مهاجرت نیروی ماهر کار را باید جدی گرفت
سیاست‌های غلط سرکوب مزدی و زیان تولید در کشور
احتمالا این گزاره که «افزایش دستمزد باعث افزایش نرخ تورم می‌شود» را هر سال بیش از هر زمان دیگری در روزهای آخر اسفند می‌شنوید، آن هم از زبان اقتصاددان‌هایی که معتقدند حداقل دستمزد کارگر را نباید افزایش داد چراکه افزایش دستمزد باعث افزایش نقدینگی، افزایش تقاضا و درنهایت بالا رفتن نرخ تورم می‌شود.به واقع سال‌هاست که گروه کارفرمایی در جلسات مزدی شورای عالی کار و عقبه کارشناسی این جریان در رسانه‌ها، با چنین گزاره‌ای مقابل افزایش واقعی و عادلانه دستمزد کارگران ایستاده و باعث شده‌‌اند امروز کارگران حتی توان برآوردن نیازهای اساسی و حداقلی خود و خانواده‌هایشان را نداشته باشند. به گفته فعالان کارگری، دستمزد امروز تنها هزینه‌های 10 روز از ماه را کفاف می‌دهد و کارگران برای آنکه بتوانند تا آخر ماه سر کنند، قید تامین بسیاری از نیازهای اساسی خود را زده‌اند.«مرتضی افقه»، استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز در انتقاد از چنین استدلال‌هایی به ایلنا می‌گوید: برخی از اقتصاددان‌ها و مسئولان به اشتباه فکر می‌کنند که با کنترل مزد کارگران می‌توان تورم را کنترل کرد. این اشتباه رایجی است که سال‌ها سبب شده سیاست‌های سرکوب مزدی پیاده شود و دستمزد کارگران کمتر از آنچه که باید تعیین شود. البته ممکن است این قبیل اقدامات باعث کنترل تورم شود. خب می‌توان پیشنهاد داد که کلا پول را از جیب همه مردم بیرون بکشند تا کلا تقاضایی وجود نداشته باشد و نرخ تورم کاهش پیدا کند!
وقتی مردم پول نداشته باشند، تقاضا کاهش پیدا می‌کند و دچار رکود اقتصادی می‌شویم. از طرفی دستمزدهای پایین‌تر از نرخ تورم سبب می‌شود کارگران رغبتی به کار نداشته باشند و بهره‌وری هم پایین بیاید
ریشه تورم در مدیریت ناکارآمد کشور است
این استاد دانشگاه، ریشه افزایش نرخ تورم در کشور را افزایش تقاضا نمی‌داند. به گفته وی، علت افزایش نرخ تورم در ایران افزایش تقاضا نیست بلکه عمدتا به دلیل کاهش شدید عرضه است که این کاهش ناشی از سیاست‌های کلان اقتصادی، مدیریت ناکارآمد و همچنین تحریم‌های بین‌المللی است.
وی می‌گوید: برخی اقتصاددان‌ها مرتب بر طبل بالا بودن نقدینگی در کشور می‌کوبند، به همین دلیل است که یکی از در دسترس‌ترین راه‌های آنها برای کاهش نرخ تورم و حجم نقدینگی، ثابت نگه داشتن دستمزدهاست اما معتقدم علت اصلی تورم به وضعیت بد تولید در کشور برمی‌گردد و اگر بخواهیم همچنان با سیاست سرکوب دستمزدها پیش برویم، نه تنها به کاهش نرخ تورم کمکی نخواهیم کرد، بلکه باعث گسترده‌تر شدن فقر در جامعه خواهیم شد.
به گفته افقه، این سیاست‌ها اقشار ضعیف جامعه را مورد هدف قرار می‌دهند. وی می‌گوید: این وسط کارگرانی که همیشه دستمزدشان زیر خط فقر و نرخ تورم بوده با این سیاست‌های ناآگاهانه ضربه بیشتری می‌خورند. اگر به همان اندازه که تصمیمگیران تلاش می‌کردند دستمزد را حفظ کنند، برای افزایش تولید تلاش می‌کردند الان اوضاع بهتر بود.
کنترل تورم از راه افزایش فقر، قابل تمجید نیست
این استاد دانشگاه با اشاره به موانع کسب و کار در داخل می‌گوید: همواره سیاست‌مداران ما از موانع کسب و کار و لزوم رفع آنها سخن گفته‌اند اما اقدامی جدی در این زمینه انجام نداده‌اند. به این دلیل که سیستم مدیریتی ناکارآمد بوده و این مدیریت ناکارآمد خود را در مشکلاتی نشان داده که سال‌هاست حل نشده باقی مانده است.
افقه گفت: در مجلس یازدهم، گاهی طرح‌هایی که برای کمک به کسب و کارها و افزایش تولید تدوین شده، ضد و نقیض است و عملا کمکی به حل مسأله نمی‌کند. حالا چون در سطح کلان نمی‌توانند مشکل اصلی را حل کنند در نتیجه می‌خواهند پول را از جیب مردم بیرون بکشند تا تقاضا کم شود و به‌زعم خود تورم را کنترل کنند در حالی‌که این‌گونه فقر را افزایش می‌دهند و حتی اگر این سیاست‌ها منجر به کاهش تورم هم شود، خیلی قابل تمجید نیست.
کاهش دستمزد کارگران نه تنها کمکی به تولید و تولیدکننده نمی‌کند بلکه وضعیت تولید را بحرانی‌تر هم می‌کند. به گفته افقه، وقتی مردم پول خرید نداشته باشند، تقاضا کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه دچار رکود اقتصادی می‌شویم. از طرفی دستمزدهای پایین‌تر از نرخ تورم سبب می‌شود کارگران رغبتی به کار نداشته باشند و همین باعث می‌شود بهره‌وری هم پایین بیاید. کارگران در این صورت انگیزه کافی هم برای کار ندارند و از طریق مبارزه منفی، کارایی و کارآمدی واحدهای تولیدی را کاهش می‌دهند.
علت افزایش نرخ تورم در ایران افزایش تقاضا نیست بلکه عمدتا به دلیل کاهش شدید عرضه است که این کاهش ناشی از سیاست‌های کلان اقتصادی، مدیریت ناکارآمد و همچنین تحریم‌های بین‌المللی است
کاهش انگیزه‌ها به مهاجرت شتاب می‌دهد
ضربه به تولید به واسطه کاهش دستمزد، محدود به این دو مورد نمی‌شود. این استاد دانشگاه می‌گوید: کاهش دستمزد باعث گرایش کارگران به سمت کارهای غیرمولد می‌شود. همچنین آنها که صاحب تخصص هستند ترجیح می‌دهند از کشور بروند چراکه درآمد نیروهای کار در کشورهای دیگر به مراتب بیشتر از ایران است.
به گفته افقه، این دسته از مهاجرت‌ها را باید جدی گرفت. هفته پیش اتاق بازرگانی اعلام کرد موج مهاجرت‌ها به صاحبان حرف متوسط هم رسیده است. وقتی انگیزه‌ها کم می‌شود، مهاجرت افزایش پیدا می‌کند.
این استاد دانشگاه در واکنش به این گفته که کارفرمایان توان پرداخت حقوق کارگران را ندارند، گفت: ممکن است افزایش دستمزد هزینه تولید را بالا ببرد اما دولت باید اجازه بدهد دستمزدها افزایش پیدا کند و در عوض خود به واحدهای تولیدی کمک کند و یارانه بدهد. در واقع برای کاهش هزینه‌های تولید به هیچ‌وجه نباید از دستمزد کارگران مایه گذاشت چون این‌گونه فقر افزایش پیدا می‌کند.
برای اداره کشور تنها انشا نوشته‌اند
افقه در پایان با اشاره به برنامه دولت برای از بین بردن فقر مطلق گفت: اینکه دولت می‌گوید قرار است فقر مطلق را طی برنامه‌ای از بین ببرد، به نظر سخت می‌آید. اول اینکه تحریم‌ها باید برداشته شود و دوم به نظر من با ناکارآمدی بوروکراتیکی که ما درگیر آن هستیم و با مدیران ناکارآمد، دولت نمی‌تواند چنین برنامه‌ای را پیش ببرد. همان‌طور که طی سال‌های گذشته ده‌ها سند برای از بین بردن فقر و توسعه کشور نوشته شده اما در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده است.
استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: ما ۶ برنامه تا امروز داشته‌ایم و انبوهی سند دیگر مثل سند چشم‌انداز۲۰ساله و اقتصاد مقاومتی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و... تدوین کرده‌ایم اما متاسفانه تاکنون برای اداره کشور فقط انشا کرده‌ایم و در عمل اقدامی موثر انجام نداده‌ایم.
دیدگاه تان را بنویسید