زلـزله در ریاض

منابع نزدیک به دربار سعودی می‌گویند که بسیاری از شاهزاده‌ها و اعضای خاندان پادشاهی سعودی در تکاپوی این هستند که از شاه شدن محمد بن‌سلمان بعد از مرگ ملک سلمان جلوگیری کنند.

سه منبع آگاه در داخل خاندان سلطنتی عربستان سعودی خبر داده‌اند که به دنبال تحولات مربوط به قتل جمال خاشقچی در کنسولگری این کشور در استانبول، بسیاری از اعضای خاندان پادشاهی در تکاپوی ممانعت از شاه شدن محمد بن‌سلمان هستند.

این منابع آگاه به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که ده‌ها شاهزاده و پسرعمو از خاندان آل‌سعود به دنبال تغییراتی در مسیر جانشینی ملک سلمان بن‌عبدالعزیز آل‌سعود هستند اما تا زمانی که وی زنده است اقدام خاصی صورت نمی‌دهند.

این گزارش می گوید: آنها (اعضای خاندان پادشاهی) به این نتیجه رسیده‌اند که ملک سلمان هیچ‌وقت از تصمیم خود در زمینه ولیعهدی بن‌سلمان تخطی نخواهد کرد.

به نوشته رویترز به نقل از همین منابع نزدیک به دربار سعودی، شاهزاده‌ها و پسرعموها در حال بحث در زمینه امکان جانشینی شاهزاده احمد بن‌عبدالعزیز، 76 ساله، برادر کوچک‌تر ملک سلمان و عموی محمد بن‌سلمان بعد از مرگ پادشاه کنونی هستند و معتقدند وی میتواند تاج و تخت را در اختیار بگیرد.

این منابع می‌گویند که احمد بن‌عبدالعزیز که برادر تنی ملک سلمان است مورد حمایت کامل اعضای خاندان پادشاهی، مقامات اطلاعاتی و برخی قدرت‌های غربی قرار دارد.

براساس گزارش رسانه‌ها، احمد بن عبدالعزیز شاهزاده سعودی اکتبر (مهر ماه) گذشته، پس از دریافت تضمین‌های امنیتی از سوی آمریکا و بریتانیا در خصوص آسیب ندیدن از سوی محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی به عربستان بازگشته است.

به نقل از خبرگزاری رویترز، پیش از این منابع خبری از انتشار گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) خبر داده بودند که بر اساس آن، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان شخصاً دستور قتل جمال خاشقجی، خبرنگار منتقد سعودی را صادر کرده است. با این حال دستگاه دیپلماسی آمریکا در واکنش به این گزارش‌ها اعلام کرد که چنین چیزی صحت ندارد.

در حالی‌که ران وایدن، عضو کمیته اطلاعات سنای آمریکا با انتشار بیانیه‌ای که در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته بود، خواستار آن شد که نهادهای اطلاعاتی کشورش، ارزیابی خود را درباره این که چه کسی دستور این قتل را صادر کرده است، به‌طور علنی در اختیار کنگره و مردم آمریکا قرار دهند.

دونالد ترامپ تایید کرد که با جینا هسپل، رئیس سازمان سیا تلفنی صحبت کرده است. او قتل روزنامه نگار سعودی را وحشتناک «توصیف کرد و گفت، انتظار دارد که روز سه‌شنبه آینده (29 آبان ماه) یک گزارش کامل دریافت بکند. ترامپ پیش‌تر از عربستان سعودی تمجید و این کشور را یک» متحد عالی توصیف کرد.

او گفت: آنها برای ما فرصت‌های شغلی و کسب و کار زیاد و توسعه اقتصادی ایجاد می‌کنند. آنها از نظر فرصت‌های شغلی و توسعه اقتصادی، یک متحد خارق العاده بوده اند.

 از سوی دیگر عصر جمعه (25 آبان ماه) رسانه‌های آمریکا به نقل از منابع ناشناس گزارش دادند که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، به این نتیجه رسیده که محمد بن‌سلمان دستور قتل جمال خاشقجی را داده بود.

از طرف دیگر، روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داده است، یک مقام ارشد کاخ سفید که مسئول سیاست‌آمریکا در قبال عربستان بود، استعفا کرد. این اقدام می‌تواند نشانگر بروز شکاف‌هایی در داخل دولت ترامپ بر سر واکنش نسبت به قتل جمال خاشقجی باشد. کاخ سفید هنوز رسما این خبر را تایید یا تکذیب نکرده است.

روزنامه واشنگتن‌پست که پیش از همه این خبر را منتشر کرد، نوشت، سازمان سیا با اتکا به مدارکی از جمله تماس‌های تلفنی خالد بن‌سلمان، سفیر عربستان در واشنگتن که برادر ولیعهد این کشور است، با جمال خاشقجی و دیگر تماس‌های تلفنی برقرار شده، در این زمینه به این نتیجه رسیده که قتل این روزنامه‌نگار بدون اجازه محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان ممکن نبوده است.

سفیر عربستان سعودی در آمریکا در شبکه توییتر گزارش‌ واشنگتن پست درباره این ارزیابی منتسب به سازمان سیا را رد کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز با انتشار یک بیانیه رسمی این گزارش را نادرست توصیف کرد و گفت: درباره قتل آقای خاشقجی سوالات جواب داده نشده زیادی باقی مانده است.

اما ترکیه می‌گوید، دستور قتل این روزنامه نگار سعودی توسط بالاترین مقام‌های حکومت عربستان صادر شده است اما دادستانی عربستان می‌گوید که دستور به قتل رساندن این روزنامه‌نگار منتقد خاندان سعودی، از سوی «یکی از افسران اطلاعاتی» صادر شده بود.

معاون رئیس‌جمهوری آمریکا هم پیش از این اعلام کرد که واشنگتن با تمامی عوامل درگیر در قتل این روزنامه‌نگار و منتقد عربستانی برخورد خواهد کرد. این اظهارات مایک پنس، پس از آن مطرح شد که بر اساس گزارش‌ها، سیا به این نتیجه رسیده بود که ولیعهد عربستان در کشته شدن خاشقجی دست داشته است. روزنامه واشنگتن پست نوشت، گزارش‌های سازمان اطلاعات آمریکا حاکی از آن است که ولیعهد عربستان دستور ربودن خاشقجی و انتقالش به ریاض را داده بود.

در همین‌حال، باب منندز، عضو ارشد سنای آمریکا در کنار دیگر سناتورها، پیش‌نویس قانونی را برای مجازات عربستان در دو پرونده جنگ یمن و قتل جمال خاشقجی به کنگره ارائه کرده‌اند.

از سوی دیگر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه و همتای آمریکایی او در گفت‌وگویی تلفنی به بررسی تحولات مربوط به جنایت قتل جمال خاشقجی پرداخته و تاکید کردند، باید تمام زوایای پنهان این جنایت روشن و شفاف‌سازی شود.

مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم گفته است، ایالات متحده همچنان به بررسی‌های خود درباره تمامی جوانب پرونده قتل این روزنامه‌نگار منتقد سعودی ادامه می‌دهد. در عین حال، وزارت خزانه‌داری آمریکا نام هفده عربستانی از جمله یک مشاور سابق ولیعهد عربستان را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.

روزنامه ینی‌شفق ترکیه که نزدیک به مواضع اردوغان است روز دوشنبه (28 آبان ماه) در گزارشی با اشاره به اینکه فایل‌های صوتی مربوط به قتل خاشقجی بزودی به صورت عمومی منتشر می‌شود، نوشت که این فایل‌ها نشان می‌دهد که بن‌سلمان آمر قتل او بوده است.

ینی‌شفق می‌گوید: که این فایل‌های صوتی باعث زلزله در حکومت عربستان سعودی خواهد شد و کار بن‌سلمان تمام است.