سفر وزیر قطری به ایران و احتمال میانجی‌گری

روز گذشته محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، وزیر خارجه قطر طی سفرش به ایران با همتای ایرانی‌اش، محمدجواد ظریف در محل وزارت امور خارجه دیدار و دو طرف در مورد روابط دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردند. دیدار با حسن روحانی نیز در برنامه سفر او به ایران بود.

سفر وزیر خارجه قطر به ایران در حالی صورت گرفت که طی روزهای گذشته اخبار زیادی درباره احتمال میانجی‌گری قطر میان ایران و آمریکا و ایران و عربستان مطرح شده است.

یک تحلیلگر سیاست خارجی اما در خصوص میانجی‌گری قطر میان ایران و آمریکا معتقد است که بهبود روابط دو کشور نیازی به میانجیگری و کانال ارتباطی ندارد.

امیرعلی ابوالفتح در این ارتباط به «انتخاب»، گفت: در گفتگو با «انتخاب» ضمن اشاره به سفر وزیرخارجه قطر به ایران، گفت: طی ۴۰ سال گذشته که روابط بین ایران و آمریکا دائما در تنش و چالش و بحران بوده، شاهد تلاش کشور‌های منطقه‌ای، اروپایی و غیراروپایی برای بهبود روابط بین ایران و آمریکا بودیم و در این جهت قدم‌هایی نیز برداشتند. اخیرا نیز کشور قطر که روابط خوبی با ایران و همین طور آمریکا دارد، تمایل خودش را برای ورود به این مسئله اعلام کرده است. واقعیت این است که منافع ملی قطر مانند سایر کشور‌های حوزه خلیج فارس تا حدود زیادی تحت تاثیر روابط بین ایران و آمریکاست، ولی اینکه آیا این اقدامات می‌تواند نتیجه‌بخش باشد، خیلی قابل پیش بینی و تصور نیست.

وی با اشاره به ماهیت و وضعیت روابط بین ایران و آمریکا، تصریح کرد: بهبود روابط ایران و آمریکا نیازی به میانجیگری کشوری ندارد. ما سابق بر این شاهد بودیم که عمان به این موضوع ورود کرد، ولی مساله اینجاست که در آن دوران نیز عمان نقش ماینجیگری نداشت. عمان در واقع گزینه‌ای برای انجام مذاکره غیررسمی و غیرمستقیم بین ایران و آمریکا بود. چون دو کشور در آن زمان شرایط مذاکره مستقیم را نداشتند و همچنین دو کشور سفارت فعال در خاک یکدیگر ندارند.

این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: البته که سفارت سوییس در خاک دو کشور نقش حافظ منافع دارد، ولی در آن مقطع طرفین ترجیح دادند که این مذاکرات در سفارت سوییس برگزار نشود، چراکه نمی‌خواستند این مذاکرات رسانه‌ای و افشا شود، لذا عمان را انتخاب کردند. مختصر باید به این نکته اشاره کرد که عمان در مذاکرات سابق بین ایران و آمریکا نقش یک کانال ارتباطی را داشت.

وی افزود: موضوعات و اختلافات بین ایران و آمریکا کاملا مشخص و شفاف است و طرفین بار‌ها و بار‌ها مواضع و نظرات خودشان را درباره موضوعات مختلف به یکدیگر اعلام کردند. من فکر می‌کنم که بهبود این روابط نیازمند میانجیگری یا کانال ارتباطی نیست. به ویژه آنکه اگر نیازی هم به وجود یک نقش میانیجی‌گر باشد، قطر آن وزنه و قدرت را هم برای ایجاد یک وساطت و میانجیگری ندارد. وقتی فرانسه و ژاپن موفق به این میانجیگری نشدند، قطعا قطر هم نمی‌تواند.