حیدر العبادی قدرت را از کف می‌دهد
احتمال تغییرات اندک در دولت عراق
شراره فرجام
روزنامه ایندیپندنت گزارش داد که برای حیدر العبادی، نخست وزیر عراق، تنها یک راه چاره باقی مانده است؛ استعفا. با وجود این تغییر، ساختار حکومت در عراق که طرفدار کیش و مات کردن‌های سیاسی است احتمالا تغییر چندانی نخواهد کرد.
یک لطیفه عراقی می‌گوید: دولت این کشور باید بیش از هر کشور دیگری دوست‌دار محیط زیست بوده باشد چراکه همان رهبران همیشگی بازیافت می‌شوند و دوباره بر سر کار می‌آیند، بدون توجه به عملکرد ضعیف گذشته‌شان، و اینکه هر بار انتظارات از آنها برای بهبود عملکرد کاهش می‌یابد.
بزرگترین تغییر در دولت آینده عراق این خواهد بود که حیدر العبادی که پس از پیروزی‌های داعش در سال 2014 بر سر کار گذاشته شد، دیگر هدایت دولت را بر عهده نخواهد داشت. العبادی خود تصدیق کرده است که تا پایان دوره نخست وزیری خود دوام نخواهد آورد. این مهم پس از آن رخ‌داد که موج تظاهرات در بصره در جنوب عراق موجب قطع حمایت‌های رهبران سیاسی و مذهبی مهمی از العبادی شد، کسانی که در نهایت خواهان استعفای نخست وزیر شدند.
سرنوشت آقای العبادی پس از نتایج دور از انتظار انتخابات اردیبهشت ماه 1397 که در آن حزب حیدر العبادی سوم شد، دچار تلاطم شده است. جایگاه وی در این انتخابات تضعیف شد اما برای تقویت می‌توانست کسانی را که نتایج بهتری کسب کرده بودند مانند مقتدی الصدر به خود نزدیک کند، اما حیدر العبادی در نهایت موفق به این کار نشد.
گرچه حیدر العبادی نخست وزیر آینده کشور نخواهد بود، اما بیشتر بازیگران سیاسی سطح بالای عراق نیز همانند وی هستند. بیشتر مردم عراق رهبران خود را به خاطر شیوه حکومت نامطلوبشان طی 15 سالی که از سرنگونی صدام حسین می‌گذرد، سرزنش می‌کنند.
ساختار حکومت در عراق سهمیه‌بندی شده است به این معنی که مناصب سطح بالا میان شیعیان، اهل تسنن، و کردها قسمت می‌شود، و وزارتخانه‌ها میان احزاب تقسیم می‌شود. این ساختار موجب شده است که بن بست‌های دائمی سیاسی بوجود بیاید و در مقابله با فساد گسترده اداری و تامین خدمات اولیه شهروندان مثل آب و برق ناتوان باشد.
العبادی امیدوار بود که با شکست داعش و بازپس‌گیری موصل پس از نه ماه محاصره، نظر رای دهندگان را به خود جلب کند. نیروهای مسلح عراق پیروزی در موصل را با بازپس گیری کرکوک و مناطق مورد مناقشه کردنشین در شمال عراق تکمیل کردند.
امنیت در عراق پس از شکست داعش بسیار بیشتر شده است بطوریکه در شش ماه گذشته به بالاترین سطح خود پس از سال 2003 میلادی رسید. اما شهروندان عراق به العبادی به عنوان تنها معمار پیروزهای نظامی نگاه نمی‌کنند و حضور کمتر از 45 درصدی پی صندوق‌های رای این کشور نشان از سرخوردگی مردم عراق از نخبگان سیاسی عراق دارد.
مقتدی الصدر و گروه سائرون موفق شد بیشترین تعداد کرسی‌های مجلس را در انتخابات از آن خود کند. شعار این گروه سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی روبه جلو بود. پس از این گروه، اتحاد فتح به رهبری هادی الامیری که یک شبه نظامی است توانست بیشترین نمایندگان را روانه مجلس عراق کند. در این میان الامیری از تصاحب پست نخست وزیری عراق انصراف داد.
العبادی که به شدت توسط آمریکا حمایت می‌شد، اگر توانسته بود حمایت گروه‌های وابسته به الصدر را به دست آورد، می‌توانست جایگاه خود را حفظ کند. اما طرفداران الصدر احساس کردند که حمایت آنها پیش از این برای العبادی تضمین شده بود، بنابراین از العبادی خواستند که استعفا دهد و برنامه اصلاح طلبانه آنها را بپذیرد. سایر رهبران سیاسی نیز آقای العبادی را متهم کردند که به ندرت با آنها مشورت می‌کند و اطراف خود را با مشاوران اندکی پر کرده است.
گرچه بازیگران اصلی سیاسی عراق همگی مانند هم هستند اما شرایط سیاسی این کشور اخیرا دچار تغییرات شدید شده است. هنگامی‌که العبادی به نخست وزیری رسید، داعش به سمت بغداد در حرکت بود و مردم بیم کشتار گسترده و مهاجرت‌های طولانی را داشتند. اما شکست داعش موجب کاهش نگرانی‌های امنیتی، و افزایش نارضایتی‌ها از فساد و ناتوانی دولت شد، در حالیکه درآمد دولت از فروش نفت در ماه آگوست 2018 میلادی به 7.7 میلیارد دلار رسیده بود.
تظاهرات بصره، منطقه‌ای نفت خیز در جنوب عراق، گسترده‌ترین و مخرب‌ترین ناآرامی‌های این کشور از زمان سرنگونی صدام تا کنون بوده است. طی تابستان امسال که درجه حرارت عراق به 50 درجه سانتیگراد رسید که با استانداردهای گرمای عراق، باز هم هوا بسیار گرم محسوب می‌شد، قطع گسترده برق و کمبود آب آشامیدنی موجب
نارضایتی مردم شد.
نه تنها آب آشامیدنی در این مدت کم بود، بلکه همان مقدار آب نیز موجب اسهال و بیماری‌های شکمی بسیاری از مردم بصره شد. این ماجرا خشم مردم را بیش از پیش برانگیخت. بیمارستان‌ها خبر از درمان نزدیک به 17 هزار و 500 تن را دادند، آماری که دولت نپذیرفت و موجب خشم بیشتر مردم بصره شد.
تظاهرات آرام، به خشونت کشیده شد بطوریکه دفاتر سیاسی به جز دفتر حزب سائرون به آتش کشیده شد و کنسولگری ایران آتش زده شد. در این درگیری‌ها 27 تن جان باختند. العبادی به بصره رفت اما نتوانست در این بحران کاری از پیش ببرد.
مقتدی الصدر حمایت خود را از العبادی دریغ کرد و خواهان استعفای وی شد. در همین حال، آیت‌الله سیستانی نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که باید نخست وزیر جدیدی انتخاب کرد.
در نهایت احزاب عراق نخست وزیر جدیدی را بر می‌گزینند و دولت یکپارچه‌ای تشکیل می‌دهند، دولتی که همه بازیگران بزرگ در آن سهم خواهند داشت. اما بعید به نظر می‌رسد که دولت جدید کارآیی بیش از دولت‌های پیشین عراق داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید