سران غرب پیشنهادهای تازه‌ای برای تهران دارند
ورود معادله برجام به یک فاز جدید
نفیسه زارع کهن
معادله برجامی ایران وارد فاز جدیدی از روند خود شده است، آن هم معادله‌ای چند مجهولی که حل آن از منظر تحلیلگران حوزه دیپلماسی کار چندان راحتی نیست؛ چراکه از یک‌سو طرف ایرانی به دنبال کسب اطمینان‌خاطر از سوی آمریکایی‌ها و غربی‌هاست و از طرف دیگر رهبران تروئیکای اروپایی و آمریکا هستند که بدون این‌که به بدعهدی‌های گسترده از جانب آمریکا و اروپایی‌ها (در قالب معادله برجام) توجه کنند، ادعا می‌کنند که این دسته از کشور‌ها به تلاش‌های خود جهت بازدارندگی ایران برای دستیابی به سلاح اتمی ادامه خواهند داد و پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در برابر تلاش‌ها برای بازگشت به توافق هسته‌ای مانع ایجاد می‌کند.
آن‌ها در بیانیه‌ای که منتشر کردند همچنین مدعی شدند که: «بازگشت به توافق هسته‌ای بدون تغییر رویکرد ایران امکان‌پذیر نخواهد بود.» با این وجود اما تکنیک با دست پس زدن و با پا پیش کشیدن این مقامات را می‌توان به خوبی مشاهده کرد. در همین رابطه هم دیروز الشرق‌الاوسط به نقل از منابعی در دفتر ریاست جمهوری فرانسه جزئیات تازه‌ای از آنچه در دیدار بی‌سابقه سران امریکا و فرانسه و آلمان و بریتانیا درباره برنامه هسته‌ای ایران و توافق هسته‌ای گذشته را مطرح کرد و شرح داد که در همان جلسه که بیانیه‌ای هم علیه ایران تدوین شد، تصمیماتی هم اتخاذ شده است.این منابع تأکید کرده‌اند که سران این چهار کشور به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ایران با تعویق عامدانه زمان بازگشت به مذاکرات هسته‌ای، در پی پیشبرد برنامه هسته‌ای خود با هدف در دست داشتن اهرم فشار در برابر کشورهای غربی است.
به گفته آن‌ها، نحوه جلوگیری از تحقق این هدف ایران موضوع اصلی مذاکرات سران امریکا و آلمان و انگلستان و فرانسه بوده و همه آن‌ها به اتفاق آرا توافق کرده‌اند که «با پیشنهاد تازه‌ای جهت ترغیب ایران برای بازگشت به مذاکرات» سراغ تهران بروند.
این منابع گفته‌اند که برداشت غربی‌ها این است که این پیشنهاد از نوعی است که روسیه و چین را هم به محور آن‌ها نزدیک می‌کند و می‌توانند از این راه بار دیگر همبستگی گروه 5+ 1 را تقویت کنند.
آن طور که در سایت دیپلماسی ایرانی هم آمده است این منابع حاضر به ارائه جزئیات بیشتری درباره این طرح جدید نشده‌اند اما تأکید کرده‌اند که طی روزهای آینده فعالیت‌های دیپلماتیک برای صورت‌بندی این «پیشنهاد تازه» برای واداشتن ایران به بازگشت به مذاکرات و همچنین تقویت همبستگی و توافق میان دیگر کشورهای امضاکننده توافق هسته‌ای (یعنی روسیه و چین و انگلستان و آلمان و فرانسه به اضافه امریکا) آغاز شود.
اما در کنار همین مجهولات غربی در معادله برجامی ایران باید جای خاصی به امریکا داد چراکه در کنار گزارش الشرق‌الاوسط دیروز گاردین هم خبر داده که جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا متعهد شده است که آمریکا تنها در صورتی از توافق هسته‌ای خارج می‌شود که ایران خارج شود. رئیس‌جمهور آمریکا در مذاکره با سران آلمان، فرانسه و بریتانیا متعهد شده است که خروج دونالد ترامپ از توافق برجام را تکرار نکند.
در همین حال به گزارش ایسنا بایدن در کنفرانس خبری که در حاشیه نشست G۲۰ در ایتالیا برگزار شد در پاسخ به سؤالی مبنی بر این‌که از نظر او ایران چقدر در اظهارات اخیرش درباره آمادگی برای بازگشت به مذاکرات جدی است و در پاسخ به این پرسش که آمریکا به آنچه حملات پهپادی اخیر به مواضع آمریکایی خوانده‌شده است، چه واکنشی نشان خواهد داد، بیان کرد: درواقع این دو مسئله با هم فرق دارند. یکی این است که آیا ما به برجام [توافق هسته‌ای] بازمی‌گردیم یا نه. بستگی دارد، به همین دلیل اینجا در رم با همکارانم که جزوی از آن گروه شش کشور بودند دیدار داشته‌ام. آن‌ها گرد هم آمده بودند تا بگویند ما باید برای تغییر مذاکره کنیم. من فکر می‌کنم ما هنوز گرفتار قضاوت‌های بد رئیس‌جمهور ترامپ درزمینه خروج از برجام هستیم.
منابع خارجی اعلام کردند سران امریکا، آلمان، انگلستان و فرانسه به اتفاق آرا توافق کرده‌اند «با پیشنهاد تازه‌ای جهت ترغیب ایران برای بازگشت به مذاکرات» سراغ تهران بروند
رئیس‌جمهور آمریکا ادامه داد: بنابراین این خودش یک مسئله جداست و چگونگی حل‌وفصل آن و این‌که آیا اصلاً حل خواهد شد یا نه به عملکرد آن‌ها [ایران] و آمادگی دوستان ما، اعضای توافق اصلی، بستگی دارد تا با ما همراهی کنند و اطمینان یابند اگر آن‌ها [به توافق] بازنگردند، باید بهایی اقتصادی را متحمل شوند.
پاسخ سمت ایرانی معادله
اما سمت دیگر معادله برجامی ایران است که بر اساس گزارش‌های متعدد و اظهارات مقامات وزارت خارجه، اجرای کامل تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای (برجام) را به تضمین امریکا و اروپا به عدم خروج مجدد از توافق و نیز محدود ماندن مذاکرات به مسئله هسته‌ای و وارد نشدن به مسائلی مانند برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای مشروط کرده است بر همین مبنا هم سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به بیانیه سران فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایالات‌متحده آمریکا در حاشیه نشست گروه ۲۰ گفته: ملاک برای ما، عمل طرف مقابل است. دولت جدید آمریکا برخلاف مواضع اعلامی، همچنان سیاست فشار حداکثری که منجر به اعمال تحریم‌های جدید و یا اعمال مجدد تحریم‌هایی که پیش از آن رفع شده بودند، را ادامه می‌دهد.
به گزارش ایلنا خطیب‌زاده در نشست خبری خود درباره پیشنهاد آمریکا برای مذاکرات دوجانبه ایران و ایالات‌متحده در خصوص عراق و همچنین برجام تصریح کرده است: بعد از خروج ایالات‌متحده از برجام بین جمهوری اسلامی ایران و این کشور دیگر گفت‌وگو، تماس یا ملاقات مستقیم و غیرمستقیم نبوده است. موضع ایران درباره آمریکا که تحریم‌های ظالمانه ایجاد کرده است و چنان زیاده‌روی کرده که نظر جمهوری اسلامی ایران این است که تا زمانی که این نگاه‌ها و تحریم‌ها وجود دارد، جمهوری اسلامی ایران مذاکره‌ای نخواهد کرد. به‌اندازه کافی حرف شنیدیم و منتظر عمل هستیم که ماه‌هاست به تعویق افتاده است.
به‌هرروی درحالی‌که هنوز ایران زمان دقیق مذاکرات وین را تعیین نکرده و معادله چند مجهولی برجام در شرایط عجیب‌وغریبی به سر می‌برد باید دید آیا راه‌حلی که سران تروئیکایی مطرح می‌کنند مقبول ایران خواهد بود؟ آیا ایران تضمینی به طرف مقابل خواهد داد؟به نظر می‌رسد در شرایطی که طرفین تمایل چندانی برای گفت و گوی رودررو ندارند باید راه‌حل میانجی را امتحان کرد. آیا مذاکرات وین راه‌گشا می‌شود؟
دیدگاه تان را بنویسید