دادگاهی در بلژیک حکم داده که فرزندان والدین داعشی به همراه مادران خود به این کشور مسترد شوند. دست‌کم 18 کودک بلژیکی تبار نزد شبه‌نظامیان کرد در اردوگاه اسرا در شمال سوریه نگهداری می‌شوند.

 به نقل از دویچه‌وله، هایدی. د پاو هیچ‌گاه انتظار نداشت به خاطر شغلش به مرگ تهدید شود. او وکیل و مدیر شعبه سازمان چایلد فوکوس در بلژیک است؛ سازمانی که از تابستان ۲۰۱۸ کارزاری برای بازگرداندن کودکانی به راه انداخت که والدین‌ بلژیکی‌شان در سوریه یا عراق در صفوف داعش جنگیده‌اند و آنجا متولد شده‌اند.

اما تلاش این فعال حقوق کودکان با سیلی از واکنش‌های منفی روبرو شد. میل باکس و حساب‌های کاربری او در شبکه‌های اجتماعی، از پیام‌های نفرت‌انگیز پر شدند. خشونت‌های کلامی و تصویری، دشنام‌ یا تهدید به خفه کردن و کشتن بچه‌ها، در توئیتر این وکیل قابل‌رؤیت هستند. خانم د پاو به دویچه‌وله می‌گوید: من این واکنش‌ها را درک نمی‌کنم. من فقط مدافع حقوق کودک هستم.

بیشتر بچه‌ها هرگز کتاب ندیده بودند و حتی نمی‌دانستند که بازی کردن چیست و چگونه بازی کنند، جیره غذایی کم بود و کردهای سوری می‌گفتند اولویت اصلی ما مقاومت در برابر ترکیه است: شما با دیدن این وضع به انسانیت شک می‌کنید

بچه‌هایی که بازی نمی‌کنند

سازمان چایلد فوکوس تاکنون هجده کودک بلژیکی را شناسایی کرده که با مادران‌ خود یا به‌تنهایی، در اردوگاهی متعلق به شبه‌نظامیان کرد سوری زندگی می‌کنند. بیشتر این بچه‌ها زیر شش سال سن دارند. هایدی د پاو می‌گوید: مادران این بچه‌ها، زنانی هستند که در مقطعی از زندگی تصمیم گرفته‌اند به داعش بپیوندند؛ اما کودکان هیچ تقصیری نداشته‌اند.

در ماه اکتبر (مهر ماه) خانم د پاو به همراه خبرنگار شبکه تلویزیونی VRT به شمال سوریه و نزد این بچه‌ها رفت.

او می‌گوید بیشتر بچه‌ها هرگز کتاب ندیده بودند و حتی نمی‌دانستند که بازی کردن چیست و چگونه بازی کنند، جیره غذایی کم بود و کردهای سوری می‌گفتند اولویت اصلی ما مقاومت در برابر ترکیه است: شما با دیدن این وضع به انسانیت شک می‌کنید.

خانم د پاو معتقد است که دیدن تصاویر و گزارش تلویزیونی این کودکان، افکار عمومی بلژیک را ولو به‌طور موقت تحت تأثیر قرار داد.

دادگاهی در بلژیک به نفع دو مادر بلژیکی رای داد که با شش فرزند خود در اردوگاه هول در شمال سوریه نگهداری می‌شوند. این دادگاه اعلام کرد که این دو زن که شوهرانشان داعشی بوده‌اند، باید ظرف ۴۰ روز با فرزندانشان به بلژیک برگردند

جریمه نقدی

دولت بروکسل تصمیم گرفته که فرزندان زیر ده سال اعضای داعش را به بلژیک باز گرداند اما عملاً تلاش یا مشارکتی در روند بازگرداندن آن‌ها نمی‌کند. بیش از همه، مقامات دولتی در برابر این پرسش سکوت می‌کنند که آیا مادران این بچه‌ها را هم خواهند پذیرفت؟

مشکل دیگر، موقعیت کردهای سوری است. آن‌ها با حمایت آمریکا با داعش جنگیده‌اند اما یک مرجع دیپلماتیک و رسمی به‌حساب نمی‌آیند و اختیار این را ندارند که مثلاً برای این بچه‌ها مدرک سفر درست کنند. بچه‌ها حتی شناسنامه هم ندارند.

یک چالش دیگر آن است که کردهای سوری هیچ مناسبات کنسولی نیز با دولت سوریه ندارند؛ هرچند گفته‌اند که اسرای خود را به دمشق تحویل می‌دهند.

سیل نفرت و ناسزا

دسامبر ۲۰۱۸ دادگاهی در بلژیک به نفع دو مادر بلژیکی رأی داد که با شش فرزند خود در اردوگاه هول در شمال سوریه نگهداری می‌شوند. این دادگاه اعلام کرد این دو زن که شوهرانشان داعشی بوده‌اند، باید ظرف ۴۰ روز با فرزندانشان به بلژیک برگردند. اگر آن‌ها تا آخر ژانویه (دی ماه) ۲۰۱۹ بر نگردند به ازای هر کودک باید روزانه ۵۰۰۰ یورو جریمه پرداخت کنند.

هرچند رای دادگاه تنها به این دو مورد محدود می‌شود اما دولت بروکسل در نظر دارد برای کودک شناسایی شده در سازمان چایلد فوکوس نیز آستین بالا بزند. بااین‌همه، وقتی هایدی د پاو به فکر پذیرش این بچه‌ها افتاد، با موجی از پیام‌های پرنفرت و ناسزا و تهدید روبرو شد.

وزیر امور پناهندگان بلژیک اما خواستار تجدیدنظر در رای دادگاه شده و گفته که این کشور آمادگی پذیرش همسران داعشی‌ها را ندارد.

یکی از سخنگویان وزیر دادگستری بلژیک نیز در پاسخ به دویچه‌وله در ایمیلی نوشت که وزارت دادگستری درباره این حکم موضع‌گیری نمی‌کند.

این سخنگو تنها تأیید کرده که مدارک دو دختربچه بلژیکی در ترکیه آماده شده و آن‌ها می‌توانند نزد خویشاوندان خودشان زندگی کنند. مادر این دخترها به خاطر حمایت از داعش در ترکیه محاکمه و زندانی شده است.

ریسک زندگی در انزوا

توماس رنارد، کارشناس حوزه تروریسم در انستیتو اگمونت بلژیک، مخالفت با بازگرداندن خانواده‌های داعشی را تنگ‌نظرانه می‌خواند. او می‌گوید تهدید امنیتی زنان افراطی برای جامعه بلژیک، به‌مراتب کمتر از خطراتی است که خود آن‌ها را در کشوری چون سوریه تهدید می‌کند.

رنارد می‌گوید اگر بلژیک این افراد را از کردهای سوری تحویل نگیرد، ممکن است نهایتاً بگذارند خودشان هرکجا می‌خواهند بروند.

او هشدار می‌دهد که هیچ قانونی به وضعیت این زنان مترتب نیست. نه اثر انگشتی دارند، نه تشخیص چهره، نه ثبت هویت، این‌ها همه ریسک‌هایی امنیتی هستند.

این کارشناس پیامدهای حذف مادران و فرزندان داعشی از سیستم اجتماعی را بسیار نگران‌کننده می‌داند و معتقد است که بازگرداندن و پذیرش آن‌ها به‌مراتب بهتر است از رها کردنشان در وضعیتی ناروشن و غیرقابل کنترل.

برای هایدی دپاو مهم‌ترین مسئله، زندگی بچه‌هاست. او می‌گوید یکی از این کودکان به‌تازگی در اردوگاه مرده و یکی دیگر به‌شدت مریض است و نیاز به مداوا دارد؛ ما از بچه‌هایی بی‌گناه حرف می‌زنیم. آن‌ها نباید به خاطر خطاها و تصمیمات والدین خود مجازات و قربانی شوند.