مریم علامه‌زاده

وقتی اپل هفته گذشته بیش از 75 میلیارد دلار از ارزش سهام خود را در بازار در پی اعلام این شرکت مبنی بر انتظار کاهش فروش آیفون برخلاف برنامه‌ریزی‌های قبلی، از دست‌ داد، این شرکت بیشتر تقصیرات را گردن چین انداخت کشوری که کاهش رشد اقتصادی آن و جنگ تجاری‌اش با آمریکا به فروش این شرکت لطمه وارد کرده است.

اما مشکل بزرگ‌تر شرکت اپل جایی در قلب کشورش، یعنی آمریکا است؛ در دل خانه‌های مردم. خانمی که در عین بازنشستگی از هوش فناوری بالایی برخوردار است و یکی از طرفداران پر و پا قرص شرکت اپل به شمار می‌رود محصولات این کشور را چندین سال است که استفاده می‌کند. فرزندش تایپ کردن را در کامپیوتر این شرکت یاد گرفته و این خانم یکی از اولین استفاده‌کنندگان کامپیوترهای موسوم به آی‌مک است. این روزها او از گوشی آیفون برای چک کردن فیس‌بوک، اینستاگرام و صحبت با دوستان و آشنایان و بازی با نزدیکانش استفاده می‌کند.

گوشی او آخرین ‌مدل نیست، سه سال پیش گوشی آیفون S6را زمانی که تازه معرفی شده بود، خرید؛ حالا شاید برخی کاربردهای روز سایر آیفون‌ها را نداشته باشد؛ به‌طور مثال او نمی‌تواند از حالت پرتره با استفاده از عدسی دوگانه بهره ببرد؛ فناوری که در گوشی آیفون +S7 معرفی شد و از طرفی گوشی او فناوری تشخیص چهره برای باز کردن قفل را ندارد که در آیفون X سال گذشته میلادی عرضه شد. باتری گوشی او نسبت به باتری‌های جدید ضعیف‌تر است و گاهی نیز فضای گوشی‌ او اشباع می‌شود.

اما او با گوشی خود راحت است و نیازی نمی‌بیند که آن را به‌روز کند. او حتی اولین نسل ساعت اپل را نیز دارد و لب تاپش نیز یکی از اولین مک‌بوک‌ایرهای شرکت اپل است که او قصد ندارد به این زودی‌ها هیچ‌کدام را تعویض کند.

او می‌گوید: گوشی من همه نیازهایم را برآورده می‌کند. چرا باید 800 دلار بابت داشتن جدید آن پرداخت کنم؟ من نیازهای پیچیده‌ای ندارم.

بیشتر روزنامه‌نگارانی که در مورد فناوری‌های جدید می‌نویسند، اولین استفاده‌کنندگان این ابزارها هستند، کسانی که به‌راحتی بابت اندکی تجربه بهتر، پول زیادی خرج می‌کنند. از منظر برخی از این افراد، اعلام شرکت اپل مبنی بر فاجعه محتمل برای شرکت شوکه کننده بود.

اما برای افرادی مثل آن خانم و بسیاری دیگر از کاربران همچون او، کاهش فروش اپل اصلاً فاجعه به شمار نمی‌رود. درواقع آن‌ها یک حس معمولی به اپل دارند و اصلاً به چین فکر نمی‌کنند.

تیموتی کوک، مدیرعامل شرکت اپل، در نامه‌ای به سرمایه‌گذاران، پیش‌بینی فروش کمتر را تشریح و عنوان کرد که کاربران کمتر از قسط‌بندی شبکه‌های موبایل برای خرید گوشی بهره می‌برند و از مزایای تعویض باتری استفاده می‌کنند؛ البته شرکت از اظهارنظر در مورد باتری که در نامه کوک آمده بود خودداری کرد.  اپل همچنین با رقبایی همچون سامسونگ و هوآوی دست‌وپنجه نرم می‌کند، رقبایی که بازار بین‌المللی را با گوشی‌های اندروید ارزان‌قیمت اشباع کرده‌اند، گوشی‌هایی که از بسیاری جهات همان کارایی آیفون را دارند و البته مسائل مربوط به جنگ تجاری ترامپ با چین نیز در کنار کاهش رشد اقتصادی این کشور، در کاهش فروش اپل نقش داشته‌اند.

اما مهم‌ترین  عاملی که اپل را به ته جدول می‌کشاند، تمایل مردم برای حفظ طولانی‌تر گوشی‌هایشان است. در سال 2015، کاربران آیفون تمایل داشتند به‌طور متوسط هر دو سال گوشی خود را تعویض کنند. این میزان کم‌کم به سه سال افزایش یافت و انتظار بیشتر شدن این زمان هم می‌رود. کریس کیسو، تحلیل‌گر فناوری دراین‌باره می‌گوید: باید انتظار افزایش زمان استفاده از گوشی‌ها را داشته باشیم، چراکه قیمت‌ها بالا رفته‌اند.

بسیاری از مشکلات اپل، برای سازندگان گوشی‌های هوشمند، مشترک هستند. اجزای درون گوشی‌های جدید همچون حافظه‌های جانبی و فناوری‌های بهبودیافته صفحه‌نمایش خیلی گران‌تر از قبلی‌ها هستند. گوشی‌های تعمیر شده و استفاده‌شده زیادی هم هستند که به‌راحتی می‌توان خرید و استفاده کرد و از طرفی اپراتورهایی همچون وریزون و ای‌تی‌اند‌تی که قبلاً گوشی‌ها را قسط‌بندی می‌کردند، دیگر به این کار تمایلی ندارند و کاربران برای خرید یک گوشی جدید باید هزینه هنگفتی را متحمل شوند.

کیسو می‌گوید: قبلاً با 650 دلار می‌شد همه ویژگی‌های جدید، صفحه باکیفیت‌تر و دیگر چیزها را خرید؛ اما حالا باید پول بسیار بیشتری خرج کنید. دیگر متغیرهای شرکت اپل هم در این فرایند متأثر بوده‌‌اند. آخرین نسخه سیستم‌عامل اپل به‌گونه‌ای طراحی شد که برای دستگاه‌های قدیمی بهبود ایجاد کند (پیش‌تر این به‌روزرسانی‌ها به‌گونه‌ای بود که گوشی‌های قدیمی از گردونه حذف شوند) حالا باکیفیت بالاتر بدنه و مقاومت در برابر آب، گوشی‌ها بیشتر از قبل عمر می‌کنند و در عوض ویژگی‌های تازه از نسل جدید حذف می‌شوند. به‌طور مثال آخرین نسخه آیفون جز تشخیص چهره و صورتک‌های انیمیشن چیز بیشتری از سایر آیفون‌های چند نسل قبل ندارند. اپل البته ضربه‌ای هم از جانب تعویض باتری متقبل شد؛ وقتی شایعه شد که این شرکت در سیستم‌عامل جدید قدرت باتری را پایین آورده تخفیف‌های بسیاری برای تعویض باتری متقبل شد و کاربران به‌جای تغییر گوشی  نسبت به تعویض باتری گوشی قدیمی اقدام کردند.

همه این اتفاقات سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت را نگران کرد؛ افرادی که خواهان فروش بیشتر گوشی‌ها هستند؛ اما از طرفی برای کسانی همچون خانمی که گوشی خود را به‌راحتی عوض نمی‌کند، حفظ گوشی‌های قدیمی بسیار هم خوب است. این موضوع همچنین برای محیط‌زیست نیز مفید است. آخرین گزارش تولید پایدار اپل حاکی از آن است که هر گوشی جدید منجر به انتشار 90 کیلوگرم گاز کربن می‌شود.

همچنین استفاده بلند‌مدت از آیفون کاربران را به محیط این گوشی عادت می‌دهد و آن‌ها را به‌نوعی برای شرکت حفظ می‌کند.