مصداق بارز ریزش در اردوگاه اصولگرایان؛
لاریجانی؛ از «هوای تازه» تا احوال دگرگون
محبوبه ولی
اظهارات دو شب پیش علی لاریجانی در کلاب هاوس برای آنهایی که شک داشتند او کماکان در جبهه اصولگرایان است یا متمایل به اصلاح‌طلبی؛ یک تعیین تکلیف و «ختم کلام» کامل بود.
با قطعیت می‌توان گفت که او یک نمونه بارز و مثال‌زدنی از ریزش در اردوگاه اصولگرایان است. حسن غفوری‌فرد، عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری همین اواخر در گفت‌وگویی لاریجانی را به عنوان یکی از چهره‌های ممتاز جریان اصولگرا دانسته و گفته بود: «متاسفانه نشان دادیم که دافعه ما بیشتر از جاذبه است و به دلیل همین دافعه و بدخلقی‌های برخی دوستان اصولگرا ما چهره‌هایی را از دست دادیم.»
با این حال او عنوان کرده بود که «لاریجانی همچنان چهره‌ای از جریان اصولگرایی است» و از هم‌مرامان سیاسی خود خواسته بود که او را در اردوگاه اصولگرایی نگه دارند.
اما حرف و سخن‌های روزهای اخیر و به ویژه اظهارات دو شب پیش لاریجانی در کلاب‌هاوس نشان می‌دهد که او از دست اصولگرایان رفته است.
یک چرخش 16 ساله
لاریجانی امروز همان لاریجانی 16 سال پیش نیست و دچار یک چرخش اساسی شده است؛ این چرخش هم مربوط به این روزهای انتخابات و بازی‌های تبلیغاتی نیست، بلکه روندی است که طی سالیان خود را بروز داده است. «هوای تازه» امروز او و 64 سالگی و پختگی با «هوای تازه» سال 84 تفاوت بسیار دارد.
لاریجانی جوان با 48 سال سن در سال 84 و با شعار «هوای تازه» کاندیدای نیروهای انقلاب بود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بیش از 10 سال ریاست بر سازمان پرحاشیه صدا و سیما را پشت سر گذاشته بود و به ذهن کسی خطور نمی‌کرد که روزگاری میان او و اصلاح‌طلبان انس و الفتی شکل بگیرد.
حتی نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم در زمان ریاست او بر صدا و سیما خواستار تحقیق و تفحص از این سازمان شدند، اما شورای نگهبان با این تفسیر که رهبر فوق همه قواست، مانع از این اقدام شد. اصلاح‌طلبان حتی امروز هم می‌گویند که در تمام مدت ریاست لاریجانی بر صدا و سیما، آنها و دولت محمد خاتمی از رسانه ملی محروم بوده‌اند. اظهارنظرهای او نیز تماما اصولگرایی بود. هنوز هم هستند کسانی که سخنرانی او در سال 82 در دانشگاه شریف را به یاد دارند که گفته بود «ایرانیان قبل از اسلام مردمانی کم‌سواد بودند و خود نیز علاقه داشتند که بی‌سواد بمانند.»
تغییر موضع درباره «هویت»
با همین مشی سیاسی او، برنامه «هویت» سال 1375 از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی پخش شد؛ برنامه‌ای که سعید امامی و حسین شریعتمداری تهیه‌کنندگان آن معرفی شدند.
موضوع برنامه تاخت و تازهای سبک کیهانی بر شماری از چهره‌های ادب و اندیشه مانند عبدالحسین زرین‌کوب، هوشنگ گلشیری، محمدعلی اسلامی ندوشن، محمود دولت‌آبادی، احمد شاملو و کسان دیگری از این دست بود. برنامه یاد شده این افراد را مجریان تهاجم فرهنگی غربی و خائن به کشور معرفی می‌کرد.
اعترافات سعیدسیرجانی، عزت‌الله سحابی و غلامحسین میرزاصالح که در زندان ضبط شده بود هم در این برنامه پخش شد؛ اعترافاتی که سحابی گفته بود پس از ماه‌ها شکنجه و بازجویی از زندانیان گرفته شد.
«هویت» همان زمان سر و صدای زیادی به پا کرد. اکبر هاشمی رفسنجانی آن را کار خودسرانه گروهی در وزارت اطلاعات دانست. علی لاریجانی که آن زمان رئیس صدا و سیما بود اما در واکنش به سر و صداها و انتقادها گفت: «اولاً بحثی که ما در این مجموعه مطرح کردیم، بر اساس توهین و تهدید نیست. ثانیاً بسیاری از شخصیت‌های مطرح شده، افراد مذهبی و اندیشمند نیستند، هر چند ممکن است به آن تظاهر کنند. ثالثاً در مورد اینکه می‌گویند چرا به این افراد مجال صحبت داده نمی‌شود، باید گفت؛ مگر اینها تاکنون مجال صحبت نداشتند؟ یعنی این حضرات فکر می‌کنند ما اطلاع نداریم که از کدام سفارتخانه پول می‌گیرند، که این مطالب را بنویسند.»
علی لاریجانی برای باورپذیری تصویر متفاوت از خود؛ مشکل عمده‌ای دارد: عضو خانواده لاریجانی‌هاست. او اما در کلاب‌هاوس با این جمله که نباید تاوان برادرش صادق را بدهد سعی کرد این مشکل را حل کند
این اظهارات مربوط به لاریجانی اصولگراست؛ لاریجانی 1400 اما پریشب در کلاب هاوس گفت که آن برنامه کار زیردستانش بوده و می‌پذیرد که اشتباه بوده است.
حصر و حجاب و فیلتر
او سعی کرد تصویر خوشایند جامعه امروز را از خود نشان دهد. در شرایطی که اصولگرایان تندرو به دنبال فیلتر کردن هر نوع پلتفرم مجازی هستند لاریجانی در فیلمی که از خود منتشر کرده به مردمی که می‌خواهد به او رأی بدهند یادآوری کرد که «در اوایل دهه 70، ممنوعیت ویدئو را لغو کردم، چون هیچ دلیلی وجود نداشت که حکومت چنین ممنوعیتی ایجاد کند.» او همچنین تاکید کرده که باید میزان دخالت حکومت در زندگی مردم مشخص شود.
همانطور که از یک کاندیدای مشتاق رأی انتظار میرود، حجاب و حصر هم در اظهارات کلاب‌هاوسی دو شب پیش لاریجانی حضور داشتند. او مانند بسیاری دیگر از کاندیداهای ریاست جمهوری این دوره و دوره‌های پیشین انتخابات گفته است که «مسئله حجاب یک موضوع فرهنگی است و با کار فرهنگی باید آن را سامان داد.» حال بماند که تمامی روسای جمهور قبلی نیز همین نظر را داشتند اما در عمل همان راه غیرفرهنگی در مورد حجاب تداوم یافت و علی لاریجانی هم خود به عنوان رئیس دو نهاد فرهنگی یعنی صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اتفاقا یکی از کسانی است که باید در قبال این موضوع پاسخگو باشد.
لاریجانی درباره حصر هم گفته است که قرار نبود زمان حصر اینقدر طولانی شود و الان هم رئیس‌جمهور می‌تواند جلسه‌ای بگذارد و به این موضوع پایان دهد. قطعا لاریجانی خود واقف است که مسئله حصر در جایی فراتر از جایگاه و اختیارات رئیس‌جمهوری تعیین تکلیف می‌شود اما به هر حال گفته‌های او معرف گرایش‌های سیاسی اوست و این گفته‌ها گرایش او را در فاصله‌ای نزدیک به اصلاح‌طلبان و در فاصله‌ای بسیار بسیار دور از اصولگرایان نشان می‌دهد.
لاریجانی در کلاب‌هاوس نشانه‌های روشنی فرستاده از اینکه هم حامی برجام است و هم FATF، هم مرحوم شجریان با وی دوست بوده و هم قائل به تعامل هوشمندانه با غرب است، هم «هویت» اشتباه بوده و هم حصر نباید اینقدر طول می‌کشیده
لاریجانی 1384 اگر محبوب اصولگرایان بود، حالا اما مغضوب آنهاست. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نایب‌رئیس مجلس فعلی که از قضا داوطلب کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری نیز شده است، در نشست خبری چند روز پیشش بعد از اینکه گفت «من و رئیسی در یک جبهه هستیم»، اظهار کرد: «عملکرد لاریجانی نشان می‌دهد که اصولگراست یا اصلاح‌طلب.»
حالا او در کلاب‌هاوس نشانه‌های روشنی فرستاده از اینکه هم حامی برجام است و هم FATF، هم مرحوم شجریان با وی دوست بوده و هم قائل به تعامل هوشمندانه با غرب است؛ از همین روست که چهره‌های اصلاح‌طلب می‌گویند که حرف‌های لاریجانی برای آنها «جذاب» است.
«علی» عضو متفاوت خانواده لاریجانی‌هاست؟
علی لاریجانی برای باورپذیری این تصویر متفاوت از خود اما مشکل دیگری هم دارد و آن هم خانواده لاریجانی‌هاست. او یکی از پنج برادر لاریجانی است که هر یک دستی در امور مملکت دارند. اما لاریجانی کلاب‌هاوس با این جمله که نباید تاوان برادرش صادق را بدهد سعی کرد این مشکل را حل کند.
صادق آملی لاریجانی، رئیس سابق قوه قضائیه و رئیس فعلی مجمع تشخیص هیچ نسبتی با آنچه که امروز علی لاریجانی می‌گوید ندارد. او که در تمام مدت حضورش در رأس قوه قضائیه بیش از هر چیز به اظهارنظرهای سیاسی می‌پرداخت، نظراتی کاملا متفاوت از اظهارات برادر دیگرش داشت و بعد از رفتنش از قوه قضائیه نیز ماجرای اکبر طبری و فسادها در قوه قضائیه، تصویر مثبتی از صادق لاریجانی به جا نگذاشت.
علی لاریجانی اما می‌گوید که قرار نیست او تاوان برادرش را بدهد. برادر دیگر، جواد هم که در زمان ریاست صادق لاریجانی بر قوه قضائیه، دبیر ستاد حقوق بشر این قوه بود، بارها از برجام انتقادات صریح کرده است. علی لاریجانی اما همین اظهارات را نشان‌دهنده تفاوت نظر او با برادران دیگرش خواند.
او در پاسخ به اینکه چرا در این مدت که برادرانتان علیه برجام نظر دادند، از آنها انتقاد نکردید، اظهار کرد: «خانواده ما افراد بزرگسالی هستند که نظراتشان متفاوت است، وقتی نظرم درباره برجام با خانواده متفاوت است فاصله‌گذاری انجام می‌شود. مگر شما امشب آمدید بین خانواده ما اختلاف بیندازید؟ اگر به تاریخ نگاه کنید متوجه می‌شوید من از بردارم انتقاد کردم و حتی خصوصی به ایشان گفتم که رفتار برخی دادستان‌ها درست نیست.»
بدین ترتیب می‌توان دید که حتی اگر اصولگرای مورد نظر برادر علی لاریجانی باشد نیز او سعی می‌کند فاصله خود را از او حفظ کند. البته اینکه این حفظ فاصله صرفا نیت سیاسی در پشت خود دارد یا اینکه یک دگردیسی اندیشه در او رخ داده بحث دیگری است؛ ولی به هر حال او این بار می‌خواهد اینگونه «هوای تازه» بیاورد.
دیدگاه تان را بنویسید