رامین پرتو

پایتخت ایالات متحده بامداد پنجشنبه، شاهد یک رویداد امنیتی کم‌سابقه بود؛ حادثه‌ای که نه‌تنها فضای واشنگتن را به سرعت تحت تأثیر قرار داد، بلکه در ابعاد سیاسی، امنیتی و مهاجرتی دولت دوم دونالد ترامپ نیز بازتاب گسترده‌ای یافت. تیراندازی به دو عضو گارد ملی آمریکا در نزدیکی کاخ سفید، نقطه آغاز موجی از تصمیمات و واکنش‌ها بود که از دولت، کاخ سفید، وزارت امنیت داخلی، اف.‌بی.‌آی و دستگاه مهاجرتی گرفته تا رقابت‌های حزبی، همه را درگیر کرد. هم‌زمان با انتشار نخستین گزارش‌ها، کاخ سفید به دلایل امنیتی به‌طور موقت بسته شد و پلیس واشنگتن بازداشت یک مظنون و کنترل وضعیت را اعلام کرد. خبر اما زمانی ابعاد بزرگ‌تری یافت که هویت فرد مهاجم مشخص و اعلام شد که او شخصی به نام رحمان‌الله لاکانوال، تبعه ۲۹ ساله افغانستانی، کسی است که در سال ۲۰۲۱ در جریان عملیات  تخلیه کابل به آمریکا منتقل شده و همان مسیری را طی کرده بود که ده‌ها هزار شهروند افغانستانی پس از خروج آمریکا از این کشور پیموده‌اند.

مساله اصلی این است که این حادثه تنها یک تیراندازی نبود بلکه آغازگر موجی از سیاست‌گذاری‌های تهاجمی امنیتی و مهاجرتی از سوی دولت ترامپ شد و بسیاری آن را نقطه چرخش در مسیر سیاست‌های داخلی آمریکا در دوره جدید ریاست‌جمهوری او می‌دانند.

واکنش‌های فوری و گسترده دولت ترامپ

در ابتدای این حادثه، کریستی نوئم، وزیر امنیت داخلی آمریکا خبر حمله را در شبکه اجتماعی «ایکس» منتشر کرد. همزمان کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، تأیید کرد که رئیس‌جمهور در جریان حادثه قرار گرفته و واکنش ترامپ نیز سریع و همراه با ادبیاتی تند و قاطع بود. او فرد مهاجم را یک انسان خطرناک خطاب کرد و وعده داد که وی بهای سنگینی پرداخت خواهد کرد. ترامپ در پیام خود ضمن تمجید از نیروهای نظامی و گارد ملی، نمایش همبستگی میان دولت و نیروهای امنیتی را نیز برجسته کرد. اندکی پس از حادثه، گزارش‌هایی از وخامت وضعیت دو عضو گارد ملی منتشر شد و فرماندار ویرجینیای غربی ابتدا از کشته‌شدن دو نفر خبر داد اما سپس اعلام کرد که گزارش‌ها متناقض است و وضعیت نهایی هنوز روشن نیست. وزارت جنگ آمریکا نیز اعلام کرد رئیس‌جمهور دستور اعزام ۵۰۰ نیروی اضافی به واشنگتن را صادر کرده است؛ اقدامی که عملاً وضعیت امنیتی پایتخت را به حالت نیمه‌اضطراری تبدیل کرد.

اف‌بی‌آی هم با انتشار اطلاعات تازه اعلام کرد که فرد مهاجم در افغانستان با نیروهای آمریکایی همکاری داشته و در سال ۲۰۲۴ درخواست پناهندگی‌اش ثبت و در سال ۲۰۲۵ پذیرفته شده است. همچنین جِنین پیرو، دادستان فدرال مسئول پرونده، اعلام کرد که تحقیقات درباره انگیزه مهاجم ادامه دارد و هنوز نمی‌توان درباره پشت‌پرده‌های حادثه اظهار نظر قطعی کرد.

اما نکته مهم‌تر، انتشار گزارش‌هایی از سوی فاکس‌نیوز بود که ادعا می‌کرد مهاجم سابقه همکاری با سیا در ولایت قندهارِ افغانستان را داشته است؛ نکته‌ای که پرسش‌های تازه‌ای درباره روند بررسی امنیتی مهاجران افغانستانی ایجاد کرد. در ادامه، مشخص شد که مهاجم در ایستگاه متروی فاراگوت وست به دو عضو گارد ملی شلیک کرده و هر دو را در وضعیت وخیم قرار داده است. در پی این حادثه، ترامپ نه‌تنها آن را «اقدام تروریستی» نامید، بلکه اعلام کرد تمام پرونده‌های مهاجران افغانستانی باید دوباره مورد بررسی قرار گیرد. دقایقی بعد هم اداره مهاجرت آمریکا اعلام کرد تمام درخواست‌های مهاجرتی اتباع افغانستانی تا اطلاع ثانوی متوقف می‌شود؛ تصمیمی بی‌سابقه که نشان‌دهنده تغییر مسیر قاطع و فوری دولت ترامپ بود.

بدون شک کشاندن موضوع امنیت به مهاجران توسط ترامپ، به گروه‌های نژادپرست مانند «پاتریوت فرانت» یا «پراد بویز» انگیزه می‌دهد تا فضای ضد مهاجر را تشدید کنند و از سوی دیگر احتمال واکنش‌های خشن هم از این پس وجود دارد 

بازی امنیتی- سیاسی ترامپ

 با کارت پناهجویان

پس از سخنان ترامپ، فضای سیاسی واشنگتن به‌سرعت به سمت یک بازآرایی گسترده امنیتی و مهاجرتی رفت. دولت اعلام کرد که تمامی گرین‌کارت‌های صادرشده برای اتباع ۱۹ کشور نگران‌کننده، مورد بازبینی قرار خواهد گرفت که شامل اتباع افغانستان، ایران، یمن، سومالی، سودان، لیبی، کوبا و چند کشور آفریقایی و آسیایی دیگر نیز می‌شود و این اقدام به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین بررسی‌های مهاجرتی در تاریخ آمریکا شناخته می‌شود. در همین حال، ترامپ در پیام ویدئویی دیگری، مهاجران سومالیایی در مینه‌سوتا را هدف قرار داد و گفت که آنها «ایالت را تکه‌تکه کرده‌اند» و وعده داد که تمام مجوزهای اقامت غیرقانونی دوران بایدن لغو و مهاجرانی که «به آمریکا سود نمی‌رسانند» اخراج خواهند شد.

ترامپ همچنین در پیام جدید خود در تروث‌سوشال اعلام کرد که «مهاجرت از تمامی کشورهای جهان سوم به‌طور دائمی متوقف خواهد شد». او صراحتاً مهاجرانی را که «بار مالی یا تهدید امنیتی» باشند، تهدید به اخراج و لغو تابعیت کرد. بر این اساس دولت ترامپ اکنون به‌طور بی‌پروا به‌دنبال بازتعریف ساختار مهاجرتی کشور است؛ ساختاری که در چهار سال دولت بایدن توسعه یافته بود و این رویکرد، یادآور سیاست‌های سخت‌گیرانه دوره اول ترامپ است، اما با توجه به فضای امنیتی جدید و حادثه تیراندازی، ابعادش حتی گسترده‌تر شده است.

ترامپ چگونه پیشبرد 

سیاست‌های مهاجرتی  را دنبال می‌کند؟

واقعیت این است که ترامپ و تیم او در بهره‌گیری از حوادث امنیتی برای پیشبرد دستور کار سیاسی تجربه دارند. در دوره اول ریاست‌جمهوری نیز حملات و رویدادهای امنیتی، سکوی پرتاب سیاست‌های مهاجرتی او بودند و اکنون نیز حادثه تیراندازی در نزدیکی کاخ سفید این امکان را فراهم کرده تا دولت در وهله اول به سرعت فضای سیاسی را امنیتی کند و در وهله دوم، روایت «خطر مهاجران» را تقویت کند و در وهله سوم، افکار عمومی را برای پذیرش سخت‌گیری‌های بیشتر آماده کند. 

ترامپ طی دو سال گذشته بارها مهاجران افغانستانی را موضوع حملات سیاسی کرده بود و این حادثه برای تیم او نمونه بارزی از «اثبات ادعاها» تلقی شد. از سوی دیگر باید توجه داشت که پایگاه اصلی ترامپ از محدودیت شدید مهاجرت استقبال می‌کند و با تبدیل یک حادثه به موضوعی ملی و گسترده، ترامپ خود را در قامت رئیس‌جمهوری نشان می‌دهد که امنیت را بالاتر از هر ملاحظه‌ای قرار داده است. از سوی دیگر ترامپ تلاش می‌کند حادثه واشنگتن را نتیجه «سهل‌انگاری» دولت بایدن در انتقال شهروندان افغانستانی معرفی کند و این روایت می‌تواند پایگاه دموکرات‌ها را تحت فشار قرار دهد، آنها را در موضع دفاعی بگذارد و  فضای انتخابات آتی کنگره را به نفع جمهوری‌خواهان تغییر دهد. 

موضوع دیگر این است که ترامپ برنامه‌هایی برای اخراج دسته‌جمعی مهاجران غیرقانونی، محدودیت ورود از کشورهای جهان سوم و لغو مزایای دولتی دارد و حالا حادثه اخیر بهترین ابزار تبلیغاتی برای توجیه این اقدامات است. 

تاثیر فشار بر مهاجران چه خواهد بود؟ 

اینکه اقدامات ترامپ علیه مهاجران چه پیامدهایی خواهد داشت موضوعی است چندین خروجی در بطن آن وجود دارد. نخست، افزایش شکاف نژادی و قومی است؛ چراکه سیاست‌های سخت‌گیرانه ترامپ در دوره اول موجب تشدید شکاف میان جامعه سفیدپوست، لاتین‌تبارها، آفریقایی‌تبارها و جوامع مهاجر شد. اکنون نیز بازبینی گسترده گرین‌کارت‌ها، تهدید به اخراج، اتهام‌زنی امنیتی و توقف روندهای پناهندگی در دستور کار قرار خواهد گرفت که می‌تواند موجب رشد نارضایتی و اعتراض‌های اجتماعی شود. 

در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ نیز حملات و رویدادهای امنیتی، سکوی پرتاب سیاست‌های مهاجرتی او بودند و اکنون نیز حادثه تیراندازی در نزدیکی کاخ سفید این امکان را فراهم کرده تا او بار دیگر بتواند در آستانه انتخابات میان دوره‌ای کنگره پایگاه اجتماعی خود را تقویت کند

دومین پیامد، فعال‌تر شدن گروه‌های افراطی است و بدون شک کشاندن موضوع امنیت به مهاجران، به گروه‌های نژادپرست مانند «پاتریوت فرانت» یا «پراد بویز» انگیزه می‌دهد تا فضای ضد مهاجر را تشدید کنند. از سوی دیگر احتمال واکنش‌های خشن هم از این پس وجود دارد؛ تا جایی که فشار امنیتی گسترده بر مهاجران، به‌ویژه جوامع آسیب‌پذیر مانند افغان‌ها، سومالیایی‌ها و یمنی‌ها، ممکن است برخی افراد را به واکنش‌های منفرد سوق دهد و چرخه ناامنی را بازتولید کند.

پیامد دیگر، اختلاف در دستگاه‌های اجرایی ایالات متحده خواهد بود؛ به گونه‌ای که در دوره اول، بسیاری از فرمانداران دموکرات و حتی برخی از ‌جناح‌ها با سیاست‌های مهاجرتی ترامپ وارد تنش شدند و اکنون نیز احتمال دارد ایالات تحت‌نظر دموکرات‌ها مانند کالیفرنیا، نیویورک یا مینه‌سوتا در برابر اجرای سیاست‌های جدید مقاومت کنند.