رئیس‌جمهوری آمریکا وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد
سیاست خصمانه ترامپ برای دیوار مرزی
اعلام وضعیت فوق‌العاده از سوی روسای‌جمهور آمریکا چیز تازه‌ای نیست اما امضای اخیر دونالد ترامپ پای این تصمیم به بهانه ساخت دیوار مرزی با مکزیک با همه موارد گذشته تفاوت‌هایی اساسی دارد.
ترامپ روز جمعه (26 بهمن ماه) فرمان وضعیت فوق‌العاده را باهدف تأمین مالی هشت میلیارد دلاری برای ساخت دیوار مرزی با مکزیک به بهانه جلوگیری از مهاجران غیرقانونی، امضا کرد؛ اقدامی که سران حزب دمکرات آمریکا آن را کودتای خشن علیه قانون اساسی آن کشور دانستند.
رئیس‌جمهوری آمریکا در اجلاس مطبوعاتی گفت که اختیارات اجرایی خود را برای ساخت دیوار مرزی به کار می‌گیرد. او تصریح کرد: انتظار دارم ساخت این دیوار 100 درصد موفقیت‌آمیز باشد.
مجلس نمایندگان آمریکا پیش‌تر طرح ساخت این دیوار را با اختصاص یک میلیارد و 300 میلیون دلار برای ساخت 88 از 376 کیلومتر تائید کرده بود اما این مبلغ ترامپ را راضی نکرد.
بعد از این‌که ترامپ، فرمان اعلام وضعیت فوق‌العاده را امضا کرد، نانسی پلوسی رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا و چاک شومر رئیس اقلیت دموکرات در مجلس سنا با انتشار بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند: اعلام غیرقانونی رئیس‌جمهوری که برخاسته از بحرانی ناموجود است، کودتایی خشن علیه قانون اساسی ما به شمار می‌رود.
در این بیانیه آمده است: اعلام ترامپ، آمریکا را با سرقت بودجه‌های دفاعی متزلزل می‌کند؛ بودجه‌هایی که به آن‌ها در موارد اضطراری در امنیت ارتش و ملت نیاز خواهیم داشت؛ کنگره از اختیارات قانون اساسی در مجلس نمایندگان و دادگاه‌ها و در برابر مردم با هر وسیله ممکن استفاده خواهد کرد.
الیوت انگل عضو دمکرات و رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز با انتقاد از ترامپ در اعلام وضعیت فوق‌العاده مرزی، گفت: ما او را در دادگاه خواهیم دید.
انگل، سخنان ترامپ را سخنرانی شرم‌آور و پرهیاهو توصیف کرد که با بیگانه هراسی و مغالطه آمیخته شده است.
وی افزود: اعلام وضعیت فوق‌العاده برای مرزها یک نمایش مضحک است. این کار یک مرد بیچاره است که نمی‌تواند به قول‌های مزخرف انتخاباتی خود را عمل کند.
این تصمیم ترامپ در حالی اتخاذ شد که عصر پنجشنبه (25 بهمن ماه) کنگره آمریکا با اکثریت قاطع به طرح قانون بودجه رأی داد بدون این‌که هزینه ساخت دیوار مرزی را تأمین کند و این شکستی قانونی برای رئیس‌جمهوری آمریکا بود.
معنای وضعیت فوق‌العاده چیست؟
وضعیت فوق‌العاده حقی است که کنگره آمریکا به دستگاه اجرایی یعنی دولت می‌دهد تا با بحران‌های فوری با سرعت و قاطعیت برخورد کند. در چنین وضعیتی رئیس‌جمهوری آمریکا این حق را می‌یابد که از هر قید و شرط یا حدودی در تعامل با بحران در امان باشد.
اما این وضعیت فوق‌العاده ملی نیازمند آن است که رئیس‌جمهوری، وجود بحران را به کنگره ابلاغ کند و به‌صورت دوره‌ای آخرین وضعیت بحران را به اعضای کنگره اطلاع‌رسانی کند.
فرمان وضعیت فوق‌العاده ترامپ به او اجازه خواهد دادبخشی از بودجه تأیید شده از سوی نمایندگان را به اهداف دیگری اختصاص دهد مشروط بر این‌که دادگاه‌های آمریکایی دراین‌باره ورود نکنند یا کنگره مانع آن نشود.
در هیچ‌کدام از اعلام وضعیت‌های فوق‌العاده از سوی روسای جمهوری پیشین آمریکا چنین شکافی بین دولت و قانون‌گذاران آمریکایی سابقه ندارد و این یعنی شعله‌ور شدن نزاع‌های قانونی در داخل آمریکا و تشدید فشارهای داخلی بر دولت آن
تاریخچه فرمان‌های وضعیت فوق‌العاده در آمریکا
در سال 1976 میلادی رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا جرالد فورد قانون وضعیت‌های فوق‌العاده ملی را به امضا رساند که هدف آن جلوگیری از اعلام‌های وضعیت فوق‌العاده نامحدود و طولانی بود.
از آن زمان تاکنون روسای جمهوری آمریکا 53 بار از فرمان وضعیت فوق‌العاده استفاده کردند که بارزترین این فرمان‌ها، مرتبط با بحران تصرف لانه جاسوسی آمریکا در ایران در سال 1979 از سوی جیمی کارتر، حملات یازده سپتامبر 2001 و صدور فرمان جورج بوش و اعلام باراک اوباما در سال 2009 برای مقابله با انتشار آنفلوآنزای خوکی بوده است.
اما هیچ‌کدام از این اعلام وضعیت‌های فوق‌العاده تاریخی با فرمان اخیر ترامپ قابل مقایسه نیست. چرا؟
تناقض با قانون اساسی و نبود پشتوانه حمایتی قانون‌گذاران
قانون‌گذاران آمریکایی در بیانیه‌های خود اعلام کردند که ساخت دیوار مرزی با قانون اساسی آمریکا در تناقض است. تناقض با قانون اساسی آمریکا به معنای نبود وضعیت بحرانی اقناع کننده و هماهنگی لازم با قانون‌گذاران آمریکایی است؛ به عبارت دیگر، باید منتظر مخالفت کنگره آمریکا شامل همه دموکرات و نیمی از جمهوری‌خواهان با این اعلام ترامپ ماند.
در هیچ‌کدام از اعلام وضعیت‌های فوق‌العاده از سوی روسای جمهوری پیشین آمریکا چنین شکافی بین دولت و قانون‌گذاران آمریکایی سابقه ندارد و این یعنی شعله‌ور شدن نزاع‌های قانونی در داخل آمریکا و تشدید فشارهای داخلی بر دولت آن.
تصمیم ترامپ در حالی اتخاذ شد که عصر پنجشنبه (25 بهمن ماه) کنگره آمریکا با اکثریت قاطع به طرح قانون بودجه رأی داد بدون این‌که هزینه ساخت دیوار مرزی را تأمین کند و این شکستی قانونی برای رئیس‌جمهوری آمریکا بود
هدف سیاسی و انتخاباتی نه امنیت ملی
به گفته سیاست‌مداران آمریکایی و چنان‌که از بیانیه‌های نمایندگان این کشور بر می‌آید، دونالد ترامپ با اعلام وضعیت فوق‌العاده صرفاً اهداف سیاسی و انتخاباتی تحقق وعده انتخاباتی او به هر وسیله ممکن را دنبال می‌کند. در چنین وضعیتی، بازی با برگه امنیت ملی و اعلام وضعیت فوق‌العاده از سوی ترامپ، تنها برای انتخابات، بدون دلیل اقناعی و موجه، نه‌تنها برای حزب دموکرات آمریکا بلکه برای بخش قابل‌توجهی از هم‌حزبی‌های جمهوری‌خواه ترامپ، نابخشودنی خواهد بود.
حتی پیش از اعلام وضعیت فوق‌العاده، افراد سرشناسی مانند پیتر شوک حقوق‌دان برجسته آمریکایی، هدر دادن میلیاردها دلار را صرفاً برای محقق کردن وعده انتخاباتی، اقدامی سخیف و فضاحت‌بار خوانده بودند.
سرایت رسمی قانون‌شکنی بین‌المللی ترامپ به داخل آمریکا
خروج ترامپ از چارچوب‌های قانونی آمریکا، تداعی کننده اقدامات جنجالی او در خروج از توافقات بین‌المللی مانند پیمان آب و هوایی پاریس با 194 کشور جهان، برجام با ایران، قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی نفتا، پیمان تجاری اقیانوس آرام ترنس-پسیفیک و اخیراً پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد با روسیه بود.
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا عبارتی آشنا را به کاربرد: ترامپ بالاتر از قانون نیست و ما اجازه نمی‌دهیم قانون اساسی را پاره‌پاره کند.
این جمله می‌تواند اشاره‌ای به عبارت مشهور ترامپ در پاره کردن برجام باشد اما نکته مهم در اظهار پلوسی این است که خطر آشوب‌سازی ترامپ را این بار در داخل آمریکا گوش‌زد می‌کند.
به هر تقدیر، قانون‌شکنی و رسوایی‌های متعدد برای ترامپ چیز جدیدی نیست اما این بار، مسئله بازی با امنیت ملی، احتمالاً همه دمکرات‌ها و حدود نیمی از جمهوری‌خواهان را در جبهه‌ای متحد علیه ترامپ گرد هم می‌آورد. دموکرات‌ها گفته‌اند در مجلس نمایندگان اقدام به وتوی فرمان ترامپ خواهند کرد؛ امری که به‌صورت خودکار، مجلس سنا را ملزم به رأی دادن درباره این فرمان خواهد کرد. نتیجه هر چه باشد دموکرات‌ها می‌توانند از طریق دادگاه‌های آمریکا نیز رئیس‌جمهوری این کشور را مورد پیگرد قرار دهند.
با لحاظ پرونده سنگین تخلفات ترامپ، شاید این اجماع جدید، کار را به برکناری رئیس‌جمهوری آمریکا پیش از ورود به انتخابات ریاست جمهوری 2020 یا در رقابت‌های انتخاباتی بکشاند. آنچه مسلم است تنش‌های این روزهای ترامپ و جریان‌های سیاسی آمریکا به‌ویژه در سایه اعلام وضعیت فوق‌العاده بی‌سابقه است.
دیدگاه تان را بنویسید