تضادی که فرانسه را تکان داد
نیازهای طبقه کارگر ، آمال فعالان محیط‌زیست
هزاران نفر چند هفته متوالی است که خیابان‌های شهرهای بزرگ فرانسه را روزهای شنبه و سایر شهرها را در طول هفته، در اعتراض به افزایش بهای سوخت که همسو با سیاست‌های جدید دولت برای مالیات تولید کربن است، به اشغال خود درمی‌آوردند. این افراد که جلیقه‌های زردی بر تن دارند که جز ملزومات خودروها در فرانسه برای دارندگان خودرو به شمار می‌رود، اقدام به بستن خیابان‌های اصلی در سرتاسر کشور می‌کنند تا توجهات را به فهرستی از خواسته‌ها بر محوریت استعفای امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، جلب کنند.
پیش از ارائه امتیازات ماکرون به مردم، اعتراضات چندماهه علیه تلاش‌های دولت برای هدف قرار دادن آلودگی خودروها و اجرای سیاست‌های مالی دوستدار محیط‌زیست، به اوج خود رسیده بود؛ سیاست‌هایی که از وعده‌های اصلی کمپین انتخاباتی ماکرون در سال 2017 بود. در حالی‌که بخش عمده‌ای از اعتراضات کنونی بدون خشونت بوده است، تعداد زیادی آسیب دیدند و چند نفر هم ازجمله فردی که سهواً از سوی راننده‌ای زیر گرفته شد، به قتل رسیدند. آمار بازداشتی‌ها هر هفته افزایش می‌یابد و تعدادی از نیروهای پلیس نیز آسیب دیده‌اند. در عصری که همه علیه سیاست‌های منفی مؤثر بر محیط‌زیست ناشی از جهانی‌شدن شعار می‌دهند و خواستار اقدام دولت در مورد تغییرات اقلیمی هستند، این اعتراضات آخر هفته‌ای در فرانسه، نشان می‌دهد دولت‌هایی که چنین مسیری را انتخاب کنند، ممکن است ناگزیر به پرداخت بهای آن شوند و اینکه بار سیاست‌های سازگار با محیط‌زیست عموماً بر دوش ضعیف‌ترین قشر جوامع است.
سیاست‌های زیست‌محیطی و مالیات کربن در فرانسه
ماکرون از زمان انتخاب شدن در ماه می 2017 (اردیبهشت - خرداد 96) خود را رهبر مسائل زیست‌محیطی معرفی کرد و مذاکرات توافق اقلیمی پاریس را رهبری می‌کرد و طرح موسوم به «سیاره خود را بهتر کنیم» را برای جذب سرمایه‌گذاری به‌منظور پژوهش در مورد تغییرات اقلیمی کلید زد و در اجلاس سیاره متحد به رهبران جهان می‌گفت که وقت آن رسیده که اقتصادمان را سبزتر (سازگارتر با محیط‌زیست) کنیم. با این حال ماکرون نتوانست تقاضای مبرم فعالان محیط‌زیست را با نیازهای طبقه کارگر کشورش وفق دهد؛ کسانی که مدعی هستند سیاست‌های حفاظت از محیط‌زیست بر معیشت زندگی آنها تأثیر سو دارد. در ماه اوت (مرداد - شهریور) نیکلا اولو، وزیر محیط‌زیست فرانسه، با بیان اینکه سیاست‌های دولت در مورد تغییرات اقلیمی ناکافی است، از سمت خود استعفا کرد. در مقابل، حدود یک سال قبل در ماه دسامبر سال 2017 (آذر - دی 96) ماکرون با تشدید سیاست‌های ریاضتی به‌منظور سازگاری با محیط‌زیست که از سوی همتای سابقش، فرانسوا اولاند کلید خورده بود، جرقه مخالفت‌های عمومی را شعله‌ور کرد. این سیاست‌ها شامل مالیات 44.60 یورویی تولید کربن در هر تن می‌شد که قرار است در سال 2020 به 65.40 یورو و 86.20 یورو در سال 2022 برسد. در فرانسه مالیات بر تولید کربن بر مالیات تولید انرژی مصرف داخل افزوده می‌شود، یعنی به شرکت‌هایی که سوخت‌های فسیلی را تولید، وارد یا ذخیره می‌کنند. عموماً این شرکت‌ها بار این مالیات‌ها را با افزایش قیمت سوخت، بر دوش مصرف‌کنندگان می‌اندازند. در سال‌های اخیر مالیات تولید کربن به لطف قیمت‌های پایین نفت، تأثیر کمتری بر مصرف‌کنندگان داشته است اما حالا قیمت نفت به جایگاه قبلی خود بازگشته است و مصرف‌کنندگان تأثیر آن را بر جیب خود لمس می‌کنند. به‌طور مثال قیمت گازوئیل بین ماه ژانویه 2017 تا ژانویه 2018 نزدیک به 6.2 درصد رشد داشت. خانوارهای فقیر نسبت به خانواده‌های ثروتمند، باید بخش بزرگ‌تری از درآمد خود را صرف هزینه سوخت و حمل و نقل کنند و بر همین اساس مالیات تولید کربن، فقرا و کارگران روستایی را به شکل ویژه‌ای متأثر کرده است.
به لطف ناعدالتی ذاتی جهان که تعیین می‌کند چه کسی در مکان‌های با آلودگی کمتر زندگی کند، خانوارها به‌طور معمول با درآمد کم در سرتاسر جهان، بیشترین آسیب را از تغییرات اقلیمی می‌بینند
در ماه می (اردیبهشت - خرداد)، یک درخواست اینترنتی از دولت، برای کاهش هزینه سوخت، بیش از 900هزار امضا جذب کرد. طبقه کارگر از شبکه‌های اجتماعی برای رساندن صدای نارضایتی خود بهره گرفتند. ویدئویی که از سوی خانم ژاکلین مورو، هیپنوتراپیست 51 ساله در فیس‌بوک منتشر شده بود، بیش از شش میلیون بازدید داشت. وی در این ویدئو علیه برخی سیاست‌های ضد آلودگی که از سوی ماکرون و دولت‌های قبل از آن وضع شده بود، سخن گفت. وی در مورد موضوعاتی، ازجمله محدودیت‌هایی که برای خودروهای دیزل ساخت 2001 به پایین تعیین شده بود و طرح اعمال عوارض ورود به مراکز شهرهای بزرگ، گفت: کی این داستان تمام می‌شود؟ این شکار رانندگان؟
چرا سیاست‌های زیست‌محیطی به شکل ناصحیح فقرا را متأثر می‌کند؟
آلودگی ناشی از سوخت گازوئیل سالانه موجب مرگ هزاران نفر در فرانسه می‌شود و با این وجود این مایع همچنان رایج‌ترین سوخت در این کشور است. سیاست‌های مالی که سوخت‌های فسیلی همچون دیزل را گران‌تر کرده است، همواره نقش مؤثری در کاهش استفاده و در نتیجه کاهش آلودگی‌های مرگ‌بار داشته است. در گزارش برجسته اقلیمی که در ماه اکتبر (مهر - آبان) منتشر شد، هیأت میان‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، پیشنهاد اعمال سیاست‌های قیمت‌گذاری کربن همچون مالیات تولید کربن یا سیاست‌های تشویقی و تنبیهی را برای کاهش رشد فزاینده دمای کره‌زمین ارائه کرد. ویلیام نوردهاوس، یکی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد نیز از مالیات جهانی تولید کربن حمایت و عنوان کرد که بهترین راهکار برای مسائلی که با تولید گاز‌های گلخانه‌ای ایجاد شده‌اند، همین مالیات است. با این وجود چنین مالیات تولید کربن نامتناسبی، منجر به آسیب قشر فقیر شده است. تأثیر این سیاست‌ها اکنون برای سوخت‌های فسیلی که در خودروها استفاده می‌شود، محسوس است و مردم با درآمد پایین در مناطق روستایی هر روز برای رفتن به محل کار از این خودروها استفاده می‌کنند. برای چنین جامعه‌ای، حتی یک افزایش اندک قیمت، می‌تواند تعیین‌کننده باشد.
خانوارهای فقیر نسبت به خانواده‌های ثروتمند، باید بخش بزرگ‌تری از درآمد خود را صرف هزینه سوخت و حمل و نقل کنند و بر همین اساس مالیات تولید کربن، فقرا و کارگران روستایی را به شکل ویژه‌ای متأثر کرده است
به لطف ناعدالتی ذاتی جهان که تعیین می‌کند چه کسی در مکان‌های با آلودگی کمتر زندگی کند، خانوارها به‌طور معمول با درآمد کم در سرتاسر جهان، بیشترین آسیب را از تغییرات اقلیمی می‌بینند و از طرفی آنها باید آسیب بیشتری را نیز نسبت به دیگران از سیاست‌های ممانعت از تغییرات اقلیمی تحمل کنند. مقاله‌ای که در سال 2011 از سوی دفتر ملی تحقیقات اقتصادی منتشر شد، نشان می‌دهد که اجبار تولیدکنندگان آلودگی به دریافت مجوز کربن (مجوزهای عمومی که به کارخانه‌های اجازه انتشار برخی آلودگی‌ها را در هوا می‌دهد) منجر به افزایش بهای برق، سوخت‌های گرمایشی و بنزین می‌شود که به‌طور نامتناسب خانواده‌های فقیر را متأثر می‌کند.
با این وجود همان‌طور که دیوید رابرتز در مجله ووکس می‌نویسد: اگر بخواهیم، ما می‌توانیم یک برنامه مالیاتی تولید کربن مترقی را تهیه کنیم. تحقیقات نشان داده است که دولت‌ها می‌توانند با سرمایه‌گذاری دوباره درآمد ناشی از چنین مالیات‌هایی، برای یارانه‌های اجتماعی خانوارهای کم‌درآمد، بار اقتصادی سیاست‌های زیست‌محیطی را اندکی منحرف کنند و این اقدامی بود که دولت ماکرون تلاش داشت به آن دست یابد. به‌طور مثال شهروندان فرانسه از سال 2018 می‌توانند با فروش ماشین گازوئیلی خود تا 2500 یورو جایزه زیست‌محیطی دریافت کنند. اگر آنها اقدام به خرید خودروی جدیدی با مصرف بهینه‌تر کنند که تولید دی‌اکسید کربن آن زیر 20 گرم در کیلومتر باشد، واجد دریافت جایزه اکولوژیکال شش هزار یورویی هستند. حتی اخیراً با تشدید اعتراضات روزهای شنبه، ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه پیشنهاد کرد که برای خانواده‌های کم‌درآمد این جوایز دو برابر شود و حتی مصرف‌کنندگانی که از سوخت‌های پاک برای گرمایش خانه‌های خود استفاده می‌کنند، از یارانه‌هایی بهره‌مند شوند.
با وجود چنین امتیازاتی، دولت عنوان کرده است که مالیات تولید کربن پابرجا می‌ماند. در همین حال اعتراضات جلیقه زردها نیز پابرجا است و به نظر نمی‌رسد که در حال حاضر هیچ‌یک از طرفین کوتاه بیاید.
منبع:
https://qz.com/1468345/frances-fuel-protests-show-how-poor-people-can-bear-the-cost-of-fighting-climate-change/
دیدگاه تان را بنویسید