کنشگری سیاسی با درون‌مایه امنیتی

فرشاد گلزاری

از حدود دو ماه پیش تاکنون تحولات یمن سمت و سوی جدیدی به خود گرفته است. بسیاری از ناظران بین‌المللی که پرونده یمن را پیگیری می‌کنند یا اینکه در این پرونده مقام سیاسی یا اجرایی به حساب می‌آیند، معتقدند که طی هفته‌های اخیر بسیاری از معادلات به صورت کامل در حال چرخش به سمت انصارالله یمن و کمیته‌های مردمی این کشور است. روزنامه تایمز درباره یمن نوشته است که تحولات این کشور به سمتی می‌رود که آرام‌آرام شاهد زدوده شدن غبار هستیم و این می‌تواند به ضرر عربستان سعودی تمام شود. زمانی که بحث از عربستان به میان می‌آید، همه به این جمع‌بندی می‌رسند که این کشور با گذشت 6 سال و 9 ماه از آغاز تجاوز به یمن، هنوز نتوانسته‌ آنگونه که می‌خواهد اوضاع را به نفع خود رقم بزند و تغییر دهد. در این میان هرازچندگاهی فشارهای بین‌المللی به ریاض هم افزایش پیدا می‌کند تا سازمان ملل، حامیان عربستان و حتی نهادهای مدنی و بین‌المللی به دنیا بگویند که آنها هم در حال پیگیری امور یمن هستند. به عنوان مثال اخیراً سازمان «انتصاف» ویژه حقوق زنان و کودکان یمن آمار جدیدی را درباره ارتکاب جنایات ائتلاف سعودی در یمن طی هفت سال گذشته منتشر و اعلام کرد که تعداد کودکان قربانی تجاوزات سعودی از ابتدای جنگ تاکنون به ۳۸۲۵ کشته و ۴۱۵۷ مجروح رسیده است. این سازمان حقوق بشری در یک کنفرانس مطبوعاتی در صنعا با ارائه مستندات اعلام کرد که در نتیجه تجاوزات و حملات ائتلاف سعودی طی هفت سال اخیر، تعداد خانواده‌های آواره به ۶۷۰ هزار و ۳۴۳ خانواده در ۱۵ استان و تعداد نوزادان نارس و معلول به حدود ۶۰۰ هزار نفر رسیده است که برای زنده ماندن نیاز به سوخت و مهدکودک دارند. این آمار در حالی منتشر شده که ریاض همچنان در حال حمله به اهداف غیرنظامیان است و حالا بحث فروش تسلیحات مطرح می‌شود. در این راستا روز گذشته (جمعه) گروهی از سناتورهای آمریکا مخالفت خود را با دولت بایدن درخصوص فروش تسلیحات عمده به عربستان سعودی جهت مداخله ریاض در درگیری یمن، نشان دادند. رویترز در این خصوص اعلام کرد که قطعنامه مشترکی درخصوص مسدودسازی پیشنهاد ۶۵۰ میلیون دلاری فروش تسلیحات آمریکا به عربستان سعودی توسط سناتورهای جمهوری‌خواه راند پل، مایک لی و برنی ساندرز ارائه شده است. سندرز که یک سناتور سوسیال به حساب می‌آید اعلام کرد که«ادامه فروش سلاح می‌تواند رقابت تسلیحاتی را در خاورمیانه افزایش دهد و همچنین فناوری‌های نظامی ما را به خطر اندازد. از آنجایی که دولت سعودی به درگیری و جنگ در یمن ادامه می‌دهد و مردم خودش را سرکوب می‌کند، ما نباید آن‌ها را با سلاح‌های بیشتر تشویق کنیم.» این لفاظی‌ها البته چندین بار در کنگره آمریکا و علیه سعودی‌ها اتفاق افتاده است، اما واقعیت دقیقاً 180 درجه متفاوت‌تر از این مسائل است و آمریکایی‌ها در کنار فرانسوی‌ها، بریتانیایی‌ها، نروژی‌ها، بلژیکی‌ها و غیره در حال فروش تسلیحات در ابعاد بسیار زیاد به عربستان و امارات هستند که زمینِ بازی آنها فعلاً یمن به حساب می‌آید. این روند اگرچه ادامه دارد، اما اقداماتی از سوی دو طرف در حال شکل‌گیری است که نشان می‌دهد اوضاع چندان هم به نفع سعودی‌ها پیش نمی‌رود.

فتح الحدیده در جنوب غربی یمن و همچنین پاکسازی مأرب در شمال این کشور توسط انصارالله به خوبی نشان می‌دهد که به غیر از ریاض، حالا آمریکایی‌ها هم در تنگنای سیاسی و میدانی قرار گرفته‌اند و این روند تا آنجا پیش رفته که کار به اتهام‌زنی و تهدید مستقیم رسیده است

حمله شورای امنیت به انصارالله

سازمان «انتصاف» ویژه حقوق زنان و کودکان یمن اعلام کرده که تعداد کودکان قربانی تجاوزات سعودی از ابتدای جنگ تاکنون به ۳۸۲۵ کشته و ۴۱۵۷ مجروح رسیده است و این رقم در حالی افزایش می‌یابد که فروش تسلیحات به ریاض از سوی غرب ادامه دارد

از حدود یکماه پیش که انصارالله یمن در استان استراتژیک و مملو از نفت و گازِ مأرب دست به اقدامات گسترده زد، به نوعی تمام معادلات سعودی‌ها و سپس آمریکا و بریتانیا به هم ریخت. این استان که در شمال یمن قرار دارد با توجه به ترکیب جمعیتی‌اش می‌تواند باعث یکپارچگی حاکمیت انصارالله در یمن شود؛ چراکه اکثر قبیله‌های حاضر در مأرب به نوعی از عربستان روی گردانده‌اند و حالا با انصارالله بیعت کرده‌اند. مأرب به نوعی دروازه اتصال شمال به جنوب یمن و دسترسی به دریای عرب را تسهیل می‌کند و از سوی دیگر وجود منابع انرژی در این استان اهمیت ویژه‌ای دارد. توجه داشته باشید که مأرب اولین استانی است که از نظر میزان انباشت نفت و گاز، مورد نظر تمام طرف‌های درگیر در جنگ یمن بوده که بدون تردید انصارالله با تسلط بر آن می‌تواند این ذخایر را در اختیار بگیرد. تسلط بر استان مأرب می‌تواند راه را برای فتح استان‌های جنوبی و شرقی یمن باز کند و به نوعی انصارالله به راحتی می‌تواند به اقصی‌ نقاط یمن وارد شود و در حقیقت نقشه جداسازی یمن جنوبی و تجزیه کشور را به بن‌بست می‌کشاند. مساله دیگر این است که با تسلط انصارالله بر استان مأرب این جریان به راحتی می‌تواند به خلیج عدن راه باز کند و به همین دلیل است که می‌بینیم نماینده ویژه آمریکا اخیراً در هفتمین سفر خود به یمن برای اولین بار به مناطق مذکور سفر کرده که نشان می‌دهد اوضاع برای غرب و عربستان بسیار وخیم رقم خورده است. اما شکست‌های عربستان به همینجا ختم نمی‌شود، بلکه طی یک هفته اخیر، انصارالله توانست با ورود به بندر الحدیده این جغرافیای استراتژیک را به دست بگیرد. فتح الحدیده در جنوب غربی یمن و همچنین پاکسازی مأرب در شمال این کشور به خوبی نشان می‌دهد که به غیر از ریاض، حالا آمریکایی‌ها هم در تنگنای سیاسی و میدانی قرار گرفته‌اند. به همین دلیل پنجشنبه، شورای امنیت سازمان ملل متحد با صدور بیانیه‌ای حمله ادعایی انصارالله یمن به ساختمان سفارت سابق آمریکا در صنعا را محکوم کرد. این بیانیه نشان می‌دهد که ایالات متحده به نوعی در حال تغییر روند سیاسی برای فشار آوردن به انصارالله یمن هستند؛ چراکه اعضای شورای امنیت سازمان ملل خواستار خروج فوری همه اعضای حوثی‌ از این ساختمان‌ها و همچنین خواستار آزادی فوری تمامی کسانی شده‌اند که مطابق ادعاها در بازداشت به سر می‌برند. اینکه چه اتفاقی در سفارت آمریکا واقع در صنعا رخ داده مشخص نیست؛ به گونه‌ای که چند روز پیش برخی منابع خبری بدون ارائه مستندات کافی مدعی شده‌ بودند انصارالله به سفارت آمریکا در صنعا حمله و شماری از کارکنان محلی این مقر را دستگیر کرده است. در مقابل انصارالله این موضوع را تایید نکرده ولی واقعیت این است که ساختمان این سفارت در صنعا اساساً از سال 2015 میلادی بسته شده و همچنین از سال 2019 تاکنون حقوق کارمندان محلی سفارت در یمن توسط واشنگتن پرداخت نشده است. بر همین اساس اینکه حالا شورای امنیت یک کنشگری سیاسی ضد انصارالله با درون‌مایه امنیتی به راه انداخته، نشان می‌دهد که ایالات متحده به هر ترتیبی که شده به دنبال آن است تا بتواند اوضاع را علیه این جریان متشنج کند تا اسنادی که در درون سفارت وجود دارد، بعلاوه مسائل دیگر امنیتی و سیاسی پنهان بماند.