هماهنگی‌ برای کنترل موشک‌بازی پیونگ‌یانگ

فرشاد گلزاری

از حدود 10 روز پیش تاکنون در شبه جزیره کره اتفاقاتی رخ داده که نگران‌کننده است. منطقه‌ای که پس از جنگ دو کره تاکنون روزهای پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است اما حالا وضعیت به سمتی رفته که شاهد مرزبندی‌های جدید در این موقعیت استراتژیک هستیم. داستان از این قرار است که ظهر روز 25 سپتامبر سال جاری میلادی ارتش کره جنوبی اعلام کرد که کره شمالی یک موشک بالستیک کوتاه‌برد را درست قبل از ساعت ۷ صبح به وقت محلی از حوالی منطقه تائچون در پیونگ‌یانگ شلیک کرده و حدود ۶۰۰ کیلومتر (۳۷۳ مایل) در ارتفاع ۶۰ کیلومتری و سرعت ۵ ماخ پرواز کرد. همان موقع کره‌شمالی سعی کرد همانند گذشته یک موضع مشخص اتخاذ نکند و به همین دلیل سئول اعلام کرد که پرتاب موشک بالستیک توسط کره شمالی یک اقدام تحریک‌آمیز جدی است که صلح و امنیت شبه جزیره کره و جامعه بین‌المللی را تهدید می‌کند. شاید برای بسیاری از مخاطبان، این اقدامات کره شمالی و همچنین مواضعی که از سوی کره جنوبی گرفته می‌شود چندان تعجب‌آور نباشد اما آنچه که اقدامات اخیر پیونگ یانگ را مهم جلوه می‌دهد، توالی و تعدد این اقدامات توسط ارتش تحت فرمان کیم جونگ اون است. سه روز بعد یعنی در روز 28 سپتامبر مجدداً کره شمالی دو موشک بالستیک کوتاه‌برد به سمت دریای شرقی شلیک کرد. این دو شلیک در حالی رخ داد که کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده قصد داشت در سفری به سئول، از منطقه غیرنظامی شده بین دو کره دیدن کند که این کار هم انجام شد و او علاوه به کره جنوبی به ژاپن هم سفر کرد. فردای آن روز یعنی در 29 سپتامبر خبرگزاری یونهاپ کره جنوبی به نقل از ارتش این کشور گزارش داد که کره‌شمالی) برای دومین روز متوالی در بحبوحه مانورهای دریایی واشنگتن – سئول، یک موشک دیگر از نوع میان برد شلیک کرده است. در همان موقع بسیاری از تحلیلگران نظامی و امنیتی در شرق آسیا و همچنین در ایالات متحده به این جمع‌بندی رسیده بودند که این شلیک‌ها تمام شده است و صرفاً کره شمالی به دنبال نمایش قدرت علیه ایالات متحده بوده است، اما متاسفانه این تحلیل غلط از آب درآمد. دو روز بعد یعنی در یکم اکتبر مجدداً ارتش کره جنوبی اعلام کرد که کره شمالی دو موشک بالستیک کوتاه برد را به سمت دریا در سواحل شرقی شلیک کرد که چهارمین پرتاب پیونگ یانگ در یک هفته اخیر به شمار می‌آمد. گارد ساحلی ژاپن نیز از دست کم دو آزمایش مشکوک موشک بالستیک توسط پیونگ یانگ خبر داد و کمی بعد توشیرو اینو، وزیر دفاع ژاپن اعلام کرد که موشک‌های پرتاب شده ۴۰۰ و ۳۵۰ کیلومتر پرواز کردند. در این میان باید متوجه بود که شلیک‌های اخیر کره شمالی در نوع خود طی چند سال گذشته بی‌نظیر بوده است. توکیو اعلام کرده  بود که از طریق کانال‌های دیپلماتیک علیه کره شمالی اعتراض کرده اما نکته اینجاست که به باور مقامات ژاپن، احتمالاً موشک‌های کره شمالی در یک «مسیر نامنظم» حرکت کردند که برای فرار از دفاع موشکی طراحی شده است. بر همین اساس برای اولین بار شاهد چهار سری آزمایش طی یک هفته از سوی کره شمالی بودیم و از سوی دیگر هم باید متوجه بود که مسیرهای پراکنده این موشک‌ها زمینه‌های نگرانی توکیو را فراهم آورده است.

شلیک چهار موشک زمین به زمین به سمت دریای ژاپن از سوی ارتش آمریکا و کره‌جنوبی برای این انجام شد که این دو کشور به حاکم پیونگ‌یانگ اعلام کنند واشنگتن زیرگوش کره‌شمالی در حال حمایت آشکار از سئول و ژاپن است

هشدار عینی و عملی توکیو – واشنگتن

به‌رغم آنکه نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرده کشورش به دنبال حل‌وفصل جامع نگرانی‌ها میان توکیو و پیونگ‌یانگ است، اما تحرکات کره‌شمالی به سمتی رفته که تاکنون نظیر آن را ندیده‌ایم و این دلیلی ندارد جز تحریک آشکار چینی‌ها

آنچه در این میان ژاپن را نگران کرده است صرفاً چهار آزمایش مذکور نیست، بلکه پیونگ‌یانگ دست به اقدامی زد که تاکنون بی‌سابقه بوده است. کره شمالی سه‌شنبه هفته گذشته برابر با چهارم اکتبر، برای اولین بار ظرف پنج سال گذشته به شلیک موشک بالستیکی پرداخت که از آسمان ژاپن عبور کرد. این اقدام باعث شد دولت توکیو برای شهروندانش جهت رفتن به پناهگاه هشدار صادر کند و فعالیت قطارها در شمال این کشور را به حالت تعلیق درآورد. نکته اینجاست که این اولین موشک کره‌شمالی بود که از سال ۲۰۱۷ بر فراز ژاپن پرواز و چنین خط سیری را دنبال می‌کرد. توکیو اعلام کرده که برد ۴۶۰۰ کیلومتری این موشک احتمالا می‌توانست طولانی‌ترین مسافت طی‌شده برای یک آزمایش موشکی کره شمالی در تمام ادوار گذشته محسوب شود. اگر به صورت دقیق به تاریخ‌ها و اعداد توجه کنیم می‌بینیم که عملاً دنیا با اعداد و ارقام و رفتار جدیدی از کره‌شمالی روبرو است. رفتاری که حالا به یک نوع تهدید چند ضلعی تبدیل شده که عامل محرک آن بدون شک چین و سپس روسیه هستند. در این بین فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن اعلام کرد که کشورش به دنبال حل‌وفصل جامع نگرانی‌های برجسته از جمله ربودن شهروندان ژاپنی توسط سرویس‌های ویژه کره‌شمالی، فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای پیونگ‌یانگ بوده و می‌خواهند گذشته تلخ خود را کنار گذاشته و روابط دیپلماتیک میان ژاپن و کره‌شمالی را عادی‌سازی کنند که نشان از تاکید توکیو بر حل این منازعه به صورت دیپلماتیک دارد اما در اردوگاه غرب این اقدامات پیونگ‌یانگ به صورت دیگری معنا می‌شود. یک روز بعد یعنی در پنجم اکتبر و پس از اینکه کره‌شمالی موشکش را از آسمان ژاپن عبور داد، ارتش آمریکا و کره‌جنوبی چهار موشک زمین به زمین به سمت دریای ژاپن شلیک کردند تا به حاکم پیونگ‌یانگ اعلام کنند که نه تنها ژاپن در این راه تنها نیست، بلکه واشنگتن زیرگوش کره‌شمالی در حال حمایت آشکار از سئول و ژاپن خواهد بود. ساعاتی پس از این شلیک‌ها، ستاد مشترک ارتش کره‌جنوبی اعلام کرد که ناو هواپیمابر یو.اس.اس رونالد ریگان که به دنبال مانور دریایی مشترک آمریکا، کره‌جنوبی و ژاپن در هفته گذشته شبه‌جزیره کره را ترک کرده بود، مجدداً به دریای شرقی بازگشته است. در این راستا اما روز پنجشنبه گذشته برابر با ششم اکتبر، مجدداً کره‌شمالی دو موشک بالستیک به سمت آسمان ژاپن شلیک کرد و در مقابل مجلس مشاوران ژاپن قطعنامه‌ای را در باب محکومیت اقدامات کره‌شمالی به تصویب رساند.

این تنش بدون شک یکی از بی‌سابقه‌ترین‌ها به شمار می‌رود، چراکه روز پنجشنبه ۱۲جت جنگنده کره شمالی با آرایش خاصی به پرواز درآمدند و رزمایش‌های شلیک هوا به زمین برگزار کردند که این موضوع را در اصل باید پاسخ غیرمستقیم چین به آمریکا دانست که از چند ماه پیش به  دنبال آزار پکن از ناحیه تایوان برآمده است.