کدام افراد و نهادها از تحریم‌های سپاه آسیب نمی‌بینند؟

عباس حاجی‌بابایی

به گفته سه مقام سابق آمریکایی، ایالات‌متحده معافیت‌هایی را در نظر گرفته که بر اساس آن دولت‌های خارجی، شرکت‌ها و ان‌جی‌اوها به‌صورت خودکار مورد تحریم‌های تعامل با سپاه پاسداران ایران قرار نمی‌گیرند؛ این در حالی است که سپاه از سوی واشنگتن به عنوان گروه تروریستی خارجی شناخته شده بود.

بر اساس این معافیت‌ها که از سوی مایک‌ پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا اعطا شد و سخنگوی این وزارت‌خانه آن را در واکنش به سوال خبرگزاری رویترز تشریح کرد، مقامات کشورهایی از جمله عراق که با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و یا سپاه قدس تعامل دارند، الزاماً برای دریافت ویزای آمریکا رد نمی‌شوند. به نوشته رویترز، سپاه پاسداران شاخه‌ای قدرتمند در ایران است که کنترل بخش بزرگی از اقتصاد و نیروهای مسلح برجسته و همچنین نیروهای اطلاعاتی را در اختیار دارد.

این معافیت‌ها همچنین به مدیران خارجی که در ایران فعالیت اقتصادی دارند و همچنین گروه‌های بشری که در منطقه از جمله شمال سوریه، عراق و یمن فعالیت دارند، اجازه می‌دهد که از آسیب تحریم‌ها در امان بمانند و بدون ترس با گروه تروریستی خارجی همکاری کنند.

البته دولت آمریکا برای معافیت خود استثناهایی قائل شده و این حق را برای خود حفظ کرده که اشخاص در دولت‌های خارجی یا شرکت‌ها و یا ان‌جی اوها که خودشان نسبت به تأمین سازمان‌های ترور خارجی اقدام می‌کنند را تحریم کند.

این اقدام دولت ترامپ جدیدترین گام دولت وی برای فشار مضاعف بر ایران است. پیش‌تر دولت ترامپ اقدام به فشار بر مشتریان نفت ایران کرده بود تا واردات نفت خود را به صفر برسانند و صرفاً به برخی معافیت خرید اعطا کرد.

چرا اینقدر مبهم؟

پمپئو پانزدهم آوریل (26 فروردین ماه) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را جزء سازمان‌های تروریستی خارجی اعلام کرد و مشکلاتی را برای خارجی‌هایی که با این سازمان و شرکت‌هایش همکاری دارند و نیز دیپلمات‌های آمریکایی و افسران نظامی در عراق و سوریه که مخاطبانشان احتمالا با سپاه همکاری دارند، ایجاد کرد.

این اولین باری بود که ایالات‌متحده آمریکا رسماً بخشی از حاکمیت یک دولت را گروه تروریستی اعلام می‌کرد و همین مسئله ابهاماتی را برای مقامات آمریکایی که پیش از این هیچ راهنمایی برای چنین فرایندی دریافت نکرده بودند، ایجاد کرد و آن‌ها حتی نمی‌دانستند که همچنان اجازه همکاری با این سازمان را دارند یا خیر.

مقامات آمریکایی همواره عنوان کرده‌اند که چنین تحریمی می‌تواند نیروهای آمریکایی در مکان‌هایی از جمله سوریه و عراق را به مخاطره اندازد؛ چرا که این نیروها در نزدیکی گروه‌های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشغول فعالیت هستند.

دفاتر شرق نزدیک، جنوبی و مرکزی آسیای وزارت امور خارجه آمریکا در یادداشتی مشترک برای پمپئو نگرانی خود را از تأثیرات احتمالی این تحریم عنوان کردند، اما پمپئو به آن‌ها دستور تبعیت داد.

به گفته یک مقام کنگره تصمیم پمپئو از سوی وزاری دفاع و امنیت داخلی آمریکا نیز مورد اعتراض قرار گرفته بود.