انتخابات، کرونا و یک لیست سیاه

محبوبه ولی

گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATF که اعلام کرده بود در پایان نشست شش روزه خود درباره ایران تصمیم‌گیری خواهد کرد؛ دیروز بالاخره بعد از سه سال، ایران را مجددا به لیست سیاه خود بازگرداند.

خبرگزاری رویترز نوشت: «دیده‌بان کارگروه ویژه اقدام مالی روز جمعه از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه این گروه در پی عدم تصویب «تامین مالی تروریسم» در این کشور خبر داد.»

ساعتی پیشتر از اعلام رسمی این تصمیم از سوی گروه ویژه اقدام مالی نیز وزنامه وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی نوشته بود که منابع آمریکایی گفته‌اند مقامات اروپایی به اطلاع وزارت خارجه آمریکا رسانده‌اند که کشورشان از اقدام کارگروه ویژه اقدام مالی مبنی بر اتخاذ اقدامات جدید علیه سیستم مالی ایران حمایت خواهد کرد.

شرایط بدتر خواهد شد

این خبر زمانی قابل استنادتر شد که مقامات دولتی نیز آن را تایید کردند. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری در حاشیه بازدید حسن روحانی از ستاد انتخابات کشور درباره آن اظهار کرد: «بر اساس آنچه که تا الان به من اعلام شده، عملا از تعلیقی که در آن قرار داشتیم خارج می‌شویم و به شرایطی که در گذشته بودیم بازمی‌گردیم و شرایط از آنچه امروز هست، بدتر می‌شود.»

او تاکید کرد که قرار گرفتن در این لیست سیاه آثار خود را در آینده نشان خواهد داد. واعظی توضیح داد: «وضعیت جدیدی که پیش خواهد آمد ممکن است فشار اندکی بر تلاش‌های دولت بگذارد؛ اما فشار اصلی زمانی ایجاد می‌شود که تحریم‌ها برداشته و روابط بانکی ما با دنیا برقرار می‌شود؛ وضعیتی که امروز رقم می‌خورد در آن روز خود را نشان خواهد داد. آن چه که دولت بر آن اصرار داشت این بود که ما نباید برای آیندگان تحریم جدیدی به وجود بیاوریم که محدودیت‌های جدیدی به همراه دارد.»

بانک مرکزی خودش را آماده کرده است

بدین ترتیب ایران به پیش از سال 95 بازمی‌گردد که نامش در لیست سیاه این گروه مالی بود. تراکنش‌های مالی دیگر کشورها با ایران زیر ذره‌بین بیشتری قرار می‌گیرد، هرگونه مبادله مالی با ایران به این کارگروه گزارش خواهد شد، به شرکت‌ها و بانک‌هایی که همچنان به دادوستد با ایران مشغول هستند، فشار بیشتری وارد می‌شود و از احداث شعبه جدید بانک‌های ایران در خارج و بالعکس ممانعت به عمل خواهد آمد.

اثر روانی این تصمیم FATF، مشکل دیگری است که مهار آن چندان آسان نخواهد بود؛ به ویژه اثر آن روی قیمت ارز و طلا. عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هفته گذشته در پی افزایش‌های مکرر قیمت ارز و ارتباط آن با نشست FATF، گفت: «بعید است که ایران وارد لیست سیاه FATF شود.»

دیروز اما در پی اعلام خبر تصمیم FATF برای قرار گرفتن در لیست سیاه، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه به ایلنا گفت که بانک مرکزی خودش را برای هر شرایطی آماده کرده است.

او تاکید کرد: هر اتفاقی هم بیافتد ما خودمان را آماده می‌کنیم و کشور را اداره خواهیم کرد.

با قرار گرفتن در لیست سیاه FATF، تراکنش‌های مالی دیگر کشورها با ایران زیر ذره‌بین بیشتری قرار می‌گیرد، به شرکت‌ها و بانک‌هایی که همچنان به دادوستد با ایران مشغول هستند، فشار بیشتری وارد می‌شود و از احداث شعبه جدید بانک‌های ایران در خارج و بالعکس ممانعت به عمل خواهد آمد

خود ناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی نیز در واکنش به این تصمیم در فضای مجازی نوشت: «عملکرد بانک مرکزی در طول یکسال گذشته این اطمینان‌خاطر را نزد مردم عزیز ایجاد کرده که چنین وقایعی مشکلی برای تجارت خارجی ایران و ثبات نرخ ارز ایجاد نخواهد کرد.»

کرونا روز انتخابات به تهران رسید

البته اینکه واقعا آنچه همتی ادعا کرده، صحت دارد یا نه، مورد تردید است. اما واقعیت این است که با این شرایط جدید کار برای اقتصاد ایران سخت‌تر خواهد شد و مجلس یازدهم نیز باید خود را برای دست و پنجه نرم کردن با این چالش تازه آماده کند؛ مجلسی که دیروز انتخاباتش زیر سایه کرونا و لیست سیاه  FATF برگزار شد.

در تمام حدود یک ماهی که از شیوع کرونا در چین و سرایت آن به دیگر کشورها می‌گذرد، خبری از مورد مبتلا در ایران نبود اما درست یک روز قبل از انتخابات، مرگ دو نفر در قم بر اثر ابتلا به ویروس کرونا از سوی مراجع رسمی تایید شد و به دنبال آن ظهر دیروز وزارت بهداشت با اعلام تست مثبت چهار بیمار مشکوک در تهران، هفت مورد جدید در قم و دو مورد در رشت، تایید کرد که شمار مبتلایان قطعی به 18 نفر رسیده که چهار نفر از آنان فوت کردند.

البته این شمار مبتلایان قطعی است؛ قطعا مبتلایان بسیاری هستند که هنوز کسی از آنها خبر ندارد و در روزهای آینده خود را نشان خواهند داد. به دنبال این سرعت شیوع، شهرداری تهران نیز خبر داد که ستاد مدیریت بحران را از روز جمعه، یعنی دیروز تشکیل می‌دهد؛ بدین ترتیب جمعه انتخاباتی ما، آغشته به کرونا شد.

در کنار تیترها و عکس‌های حضور مردم در انتخابات و شعب اخذ رأی، خبرها و تصاویر ضدعفونی کردن قطارهای مترو و اتوبوس‌ها، بستن ضریح حرم‌های زیارتی، گرانی ماسک و دستکش، آخرین آمار ابتلا به کرونا، توصیه‌های بهداشتی و دیگر اخبار مربوط به این ویروس مهلک خودنمایی می‌کرد و انتخابات را تحت‌الشعاع خود قرار می‌داد.  

کرونا و انگشت سبابه رنگی

با این حال انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و همچنین نخستین میان‌ دوره‌ای پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری به رسم ادوار گذشته و البته با اندک تغییراتی برگزار شد تا سرنوشت مجلس آتی را مشخص کند؛ از ظریف و عارف و قالیباف و حدادعادل گرفته تا آیت‌الله جنتی و فرمانده جدید نیروی قدس و اعضای بیت بنیانگذار جمهوری اسلامی.

حتی محمدخاتمی، رئیس دولت اصلاحات که معمولا در خبرگزاری‌ها ممنوع‌التصویر است و نامی هم از او برده نمی‌شود دیروز رأی داد و خبرگزاری تسنیم با انتشار تصویری از او نوشت: «سیدمحمد خاتمی در انتخابات شرکت کرد.»

از تغییرات این دوره انتخابات، برداشتن الزام درج اثر انگشت روی برگه رأی بود که ظاهرا اثری بود که کرونا روی انتخابات گذاشت. آنطور که جمال عرف، رئیس ستاد انتخابات کشور به خبرنگاران گفت، صبح دیروز وزارت بهداشت نامه‌ای به ستاد انتخابات کشور نوشته و طی آن اعلام کرده که به منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیماری‌های واگیردار و جلوگیری از انتشار ویروس کرونا، بهتر است این مسئله رعایت شود.

سیداسماعیل موسوی، دبیر ستاد انتخابات کشور اما درباره برداشتن این الزام به ایسنا گفت: «وقتی کد ملی افراد در سامانه ثبت می‌شود ضرورتی به گرفتن اثر انگشت افراد وجود ندارد؛ به این منظور گرفتن اثرانگشت را به عنوان یک امر اختیاری در اختیار اعضای شعبه و نمایندگان فرماندار قرار دادیم که افراد در صورت تمایل  اثر انگشت خود را ثبت کنند.»

به هر ترتیب عدم الزام رنگین کردن انگشت سبابه به خاطر جلوگیری از انتشار کرونا باشد یا به هر دلیل دیگری، برای اولین بار در انتخابات دیروز عملی شد و مردم در شرایطی بعد از چهار سال مجددا پای صندوق‌های رأی رفت که در این مدت اتفاقات و وقایع بسیاری را از سر گذرانده‌اند.

واعظی با اشاره به قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF: بر اساس آنچه که تا الان به من اعلام شده، عملا از تعلیقی که در آن قرار داشتیم خارج می‌شویم و به شرایطی که در گذشته بودیم بازمی‌گردیم و شرایط از آنچه امروز هست، بدتر می‌شود

نتیجه انتخابات تا فردا اعلام می‌شود

مطابق اعلام وزارت کشور در این دوره از انتخابات ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجد شرایط رای دادن و ۲ میلیون و ۹۳۱ هزار و ۷۶۶ نفر رای اولی هستند. جمال عرف رئیس ستاد انتخابات کشور حوالی ساعت 15 دیروز اعلام کرد که تا این زمان (ساعت 15 روز جمعه) 11 میلیون نفر در انتخابات شرکت کرده‌اند.

او پیشتر درباره زمان اعلام نتایج انتخابات نیز عنوان کرده بود که نتیجه انتخابات تا روز یکشنبه اعلام خواهد شد. حال باید منتظر ماند و دید که آن مشارکت 11 میلیونی تا بعداز ظهر دیروز در آخرین لحظه اخذ رأی به چه عددی رسیده و درنهایت چه کسانی راهی پارلمان یازدهم خواهند شد. علاوه بر آن باید منتظر ماند و دید که اوضاع اقتصاد و سلامت پس از لیست سیاه و کرونا چگونه پیش خواهد رفت!