولت را نمی‌توانند به اشکال مختلف همراهی کنند باید جای خود را به مدیران تازه نفس و علاقه‌مند به خدمت به مردم بدهند.»
بدری در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: رئیسجمهور باید هر چه سریع‌تر وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش و جهاد کشاورزی را به مجلس معرفی کند تا بررسی دقیق‌تر در این زمینه انجام شود.»
این نماینده اضافه کرد: «انتظار می‌رود سایر وزرایی که با دولت همراهی لازم را ندارند، مورد ارزیابی دقیق‌تر قرار گرفته و نسبت به جابه‌جایی افراد توانمند به ویژه در حوزه اقتصادی گام‌های مؤثر و جدی‌تری برداشته شود.»
تن دادن رئیس دولت به برخی تغییرات در ترکیب کابینه بدون تغییر در روش‌ها، نمایشی از سر لابدی و ناچاری و تنها واکنش منفعلانه به بغرنج‌تر شدن شرایط تفسیر می‌شود و چندان جدی گرفته نمی‌شود. بوی امیدی نیز به تغییر شرایط کشور از آن به مشام‌ها نمی‌رسد
دولت فقط پوست عوض می‌کند و هسته همان است که بود
اما وبسایت جماران در تحلیل رویکرد دو سال گذشته دولت و شرایط پیش روی آن نوشت: برخی منتقدان معتقدند که تیم اصلی تصمیم‌گیر در دولت رئیسی همچنان دست نخورده است و تغییرات اصلی باید در آن حلقه صورت گیرد. برخی هم بر این اعتقادند که رئیسی برای پیشبرد امور چاره‌ای جز تغییر ندارد، اما مهم‌تر از تغییر آن است که افراد جایگزین شده کارآمدی و تخصص بیشتری نسبت به افراد برکنار شده داشته باشند.
در تحلیل ارائه شده توسط جماران؛ «تغییرات» در دولت رئیسی روی دور تند افتاده است. اگر فاصله بین استعفای عبدالملکی و رستم قاسمی و البته وزیر آموزش و پرورش زیاد بود، حال دیگر رئیس دولت منتظر نمی‌ماند و خود نامه برکناری چند نفر را در یک روز امضا می‌کند.
تغییراتی که حتی گفته می‌شود طی روزهای آینده هم ادامه‌دار است و رئیسی عزمش را بر ترمیم کابینه‌اش قرار داده است.
جماران نیز مانند تسنیم، خاندوزی، فاطمی‌امین و سجادی سه وزیر اقتصاد، صمت و ورزش را در صف تغییرات احتمالی روزهای آینده می‌داند.
رکورد دولت سیزدهم در عمر 20 ماهه خود به نسبت تغییرات کابینه دولت‌های دیگر در مدت مشابه از دیگر نکات جالبی است که جماران به آن اشاره کرده است.
گویا ترکیب کابینه رئیسی از همان روز اول هم همه حتی اصولگرایان معتدل را شوکه کرده است. فهرستی که شامل فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق(ع) و همچنین برخی دولتمردان احمدی‌نژاد بود!
رویکردی که موجب شد تن دادن رئیس دولت به برخی تغییرات در ترکیب کابینه بدون تغییر در شیوه‌ها، نمایشی از سر لابدی و ناچاری و تنها واکنش منفعلانه به بغرنج‌تر شدن شرایط تفسیر شود و چندان جدی گرفته نشود. بوی امیدی نیز به تغییر شرایط کشور از آن بلند نشود. چنانچه به گفته غلامعلی رجایی چهره اصلاح‌طلب: «آقای رئیسی انتخاب‌هایش در همین حدود دانشگاه امام صادق است؛ هیچوقت باقری کنی یا امیرعبداللهیان را کنار نمی‌گذارند تا شخصی مثل ظریف را جایگزین کنند.»
دیدگاه تان را بنویسید