غفلت از نفرین تاریخ

سیدمحمد میرزامحمدزاده

ادی راما، نخست‌وزیر آلبانی می‌خواهد آن قهرمانی باشد که کشور را در مسیر عضویت اتحادیه اروپا قرار دهد، اما او با دو معضل بزرگ رو‌به‌رو است.

روزنامه گاردین نوشت: در اروپا، رهبران برجسته، خسته از تحولات گسترده پوپولیستی هستند، تحولاتی از جمله پذیرش اعضای بالقوه جدید در دوره‌ای که خیزش پوپولیست‌ها و احساسات بدبین‌ به اروپا رو به فزونی است؛ با این حال راما هر هفته با تظاهرکنندگانی علیه دولت خود مواجه است که خودشان طرفدار اتحادیه هستند و دولت او را به فساد متهم می‌کنند، بسترساز جرایم برنامه‌ریزی شده می‌دانند و خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام هستند.

هفته گذشته، راما در مصاحبه‌ای که در دفتر خود در تیرانای مرکزی انجام شده بود، گفت: برای آلبانی، پیوستن به اتحادیه اروپا به معنای عاقبتی خوش با یافتن منطقه امن از نفرین تاریخ است.

آلبانی آخرین کشور در اروپا بود که در سال 1992 پس از چندین دهه خوف و انزوا تحت حکومت دیکتاتوری انور خوجه از چنگال قوانین کمونیست رهایی یافت؛ یک استالین‌گرای متوهم حوزه بالکان.

راما در مصاحبه‌اش گفت: ما کره شمالی اروپا بودیم. ما در غرب و شرق منزوی شده بودیم. ظالم‌ترین حکومت رژیم کمونیست را داشتیم. برای همین حالا اینقدر طرفدار آمریکا، طرفدار ناتو و طرفدار اتحادیه اروپا هستیم... بیشترین جمعیت مسلمان طرفدار اتحادیه اروپا را در جهان داریم.  در جریان بررسی که سال گذشته انجام شد، 95 درصد از جمعیت این کشور بر این عقیده بودند که عضویت در اتحادیه اروپا به این کشور نفع می‌رساند. پس از فروپاشی کمونیسم، نظام سرمایه‌داری افسارگسیخته در این کشور حاکم شد و صدها هزار نفر آلبانیایی، کشور را به مقصد ایتالیا و دیگر کشورهای اروپایی ترک کردند و در میان این افراد بذر گروه‌های گانگستری نیز روانه سرتاسر اروپا شد و کم‌کم به سیاست‌های خانگی نیز رسوخ کرد. کار راما این بود که کمیسیون اروپا را مجاب کند که اصلاحات، هرچند آهسته، در حال انجام است و این در حالی بود که منتقدان داخلی او را متهم به ریاست بر یک نظام فاسد می‌دانند.

آرزوی محال

گزارشی که ماه گذشته از سوی کمیسیون اروپا منتشر شد، حاکی از آن بود که هم آلبانی و هم مقدونیه شمالی به اندازه کافی برای آغاز فرآیند الحاق به اروپا، اصلاحات داشته‌اند، اما تصمیم نهایی برعهده رهبران سیاسی اروپا است و به نظر نمی‌رسد که نشست اواخر ماه جاری میلادی به چراغ سبزی برای این دو کشور منجر شود. راما هنوز امید دارد که اذهان را تغییر دهد. در میان رهبران اروپا وی از زمان به قدرت رسیدن در سال 2013، شهرتی به عنوان یک رهبر دلربا و غیرسنتی بر هم زده است. یک هنرمند و یک بازیگر سابق بسکتبال که با لباس‌های اسپرت در اماکن حاضر می‌شود. یک حلقه بسکتبال همواره در اتاق انتظار بیرون از محیط کارش آویزان است و در داخل اتاق دیوارها با طرح‌های رنگ روشن تزئین شده‌اند. راما تونی بلر را شخصیت اصلی انگیزش سیاسی خود می‌داند که کمپبل را به عنوان مشاور سیاسی خود برگزید. به عقیده راما این دو زوج خوبی بودند. کمپبل از طرفی، دوست نزدیک راما است.

همچنان که رهبران اروپا نگران بازخورد سیاست داخلی کشورهای خود در مورد آغاز مذاکرات جدید برای پیوستن کشورهای دیگر به اتحادیه هستند و اقبال عمومی کمی برای توسعه اروپا وجود دارد، کار راما در مواقعی بسیار طاقت‌فرسا به نظر می‌رسد. او گفت: می‌توانم به شما بگویم که آنگلا مرکل این موضوع را به درستی درک می‌کند. او خود در یک کشور کمونیست به دنیا آمده است.  مجاب کردن دیگر رهبران اما سخت‌تر به‌نظر می‌رسد. در نشست سال گذشته اتحادیه اروپا در شهر سوفیا، راما و امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در زمان مباحثه درباره زمان‌بندی پیوستن این کشور به اتحادیه بگو و مگوی شدیدی داشتند.

راما در مصاحبه‌ای ضمن اشاره به آثار مثبت گشودن درهای اتحادیه به روی کشورش، هشدار داد که اگر اتحادیه از این کار امتناع کند، روسیه، چین یا اسلام‌گرایان رادیکال این خلا را پر می‌کنند. این هشدار پیش‌تر هم از سوی وی به رهبران اتحادیه داده شده بود.

اریون ولیاژ، شهردار تیرانا و همتای نزدیک راما، گفت که او باور دارد باید هم به راما و هم زوران زائف، نخست‌وزیر کشور تازه تغییر نام داده مقدونیه شمالی، به دلیل انجام اصلاحات دشوار، پاداش داده شود. وی گفت: من فکر می‌کنم با هر دو آن‌ها رفتار بدی شده است. آن‌ها تصمیمات دردناکی گرفتند و گاهی کار خود و گاهی زندگی خود را به مخاطره انداختند... ما را سوار این ارابه کنید (اتحادیه اروپا)، چه این اتفاق قرار است به سرعت رخ دهد یا چند سالی طول بکشد. عیبی ندارد که این فرآیند را سبک سنگین کنید، اما روی حرف خود بایستید.

اعتراضات خیابانی

البته این تنها بروکسل نیست که راما در آن به دنبال لحظه حیاتی است، هفته‌های پیاپی اعترضات علیه دولتش رفته، رفته تشدید می‌شود. روزهای پایانی هفته گذشته، هزاران نفر خیابان اصلی تیرانا را به اشغال خود درآورده بودند و تظاهراتی پر سر و صدا و منظم با بنرها و بالن‌ها و آتش‌بازی منسجم برگزار کردند. آن‌هایی که در این تظاهرات گردهم آمده بودند، فریاد می‌زدند: راما برو! و در حالی که صفوف پلیس مسیرشان را مسدود کرده بود، جهت آتش‌بازیشان را به سمت دفتر نخست‌وزیری هدف قرار می‌دادند.

گزارش کمیسیون اروپا که ماه گذشته منتشر شد، حاکی از آن بود که هم آلبانی و هم مقدونیه شمالی به اندازه کافی برای آغاز فرآیند الحاق به اروپا، اصلاحات داشته‌اند، اما تصمیم نهایی برعهده رهبران سیاسی اروپاست

آلبانا وکاشی، یکی از نمایندگان حزب دموکرات مخالف دولت، نیروی پیشرانه پشت‌پرده اعتراضات گفت: ما نخست‌وزیری داریم که استبدادگرا و متکبر است و شفافیتی در کارش دیده نمی‌شود. او و دیگر نمایندگان حزب دموکرات اوایل سال جاری میلادی از مجلس خارج و خواستار برکناری راما شدند. رئیس‌جمهور الیر متا خواستار تعویق انتخابات محلی سی‌ام ژوئن (نهم تیر ماه) شد و با این‌ حال راما اصرار دارد که می‌تواند بدون حضور مخالفان دولت را اداره کند و می‌گوید نمی‌خواهد به اعتراضات خیابانی بهایی دهد. صحبت‌هایی مبنی بر رأی‌گیری در مجلس برای برکناری رئیس‌جمهور مطرح می‌شود که می‌تواند کل کشور را در زمانی که بحث پیوستن به اتحادیه مطرح است، به بحران قانون اساسی بکشاند. به سختی می‌توان یک ماه را بدون رسوایی جدید مرتبط با روسای قدرت پیدا کرد. یک وزیر سابق داخلی به‌زودی با اتهام قاچاق مواد مخدر به دادگاه می‌رود. هفته گذشته در گزارشی از سوی آلمان، محتوای نوارهای درز کرده‌ای منتشر شد که در آن یک شخصیت بدنام در حال مذاکره در مورد انتخابات سال 2017 با دو شهردار از حزب سوسیالیست راما بود.

راما اما از اظهار اینکه با این دو شهردار برخورد می‌کند یا نه امتناع کرد و مدعی شد که شاید آن‌ها نمی‌دانستند طرف مذاکره آن‌ها یک شخصیت مجرم بوده است، چراکه او بعد از آن تاریخ به اتهام قاچاق مواد دستگیر شد.

او پذیرفت که آلبانی همچنان با فساد و جرم درگیر است، اما اصرار دارد که دولت او برای مبارزه با این جرایم گام‌های اساسی برداشته است و از اتحادیه اروپا تقاضا کرده به آن‌ها کمک کند. کل سیستم قضایی آلبانی در حال ارزیابی مجدد است و فرانتکس، آژانس مرزی اتحادیه اروپا، اولین مأموریت خود خارج از اتحادیه را در آلبانی آغاز کرده تا به مبارزه علیه جرایم فرامرزی کمک کند.

از آنجا که دوران حضور راما این برداشت را تلویحاً القا کرده که مبارزه علیه فساد صرفاً تبلیغاتی است، از حمایت‌های بین‌المللی وی کاسته شده و عده کمی از ناظران بی‌طرف بر این باورند که حزب دموکرات نیز کمتر از وی مقصر نیست و آلوده به اتهام رسوایی خرید آرا و مرتبط با جرایم است. بِلندی فوزیو، روزنامه‌نگار کهنه‌کار کشور که مجری یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی سیاسی است، گفت: ما باید بیشتر از دولت تغییر کنیم. ما به نظامی جدید نیاز داریم، به راهکاری برای چند دهه آتی.

از نگاه او، راما در کنار علاقه وافری که برای پیوستن به اتحادیه اروپا دارد، یک نگرانی زیرپوستی نیز دارد مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا در زمانی که آلبانی در نهایت موفق به پیوستن به این کلوپ شود، چه شرایطی خواهد داشت.

راما، نخست‌وزیر آلبانی: به نظر می‌رسد که ما نفرین شده‌ایم، چون زمانی که اتحادیه در شرایط مطلوبی بود، ما درگیر مشکلات فزاینده بودیم و حال که رو به بهبود هستیم، اتحادیه دارد دچار مشکل می‌شود

نخست‌وزیر آلبانی گفت: به نظر می‌رسد که ما نفرین شده‌ایم، چون زمانی که اتحادیه در شرایط مطلوبی بود، ما درگیر مشکلات فزاینده بودیم و حال که رو به بهبود هستیم، اتحادیه دارد دچار مشکل می‌شود. راما به‌ویژه با ناباوری چشم به بحران برگزیت دارد و از اینکه حزب کار بریتانیا، کمپبل، دوست قدیمی‌اش را اخراج کرد، اظهار شگفتی کرد. وی گفت: این موضوع بسیار شبیه موضوعات حوزه بالکان است. توافق، بدون توافق، مرز نرم، مرز سخت، بدون قرارداد: این‌ها همه مربوط به بالکان است. شبیه مجلس بوسنی. در حالی که ما تلاش می‌کنیم اروپایی شویم، انگار آن‌ها دارند بالکانیزه می‌شوند.