وینسنت پیکارد خود را یک سرباز اکولوژی می‌داند اما به‌محض آنکه شورش‌های خیابانی پاریس، برای ابراز خشم مردمی نسبت به برنامه افزایش مالیات سوخت در فرانسه شروع می‌شود، پیکارد به صفوف معترضان می‌پیوندد.

او می‌داند که چنین مالیاتی ممکن است حفاظت حیاتی که برای سلامت سیاره‌ زمین مورد نیاز است ایجاد کند اما تا نزدیک‌ترین ایستگاه قطار به خانه وی، 35 دقیقه راه است که او را مجبور می‌کند هر روز با خودروی شخصی به سرکار برود.

پیکارد 32 ساله که شغلش شیرینی‌پزی در جایی در شمال فرانسه است، می‌گوید: متوجه هستم که ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید به استفاده از سوخت‌های فسیلی پایان و باید رفتارمان را تغییر دهیم، با این‌حال ما مجبوریم به زندگی ادامه دهیم.

مالیات سوخت، بخشی از تلاش‌هایی است که از سوی فرانسه در سال 2014 آغاز شد تا به‌صورت منظم، مالیات را بر سوخت‌های فسیلی افزایش دهد بلکه بتواند با تغییرات اقلیمی جهان مقابله کند.

اعتراضات موسوم به جلیقه‌زردها علیه افزایش این مالیات، به بزرگ‌ترین مانع علیه تلاش‌ها برای حفاظت از زمین و استفاده از انرژی‌های جایگزین بدل شده است. این اعتراضات بیانگر سختی‌هایی است که تقریباً همه کشورهای صنعتی که متعهد به بازگرداندن جهان از لبه پرتگاه فاجعه تغییرات اقلیمی شده‌اند، با آن مواجه هستند.

لغو برنامه افزایش مالیات از سوی فرانسه که در نتیجه افزایش فشارهای مردمی بر دولت این کشور و در پی افزایش خشونت‌ها صورت گرفت، خطرات و سروصداهای سیاسی که دولت‌ها در سرتاسر جهان ممکن است در جریان دور کردن شهروندانشان از سوخت‌های فسیلی با آن مواجه شوند را نشان داد. تقریباً هیچ شکی بین دانشمندان و اقتصاد‌دانانی که بسیاری از آنها اخیراً برای آخرین دور مذاکرات اقلیمی به لهستان رفته بودند، وجود ندارد که گذاشتن هزینه بر انتشار کربن، لازمه تلاش‌ها برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. سؤال اینجا است که چطور باید یک برنامه مالیات انتشار کربن طراحی کرد و اینکه چطور جلوی ضربه خوردن به آسیب‌پذیرترین اقشار را گرفت.

بسیاری از تحلیل‌گران می‌گویند که برنامه مالیاتی فرانسه براساس مهارت‌های سیاسی تنظیم نشده است و بر همین اساس فشار را بر جوامع خارج از شهرهای فرانسه وارد کرد، کسانی که همین حالا نیز فشار رکود درآمد را حس می‌کنند و همچون شهروندان کلان‌شهرها از خدمات حمل و نقل عمومی بهره نمی‌برند. اما اجرای مالیات انتشار کربن یک اقدام به‌شدت متعادل‌کننده و در عین‌حال حساس است، چراکه بزرگ‌ترین و تنها مانع آن فشارها از سوی صنعت سوخت‌های فسیلی و حامیان آن است.

به‌طور مثال کانادا اخیراً کاهش یک برنامه مالیاتی انتشار کربن که هنوز اجرا نشده را به‌منظور کمک به مردم برای کنار آمدن با این تغییر ارائه کرد اما محافظه‌کاران خواستار عدم اجرای کلی برنامه مالیاتی جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا شدند و عنوان کردند که این برنامه می‌تواند خسارات اقتصادی به همراه داشته باشد و تنها شش استان از 10 استان با چنین برنامه‌ای همراه می‌شوند.

فرانسوی‌ها در گذشته تحمل بسیار بیشتری از سایر جوامع در پذیرش مالیات‌های سنگین بر سوخت‌های بنزینی و گازوئیلی داشتند. هزینه یک گالن (3.78 لیتر) بنزین در فرانسه تقریباً شش دلار یا بیشتر است که 60درصد آن را مالیات تشکیل می‌دهد. در مقایسه با آن متوسط یک گالن بنزین در ایالات‌متحده آمریکا برابر سه دلار است. در این کشور هیچ مالیات سوختی تاکنون اعمال نشده است.

اما برنامه افزایش مالیات سوخت در دولت فرانسه، پیش از انتخاب امانوئل ماکرون به‌عنوان رئیس‌جمهور در قانون تصویب شده بود، برنامه‌ای که نقطه اوجی برای خانواده‌های تحت‌فشار به شمار می‌رفت که همین حالا نیز زیر بیشترین فشارهای مالیات‌های عمومی در کل اتحادیه اروپا هستند.

با برداشتن گام اشتباه، حالا این مالیات‌ها به‌جای آنکه منجر به تقویت تلاش‌ها برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی شود، منجر به تهدید اقدامات شده است.

این افزایش منجر به عصبانیت افرادی شده که به‌سختی توانایی تأمین سوخت خودرو برای رفتن به محل کار و رساندن کودکان خود به مدرسه را داشتند. قهرمانان سوخت‌های فسیلی ازجمله دونالد ترامپ، چنین مالیات‌هایی را تقبیح کرده‌اند؛ اقدامی که سرگردانی سران کشورها را در جریان مذاکرات حیاتی سازمان ملل متحد بر سر تغییرات اقلیمی که در لهستان در حال برگزاری بود، به دنبال داشت؛ مذاکراتی که ادوارد فیلیپ، نخست‌وزیر فرانسه در پی تشدید تنش‌ها در خانه، مجبور به ترک آن شد.

در نهایت فرانسه مجبور به لغو این افزایش مالیات پس از به خشونت کشیده شدن اعتراضات سراسری شد که نتیجه آن مرگ چندین نفر و خسارت‌های میلیون دلاری برای فرانسه و زخمی شدن تعداد بسیار زیادی بود.

اگر اعتراضات گسترده فرانسه، هیچ بازخورد دیگری نداشته باشد، حداقل این را اثبات کرد که چه چالش‌های سیاسی پیش روی دولت‌ها در ترغیب مردم برای دوری جستن از سوخت‌های فسیلی وجود دارد و اقداماتی ورای افزایش مالیات بر سوخت در پمپ‌بنزین‌ها و دادن یارانه برای پنل‌های خورشیدی مورد نیاز است.

واکنش خشونت‌آمیز جنبش جلیقه‌زرد‌ها که نام خود را از جلیقه‌های که رانندگان ناراضی بر تن کرده‌اند گرفته است، چندین شکست را اعمال کرد.

دنیل کامن، استاد دانشگاه کالیفرنیا در برکلی که متخصص سیاست‌های انرژی است، در این‌باره گفت: کمتر از یک‌چهارم از 34 میلیارد یورویی که انتظار می‌رفت دولت فرانسه از محل مالیات سوخت در سال جاری به دست آورد، به مسائلی اختصاص داده شد که می‌توانست به مردم طبقه متوسط کمک کند تا از حمل‌ و نقل‌های با آلودگی کمتر استفاده کنند.

به گفته آقای کامن، بخش بیشتری از درآمد‌های مالیات سوخت می‌توانست برای پایین آوردن هزینه خودروهای برقی، شامل تاکسی‌ها به کار گرفته شود تا آنها را برای مسافران در مکان‌هایی که سامانه‌های حمل و نقل عمومی ندارند، اقتصادی‌تر کند یا آنکه می‌توانست برای توسعه جایگاه‌های شارژ خودرو یا یارانه برای باتری‌های بزرگ به کار گرفته شود تا تاکسی‌های برقی قادر به پیمودن مسافت‌های بیشتر شوند.

کامن افزود: پس وقتی آقای ماکرون از نیاز فزاینده برای سرمایه‌گذاری به‌منظور انرژی‌های پاک صحبت می‌کند، در واقع این کاری نیست که پیشتر برنامه‌ریزی شده بود.

به لحاظ سیاسی، اعتراضات از سوی کسانی انجام می‌شود که حداقل توانایی را برای ترک خودروی خود دارند. شهروندان شهرهای کوچک و حاشیه شهرهای بزرگ، همین حالا هم قدرت زندگی در شهرهای بزرگ را ندارند و از دست ماکرون به دلیل سایر مسائل ناخرسند هستند. این ناخرسندی از آقای ماکرون که مالیات افراد پولدار را در یکی از اولین اقدامات مالیاتی خود کاهش داد با چنین مالیاتی تشدید شد.

آلدن میر، مدیر تنظیم سیاست در اتحادیه دانشمندان دلواپس در ایمیلی که در جریان مذاکرات سازمان ملل متحد برای رسانه‌ها فرستاد، گفت: این وضعیت نشان می‌دهد که در نظر داشتن برابری و انصاف چقدر در تنظیم چنین سیاست‌هایی حیاتی است.

فرانسوی‌ها درگذشته تحمل بسیار بیشتری از سایر جوامع در پذیرش مالیات‌های سنگین بر سوخت‌های بنزینی و گازوئیلی داشتند. هزینه یک گالن (3.78 لیتر) بنزین در فرانسه تقریباً شش دلار یا بیشتر است که 60درصد آن را مالیات تشکیل می‌دهد

به گفته تحلیل‌گران، چیزی که تجربه فرانسه ثابت کرد این است که مالیات سوخت زمانی کاربرد دارد که آن را به‌عنوان بخشی از یک برنامه جامع‌تر به کار بگیریم؛ برنامه‌های که تلاش کند درد ناخوشایند طبقه کم‌درآمد کارگر که حداقل توانایی را در تحمل تغییرات دارد، تسکین بخشد.

به‌طور مثال، برای آقای پیکارد شیرینی‌پز که ماهیانه 1280 یورو درآمد دارد، افزایش مالیات شش الی هفت‌درصدی در هر لیتر بنزین، بسیار زیاد است. او که در روستای وینکو با جمعیتی بالغ بر 500 نفر زندگی می‌کند، می‌گوید: تصور کنید این مالیات برای کسی که کمتر از من درآمد دارد و کسی که از نیازهای زیست‌محیطی آگاه نیست، چقدر خصمانه است.

حتی اگر ماکرون، میلیونر و سرمایه‌گذار سابق بانکی، از چالش‌های این افراد آگاه نباشد، بسیاری از افرادی که اهداف برنامه‌های تغییراتی اقلیمی را مطالعه کرده‌اند نیز با جلیقه‌زردها همدردی و از عدم اجرای بخشی از مالیات حمایت می‌کنند.

ووندا برونستینگ، محققی در دانشکده کندی دانشگاه هاروارد که بر سیاست‌های سرمایه‌گذاری مسئولیت‌های زیست‌محیطی تمرکز دارد، در این‌باره گفت: همه دوست دارند در مورد اهداف اقلیمی صحبت و از محیط‌زیست حفاظت کنند اما اکنون کسی در مورد آن صحبت نمی‌کند.

وی افزود: برخی از دولت‌ها بر طرح‌های بلندپروازانه به‌منظور اجرای اهداف کنفرانس اقلیم پاریس اصرار می‌کنند اما این دولت‌ها باید به لحاظ سیاسی آن‌قدر تداوم داشته باشند که بتوانند این سیاست‌ها را اجرا کنند. دولت ماکرون و فرانسه بخشی از سیاست‌ها را که شامل کارگران و جامعه می‌شود را فراموش کرده‌اند.

مالیات سوخت، بخشی از تلاش‌هایی است که از سوی فرانسه در سال 2014 آغاز شد تا به‌صورت منظم، مالیات را بر سوخت‌های فسیلی افزایش دهد، بلکه بتواند با تغییرات اقلیمی جهان مقابله کند

در میان اشکال مختلف کمک‌هایی که اقتصاددانان، به‌منظور اجرای این سیاست‌ها، به مردم پیشنهاد می‌دهند، ارائه یارانه به‌منظور تشویق مردم به استفاده از اشکال مختلف انرژی‌های پاک و توسعه شبکه‌های حمل و نقل به‌جای تعطیلی آنها به چشم می‌خورد.

یکی دیگر از شاخصه‌ها به‌ویژه در فرانسه، افزایش درآمد طبقه کارگر به‌واسطه افزایش دستمزدها و همچنین ترمیم حقوق‌های ثابت برای سالمندان، به‌منظور بهبود توانایی این اقشار برای به‌کارگیری فناوری‌های با مصرف انرژی بهینه‌تر است. فیلیپ آگیو، اقتصاددان دانشکده معتبر دوفرانس، کسی که مشاور ماکرون در جریان کمپین انتخاباتی نیز بوده است، در این‌باره گفت: شما باید این دوران گذار را تسهیل کنید و دست مردم را برای عبور از پل بگیرید.

به عقیده او برخی کشورها احتمالاً مجبور می‌شوند کاهش بودجه سه‌درصدی سالانه دستوری اتحادیه اروپا را نادیده بگیرند تا بتوانند بودجه بیشتری را برای سرمایه‌گذاری به‌منظور سیاست‌های تغییر انرژی به خدمت بگیرند.

به گفته او، این کاهش بودجه برای کشورهایی که برای اصلاحات ساختار گام برمی‌دارند، ترسیم نشده بود.

کاملیا بورن، کسی که سیاست‌های انرژی را در مرکز گروه تحقیق و حمایت E3G، تحلیل می‌کند، دراین‌باره گفت: علاوه بر اینکه که ماکرون می‌تواند به دلیل عدم در نظر گرفتن معیارهای اجتماعی که به شهروندان فرانسه قدرت رهایی از چالش‌های این تغییر را می‌داد، مقصر شناخته شود، هزینه عدم اقدام وی می‌تواند بسیار بیشتر از اینها باشد.

وی افزود: دلیل اینکه ما باید در این رابطه اقدام کنیم این است که هزینه اجتماعی و اقتصادی بسته‌های اقلیمی بسیار بیشتر از خود آن هستند.

منبع:

 نیویورک تایمز