فروش تجهیزات جاسوسی به عربستان

به‌رغم ممانعت در صادرات جنگ‌افزار از اتحادیه اروپا به عربستان، فروش نرم‌افزارهای جاسوسی به این کشور همچنان ادامه دارد. رئیس گروه تجارت جهانی پارلمان اروپا این اقدام را یک رسوایی بزرگ و شرم‌آور خواند.

برت لانگه، رئیس گروه تجارت جهانی پارلمان اروپا با اشاره به قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی، ادامه فروش فناوری پیشرفته و نرم‌افزارهای جاسوسی و پیگرد کاربران اینترنتی به عربستان را یک اقدام جنجالی و غیرقابل‌قبول خواند.

جمال خاشقجی دوم اکتبر (یازدهم آذرماه) سال گذشته میلادی 2018 پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شد. محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان متهم است که در جریان کشتن خشونت‌آمیز خاشقجی و ناپدید کردن جسد او قرار داشت و این کار بااطلاع و دستور او انجام‌شده است.

برت لانگه در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه یک تلویزیون آلمان در بروکسل می‌گوید یکی از نرم‌افزارهایی که به ریاض صادر می‌شود برنامه‌ای است به نام Spyware که قادر است با پیگیری ردی که کاربران در اینترنت به‌جا می‌گذارند پروفایل آن‌ها را بازسازی کند.

خاشقجی که با حاکمان سعودی رابطه‌ای نزدیک داشت از سال ۲۰۱۶ از دربار ریاض فاصله گرفت و یک سال بعد از عربستان خارج شد. او که با شماری از رسانه‌های عرب‌زبان و آمریکایی همکاری می‌کرد از منتقدان جدی پادشاه عربستان و فرزندش محمد بن‌سلمان بود. این روزنامه‌نگار منتقد سعودی اندکی قبل از کشته شدن در پیامی که از طریق واتس‌آپ برای یکی از دوستانش فرستاد بن‌سلمان را به شخصیت بازی رایانه‌ای پک من تشبیه کرده و نوشته بود او هیولایی است که هر چه قربانیانی بیشتری می‌بلعد، اشتهایش بیشتر می‌شود.

نرم‌افزاری برای جاسوسی از منتقدان

به گزارش تاگس‌شاو، وبسایت شبکه یک تلویزیون آلمان، عربستان برای تعقیب منتقدانی نظیر خاشقجی مایل به در اختیار داشتن نرم‌افزارهای جاسوسی ساخت کشورهای عضو اتحادیه اروپاست.

چنین برنامه‌هایی که برای جاسوسی از کاربران اینترنتی و دست یافتن به اطلاعات آن‌ها طراحی شده‌اند به‌صورت بدافزارهایی عمل می‌کنند که می‌توانند، به‌عنوان‌مثال، از طریق لینکی در یک ایمیل ارسال شوند. این بدافزارها می‌توانند پس از آلوده کردن یک رایانه تمام داده‌ها، ازجمله گفت‌وگوهای اسکایپی و پیام‌ها در واتس‌آپ را جمع‌آوری کنند. این نرم‌افزارها برنامه‌هایی هستند که محصولات با کاربرد دوگانه خوانده می‌شوند؛ از آن‌ها می‌شود هم برای حفاظت از شهروندان و هم برای جاسوسی از آن‌ها استفاده کرد. گفته می‌شود که اپلیکیشن واتس‌آپ از این نرم‌افزار برای یافتن حفره‌های امنیتی در این برنامه و بستن آن‌ها استفاده می‌کند.

به گفته برت لانگه از حدود چهارده سال پیش که او به عضویت پارلمان اروپا درآمد، بحث کنترل دقیق صادرات چنین نرم‌افزارهایی نیز مطرح بوده است. او می‌گوید از همان زمان پارلمان و دولت‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا اتفاق‌نظر داشتند که صادرات نرم‌افزارهایی که کاربرد دوگانه دارند باید قانونمند شود. مطابق مصوبات پارلمان اروپا برای نظارت بر صادرات فناوری و نرم‌افزارهای ره‌گیری و جاسوسی، صدور این محصولات به کشورهایی مانند عربستان مجاز نیست اما شماری از کشورها برای اجرایی شدن این مصوبات همکاری نمی‌کنند.

پیش‌تر نیز به نقل از اسپوتنیک، گزارش‌ شده بود که مقام‌های اسرائیلی با فروش گوشی‌های جاسوسی تلفن همراه به ریاض موافقت کرده‌اند تا ریاض بتواند از این طریق مخالفان خود را سرکوب کند. در این میان هدف نهایی اسرائیل اتحاد با یک قدرت بزرگ جهان عرب برای مبارزه با نفوذ ایران است.

در این راستا دیوید ایگناتیس، مقاله‌نویس واشنگتن‌پست نیز، با اشاره اظهارات به مقامات اطلاعاتی آمریکا که نخواستند نامشان فاش شود، نوشت که مقام‌های سعودی برای به دست آوردن پگاسوس، نرم‌افزار جاسوسی پیشرفته موبایل، موافقت سرویس اطلاعاتی اسرائیل را از طریق گروه تحقیقاتی ان اس او، به دست آورده‌اند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که سعودی‌ها بعضی از معاملات با این گروه تحقیقاتی را از طریق شرکت وابسته به لوکزامبورگ به نام شرکت تکنولوژی‌های سایبری کیو انجام داده‌اند. باوجود نگرانی برخی از مقام‌های اسرائیل در مورد به اشتراک‌گذاری نرم‌افزارهای جاسوسی قدرتمند با ریاض، منابع آگاه اعلام کردند که اسرائیل موافقت خود را برای خرید پگاسوس توسط ریاض اعلام کرده است. منتقدان ریاض در خارج از کشور پیش‌تر ادعا کردند که گوشی‌های هوشمندشان توسط هکرهای سعودی کنترل می‌شود.

فناوری پیشرفته در خدمت رژیم‌های سرکوبگر

رئیس گروه تجارت خارجی پارلمان اروپا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا را متهم می‌کند که به اشکال مختلف قوانین ناظر بر محدودیت صادرات فناوری‌های حساس را دور می‌زنند و این کار را شرم‌آور می‌خواند. او می‌گوید کشورهای اتحادیه اروپا با ادامه فروش نرم‌افزارهای پیشرفته جاسوسی به رژیم‌های خودکامه و سرکوبگر، در عمل دست خود را به خون‌آلوده می‌کنند.

به گزارش تاگس‌شاو، برخی از کشورهای اروپایی، ازجمله فرانسه با ایجاد محدودیت در صادرات نرم‌افزارهای جاسوسی موافق نیستند و در این مسیر سنگ‌اندازی می‌کنند. برت لانگه می‌گوید در نامه‌ای به وزیران بازرگانی کشورهای عضو اتحادیه به‌صراحت چنین اقدام‌هایی را شرم‌آور خوانده است.

بااین‌همه انتظار نمی‌رود که کشورهایی نظیر فرانسه موضع خود درباره این مسئله را به‌زودی تغییر دهند و پیش از انتخابات پارلمان اروپا در ماه مه (اردیبهشت ماه) قانون صریح و شفافی برای ممنوعیت صدور نرم‌افزارهای جاسوسی به کشورهایی مانند عربستان به تصویب برسد و اجرایی شود. ظاهراً برخی دیگر از کشورها نظیر ترکیه نیز درصدد دست یافتن به این نرم‌افزارها هستند.