تداوم اعتراضات علیه ارتش سودان با وجود برکناری عمرالبشیر؛
تا پیروزی نهایی راه زیادی است
سیدمحمد میرزامحمدزاده
گردانندگان تظاهرات چند ماهه در سودان که منجر به براندازی عمرالبشیر، رئیس‌جمهور این کشور شده‌اند، از حامیان طرفدار دموکراسی خواسته‌اند که همچنان به اعتراضات خود ادامه دهند تا از کنترل قدرت به دست ارتش جلوگیری کنند؛ آن‌ها می‌خواهند این اعتراضات تا زمانی که درخواست‌‌شان برای تشکیل یک حکومت مردمی محقق نشده، تداوم داشته باشد.
خبرگزاری الجزیره در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: این درخواست از سوی انجمن مشاغل حرفه‌ای سودان اواخر روز پنج‌شنبه (22 فروردین ماه) زمانی مطرح شد که ده‌ها هزار معترض اقدام به شکستن حکومت نظامی شبانه کردند؛ این حکومت نظامی اوایل همان روز از سوی ژنرال عوض بن عوف، اعلام شده بود؛ کسی که به عنوان رئیس شورای نظامی انتقالی، جانشین البشیر معرفی شد.
انجمن مشاغل حرفه‌ای سودان در حساب توئیتری خود از معترضان خواست که همین الان دوباره گرد هم جمع شوند و به اعتراضات چند روزه خود با تحصن بیرون از مراکز نظامی در شهر خارطوم پایتخت کشور ادامه دهند.
در ادامه این مطلب توئیتری آمده بود: بمانید و انقلاب خود را حفظ کنید. برای کنار آمدن با قوانین منع رفت و آمد، باید دولت نجات عمومی را به رسمیت بشناسیم.
کمیته مرکزی پزشکان سودان نیز اعلام کرد که حداقل 13 نفر در جریان مداخله نیروهای امنیتی در جریان تظاهرات عمومی کشته شدند.
روز جمعه (23 فروردین ماه) این کمیته در بیانیه خود گفت: این کشته‌ها شامل دو معترض در خارطوم پایتخت سودان می‌شوند.
بر اساس اعلام این کمیته، از روز شنبه، (دهم فروردین ماه) حداقل 25 نفر در جریان زد و خوردها با نیروهای امنیتی جان خود را از دست داده‌اند؛ نیروهایی که دائماً در تلاش بودند تحصن‌کنندگان را با زور متفرق کنند.
معترضان گرد آمده در خیابان‌ها با نواختن سازهای کوبه‌ای، آواز خواندن و شعار دادن فریاد می‌زدند: صلح! عدالت! آزادی! و اولی سقوط کرد، دومی هم می‌کند. این شعارها پس از اعلام کودتای نظامی در شب این رویداد شهر را فرا گرفته بودند.
محمد حشام، فعال مدنی در این رابطه گفت: چیزی که در سودان در حال رخداد است، بازسازی یک نظام قدیمی در لباسی جدید است. من 30 سال دارم و تمام عمرم از فقدان آزادی و تهدیدات مداوم در رنج بوده‌ام.
از ماه دسامبر (آذر ماه) سودان شاهد اعتراضات مداومی بوده که با افزایش قیمت‌ها و کمبود غذا آغاز شد و به سرعت تبدیل به درخواست برای برکناری البشیر شد. البشیر به واسطه یک کودتا از سال 1989 حکومت را در دست داشت. ده‌ها نفر در جریان اعتراضات از ابتدا تاکنون کشته شدند.
بحران از تاریخ ششم آوریل (هفدهم فروردین ماه) همزمان با سی و چهارمین سالگرد خیزش بدون خشونت مردمی که منجر به برکناری جعفر نمیری بود، تشدید شد؛ در آن زمان هزاران نفر در اطراف مراکز ارتش تجمع کرده بودند.
همچنان که معترضات از ترک خیابان‌ها امتناع می‌کردند و متحمل گلوله‌های جنگی، پلاستیکی و گازهای اشک‌آور بودند، روز پنج‌شنبه صبح، رسانه دولتی اعلام کرد که ارتش بیانیه مهمی را ایراد می‌کند.
این موضوع گمانه‌ها را در مورد خروج البشیر تقویت کرد و منجر به جشن و پایکوبی در خیابان‌های خارطوم شد.
تبدیل شادی به خشم
اواخر همان روز، بن عوف در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که البشیر 75 ساله برکنار و پس از دستگیری به یک مکان امن منتقل شده است.
اما به محض آنکه بن عوف که خود دست نشانده البشیر به عنوان معاون رئیس‌جمهور از ماه فوریه (بهمن - اسفند 97) بود، اعلام کرد شورای نظامی حکومت را به صورت انتقالی در دست می‌گیرد و دوره انتقال دو سال خواهد بود، شادمانی مردم فوراً به خشم بدل شد.
او همچنین در سخنرانی خود سه ماه وضعیت فوق‌العاده اعلام و قانون اساسی سودان را ملغی کرد؛ همچنین قانون حکومت نظامی را به مدت یک ماه از ساعت 10 شب تا چهار صبح ابلاغ کرد.
اواخر روز پنج‌شنبه، بن عوف به عنوان رئیس شورای حکومتی انتقالی سوگند یاد کرد.
همزمان با درخواست انجمن مشاغل حرفه‌ای سودان مبنی بر انتقال قدرت به یک حکومت انتقالی مدنی که بازتابنده نیروهای انقلاب باشد، معترضان نیز اقدامات ارتش را به رسمیت نشناختند.
ایالات‌متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا خواهان یک حکومت انتقالی مردمی در سودان شدند؛ اما مصر، همسایه سودان، عنوان کرده که به‌طور کامل به ارتش این کشور برای غلبه بر این مرحله و چالش‌هایش اعتماد دارد
عمر الدقیر، رهبر حزب کنگره سودان نیز خواهان اعتراضات بیشتر شد و گفت: ما پیروزی نصفه و نیمه نمی‌خواهیم. ما تمامش را می‌خواهیم و پیروزی کامل باید همانطور که مشارکت‌کنندگان و شهدای ما خواسته‌اند باشد.
وی افزود: نترسید و مصالحه نکنید و ما با هم مسیرمان را تا انتها ادامه می‌دهیم.
نفیسه بدری، یکی از معترضان در خارطوم به الجزیره گفت: هیچ‌کس خوشحال نیست... ما ارتش را برای دو سال آینده نمی‌خواهیم... مردم به اعتراضات خود ادامه می‌دهند.
واکنش‌های جهانی
با وجود بلاتکلیفی در سودان، سیاستمداران در سرتاسر جهان خواهان آرامش و خویشتن‌داری شده‌اند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد خواستار انتقال قدرت جامع شده که شامل جوانب دموکراتیک برای مردم سودان باشد؛ در همین حال اتحادیه آفریقا عنوان کرد که در دست گرفتن قدرت از سوی ارتش پاسخ درخور به چالش‌های این کشور نیست. ایالات‌متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز خواهان یک حکومت انتقالی مردمی شدند؛ اما مصر، همسایه سودان، عنوان کرده که به‌طور کامل به ارتش این کشور برای غلبه بر این مرحله و چالش‌هایش اعتماد دارد.
به محض آنکه بن عوف اعلام کرد شورای نظامی حکومت سودان را به صورت انتقالی در دست می‌گیرد و دوره انتقال دو سال خواهد بود، شادمانی مردم به خشم بدل شد
پیتون ناف، تحلیلگر موسسه صلح ایالات‌متحده، خواستار نظارت بین‌المللی برای ایجاد یک حکومت انتقالی مردمی شد و هشدار داد که عدم انجام چنین اقدامی می‌تواند به ایجاد هرج و مرج در کشور منجر شود.
وی از واشنگتن در تماسی تلفنی با خبرگزاری الجزیره گفت: به شدت مشخص است که یک دولت نظامی با یا بدون بشیر برای از عهده برآمدن بحران مشروعیت در کشور الزامات سیاسی و اقتصادی ندارد و این بحران دامن اقتصاد کشور را می‌گیرد.
وی افزود: بسیار حیاتی است که در این شرایط تورم سودان، ایالات متحده و شرکایش در اتحادیه اروپا و به‌ویژه کشورهای منطقه با تشکیل ائتلافی نظارت بین‌المللی برای ایجاد یک حکومت انتقالی مردمی را ایجاد کنند؛ نظارتی که بتوانند از آن حمایت و منابع اقتصادی را برای تثبیت شرایط کشور محیا کنند تا از شرایط اضطراری اقتصادی که دلیل اولیه اعتراضات در ماه دسامبر (آذر ماه) بود خارج شوند و کشور را در مسیر جدیدی قرار دهند.
جین باپتیسته گالوپین، محقق دانشگاه ییل نیز گفت که هر راه‌حلی برای بحران سودان نیازمند این است که رژیم تمام تلاش خود را برای باز کردن درهای این انتقال به سوی شخصیت‌های مدنی و قراردادن این فرآیند در دستان آن‌ها، به کار گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید