بهروز کمالوندی، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی امروز جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی را در نشستی خبری اعلام می‌کند. پنجشنبه گذشته، 14 شهریور ماه فرصت ۶۰ روزه دوم ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام پایان یافت. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری چهارشنبه گذشته بعد از نشست مشترک سران سه قوه اعلام کرد که گام سوم از روز جمعه، 15 شهریور ماه برداشته می‌شود.

ذوالنوری: محدود کردن میزان دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران و محدود کردن ارتباطات ایران با این نهاد بین‌المللی نیز می‌تواند یکی از تصمیمات احتمالی تهران در گام سوم باشد

روحانی با اشاره به اقدامات انجام شده در زمینه کاهش تعهدات در گام سوم، گفت: «در گام سوم سازمان انرژی اتمی موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند و تمام تعهداتی که در زمینه تحقیق و توسعه در برجام مدنظر بوده را کنار بگذارد و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژ‌های جدید و هر آنچه که برای غنی‌سازی نیاز داریم را سازمان انرژی اتمی انجام دهد و شاهد سرعت عمل در این زمینه باشیم.

در همین رابطه الله‌یار ملکشاهی، نماینده مردم کوهدشت و رئیس کمیسیون قضایی مجلس روز گذشته به فارس گفت: به نظر می‌آید اگر اروپایی‌ها نتوانند تعهدات خود را انجام دهند، گام چهارم ایران پایان برجام بوده و این توافق کأن‌لم یکن شود. وی درباره گام سوم ایران توضیح داد: یکی از تعهداتی که ما در برجام داشتیم این بود که هم تعداد سانتریفیوژهایی به کار گرفته شده، کاهش یافت و هم نوع آنها تغییر کرد؛ به نظرم در گام سوم بتوانیم این تعهد را از بین ببریم و از سانتریفیوژهایی مانند IR8 که قبل از برجام استفاده می‌کردیم، دوباره استفاده کنیم.

ملکشاهی با اشاره به تعلل اجرایی نشدن پروژه اینستکس، گفت: تعهد دیگر اروپایی‌ها کمک به صادرات و فروش نفت ایران بود که این را هم نخواستند یا نتوانستند انجام دهند، همچنین اروپایی‌ها می‌توانند ارتباطاتی ازجمله ارتباطات بانکی و مالی را با جمهوری اسلامی داشته باشند، اما خودشان این کار را نکردند به دلیل اینکه شرکت‌های خصوصی اروپایی‌ها وابستگی‌هایی به دولت آمریکا دارند و یا تحت‌فشار این کشور هستند؛ اگر دولت‌های اروپایی صرفاً حتی ظرفیت خودشان را کامل به میدان می‌آوردند می‌توانست قانع‌کننده باشد اما این کار را نکردند.

ترامپ می‌خواهد قرارداد جدیدی به نام خودش ثبت کند؛ شاید قرارداد جدید با تغییراتی جزیی مشابه همان قرارداد قبلی باشد؛ اما می‌خواهد به نام خودش باشد. ما هم باید از این فضا استفاده کنیم؛ اگر بخواهیم صفر و یکی برخورد کنیم، مدام باید هزینه بدهیم

باید در میزان همکاری‌های خود با آژانس تجدیدنظر کنیم

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در یک برنامه رادیویی گام سوم و چهارم کاهش تعهدات ایران را مبنی بر تجدیدنظر در همکاری با آژانس دانست و سناریوهای احتمالی ایران را ناظر بر نسل جدید سانتریفیوژهای نطنز، بازگرداندن راکتور اراک و افزایش درصد غنی‌سازی عنوان کرد.

حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری با بیان اینکه در میان اروپایی‌ها اراده‌ای برای انجام تعهدات‌شان در مقابل برجام وجود ندارد، گفت: اروپایی‌ها هر کاری که بخواهند در این زمینه انجام دهند باید هزینه آن را پرداخت کنند، ولی موضوع این است که آنها نمی‌خواهند هزینه‌ای را در این زمینه بپردازند.

وی افزود: در واقع آن‌ها به دنبال یک برجام بدون هزینه هستند که هزینه‌هایش فقط بر عهده ایران باشد‌.

این نماینده مجلس با بیان اینکه یکی از تصمیمات احتمالی تهران در گام سوم می‌تواند استفاده از نسل جدید سانتریفیوژها در نطنز باشد، افزود: یکی دیگر از اقدامات احتمالی، عملیات بازگرداندن راکتور ۴۰مگاواتی آب سنگین اراک است و این احتمال نیز وجود دارد که ایران به سمت افزایش درصد غنی‌سازی برود.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: محدود کردن میزان دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات هسته‌ای ایران و محدود کردن ارتباطات ایران با این نهاد بین‌المللی نیز می‌تواند یکی از تصمیمات احتمالی تهران در گام سوم باشد.

اروپایی‌ها منافعشان را در رابطه با آمریکا می‌بینند

غلامرضا حیدری، نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس نیز با بیان اینکه اروپایی‌ها منافع خودشان را در ارتباط با آمریکا می‌دانند، ابراز امیدواری کرد که کاهش تعهدات برجامی ایران به کاهش تنش بینجامد.

وی در پاسخ به اینکه آیا اجرای گام‌های برجامی می‌تواند طرف اروپایی را ملزم به اجرای تعهداتشان کند، گفت: آنچه که اروپایی‌ها در واقعیت از خودشان نشان دادند، این است که منافع ملی کشورشان را در رابطه با آمریکا می‌بینند.

وی با بیان اینکه در عین حال سیاست‌ورزی هم همین است، یعنی دوست و دشمن دائمی فقط منافع ملی کشورها هستند، اظهارکرد: در این دور از بازی که تازه شروع شده باید ببینیم که هم طرف اروپایی و هم ما چقدر منافعمان تامین می‌شود.

با برخوردهای صفر و یکی مدام باید هزینه بدهیم

وی یادآور شد: ترامپ چیزی از خودش در رابطه با کشورهای دیگر نشان داده و آن این است که می‌خواهد قراردادهای پیش از دوره خود را به هم بزند و قراردادی جدید به نام خودش ثبت کند، این درحالی است که شاید قرارداد جدید با تغییراتی جزیی مشابه همان قرارداد قبلی باشد؛ اما می‌خواهد به نام خودش باشد. حیدری افزود: ما هم باید در لابه لای این فضاها، فرصت پیدا کرده که در راستای منافع خودمان عمل کنیم، اگر بخواهیم صفر و یکی برخورد کنیم، مدام باید هزینه بدهیم.

این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه آیا هشدار فرانسه برای حفظ برجام قابل قبول است و آیا می‌تواند به کاهش تنش بیانجامد، گفت: آنچه که ما در ظاهر می‌بینیم این است که بعد از خروج ترامپ اروپایی‌ها رسما خروج خودشان را اعلام نکردند، این در ظاهر یک امتیاز سیاسی برای ما است اما در عمل به برجام پایبند نبودند.

خدا کند کار به خروج از برجام نرسد

وی در پاسخ به این که آیا پیش رفتن در گام‌های بعد، منجر به خروج کلی ایران از برجام می‌شود، گفت: من چنین چشم‌اندازی را نمی‌بینم و خدا کند کار به آنجا نرسد چرا که معلوم نیست چیزی گیر ما بیاید. نماینده اصلاح‌طلب مجلس با بیان اینکه در حال حاضر امید داریم که حفظ برجام دستاوردی داشته باشد، در پاسخ به اینکه اگر ایران مجبور به خروج از برجام شود، چه اتفاق می‌افتد، گفت: خدا کند کار به آنجا نکشد، اما این کارها لحظه‌ای است، به طور مثال در هفته‌های پیش صحنه به شکلی جلو رفته که امیدواری‌هایی به وجود آمد اما باز فضا تغییر کرد؛ در حال حاضر هم هنوز وقت داریم ممکن است صحنه بازی تغییر کند.

حیدری تصریح کرد: امیدواریم ما به خروج از برجام نرسیم و ترامپ هم به عقلانیتی برسد که منافع ملی کشور خودش را در راستای تامین منافع ملی دیگران ببیند.