فرشاد گلزاری

 علیرغم تلاش جامعه جهانی، همچنان خبری از استقرار آرامش و صلح در میانمار نیست. از حدود دو هفته پیش تاکنون درگیری‌ها در این کشور که حالا اسیر کودتای نظامیان است، افزایش پیدا کرده و هر روز با وجود تمام محدودیت‌های اینترنتی و ماهواره‌ای، آمارهای عجیب و غریب از این کشور به افکار عمومی مخابره می‌شود.

بر اساس گزارش مخابره شده از سوی رویترز از 14 روز پیش تاکنون رویترز، درگیری‌ها در شهر میندات واقع در استان چین که ناحیه‌ای در شمال غرب میانمار محسوب می‌شود در حالی شدت گرفته که خونتا در مواجهه با اعتراضات روزانه، اعتصاب‌ها و حملات خرابکارانه پس از کودتای اول فوریه سال جاری میلادی با چالش‌های جدی روبرو است؛ چراکه خونتا در شهر مذکور حکومت نظامی وضع کرده و بعد از آن حملاتی را علیه آنچه که تروریست‌های مسلح می‌نامند، افزایش داده است. اوضاع در این شهر به حدی وخیم است که هیچ راه ارتباطی به خارج وجود ندارد و برق این شهر به تناوب از سوی خونتا قطع می‌شود تا مانع از ارسال هرگونه پیام، تصویر یا ویدئو از سوی فعالان و خبرنگار شوند. اما در ویدئویی که توسط یکی از ساکنان ضبط شده و در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد، نشان داده می‌شود، هلیکوپتر ارتش یک راکت به سمت خانه‌ای که گفته شده شبه‌نظامیان مسلح در آن حضور داشتند شلیک می‌کند.

چندی بعد هم حملات توپخانه‌ای ارتش شروع شده که در نتیجة آن چندین منزل مسکونی تخریب شده و حدود 20 کشته بر جای مانده است. از سوی دیگر در اخبار تکمیلی آمده است که گروه شبه نظامی موسوم به «نیروی دفاعی چینلند» که سال‌های سال با ارتش میانمار درگیر است، فعالیت خود را برای واکنش به کودتا چند برابر کرده است. بالا گرفتن درگیری‌ها در میانمار بدون تردید تلفات زیادی طی چند ماه اخیر داشته ولی مساله اصلی این است که هرچه زمان می‌گذرد، به جای آنکه خونتا دست از کشتار غیرنظامیان بردارد، عزم خود را برای خونریزی بیشتر جزم می‌کند. از سوی دیگر سرکوب فعالان رسانه‌ای و خبرنگاران هم به حدی طی یک ماه گذشته افزایش پیدا کرده که صدای بسیاری از رسانه‌ها و روزنامه‌های غربی هم در آمده است. بر اساس گزارشی که گاردین روز گذشته (چهارشنبه) منتشر کرده، بیش از ۷۰ روزنامه‌نگار در ماه‌های اخیر توسط ارتش میانمار در راستای جلوگیری از پوشش مستقل خبرهای اعتراضات ضدکوتا دستگیر شده‌اند.

ارتش همچنین مجوز برخی روزنامه‌ها را باطل کرده و به برخی دفاتر خبری یورش برده است. در جدیدترین مورد دستگیریِ ده‌ها خبرنگار و سردبیر از زمان کودتا در میانمار، دوشنبه گذشته «دنی فنستر» روزنامه‌نگار آمریکایی رسانه «فرونتیر میانمار» حین خروج از میانمار به مقصد کوالالامپور در فرودگاه بین‌المللی یانگون واقع در میانمار دستگیر شد. این رسانه در بیانیه‌ای اعلام کرد که از علت دستگیری خبرنگارش توسط خونتای میانمار مطلع نیست و خواستار آزادی هر چه سریعتر او است.

بر اساس اعلام گروه انجمن کمک‌رسان به زندانیان سیاسی، از زمان آغاز اعتراضات در سراسر میانمار علیه کودتای نظامی و خونتا، بیش از ۸۰۰ تن توسط نیروهای امنیتی کشته شده‌اند

کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران هم بلافاصله خواستار آزادی «فنستر» شد اما او تنها خبرنگار در بندِ کودتاچی‌ها نیست؛ چراکه آسوشیتدپرس هم در خبری اعلام کرده که ناتان مانگ، شهروند آمریکا و سردبیر «کامیوت مدیا» نیز از دیگر روزنامه‌نگاران خارجی است که توسط خونتا بازداشت شده است.

در این راستا، انجمن رسیدگی به زندانیان سیاسی در برمه هم اعلام کرده است که هنوز ۴۸ روزنامه‌نگار توسط ارتش زندانی هستند و ۵۴۰۸ نفر از آغاز کودتا تاکنون دستگیر شده‌اند که اغلب آن‌ها همچنان در زندان باقی مانده‌اند.

آغاز علنی تقابل

با وجود سرکوب خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای، آنچه حالا و طی روزهای اخیر در میانمار بیش از اندازه جامعه ملل را نگران کرده، افزایش حجم کشته‌ها از میان غیرنظامیان است. بر اساس اعلام گروه انجمن کمک‌رسان به زندانیان سیاسی، بیش از ۸۰۰ تن توسط نیروهای امنیتی این کشور از زمان آغاز اعتراضات در سراسر کشور علیه کودتای نظامی و خونتا کشته شده‌اند.

بر اساس اعلام این گروه، ارتش میانمار با نهایت خشم و سرکوب، به اعتراض حامیان دموکراسی در شهرها و مناطق مختلف این کشور پاسخ داده و درگیری‌ها بین ارتش و شورشیان قومیتی در مناطق مرزی و نیروهای تازه تشکیل شده شبه نظامی شدت گرفته است، اما این پایان ماجرا نیست؛ بلکه اوضاع در حال تبدیل شدن به یک جنگ دو طرفه است. روز سه‌شنبه رسانه‌های داخلی میانمار گزارش کردند ده‌ها تن از نیروهای پلیس این کشور در درگیری با شبه نظامیان جنبش مخالف کودتای اول فوریه، کشته شده‌اند و چندین پاسگاه پلیس نیز در ایالت‌های شان و کایا از سوی نیروهای موسوم به «دفاع مردمی» مورد حمله قرار گرفتند.

بیش از ۷۰ روزنامه‌نگار در ماه‌های اخیر توسط ارتش میانمار در راستای جلوگیری از پوشش مستقل خبرهای اعتراضات ضدکوتا دستگیر شده‌اند و علاوه بر آن ارتش مجوز برخی روزنامه‌ها را باطل کرده و به دفاتر خبری یورش برده است

بر اساس گزارش‌هایی که از سوی رویترز و آسوشیتدپرس منتشر شده، در یکی از این درگیری‌ها، شبه نظامیان نیروی دفاع مردمی میانمار که یک جنبش غیر نظامی مخالف با خونتا و مقابله کننده با نیروهای امنیتی با سلاح‌های دست‌ساز به حساب می‌آید، دستکم ۲۰ افسر پلیس در شهر موبیل در ایالت شان کشته شده و یک پاسگاه پلیس نیز تصرف شد.

همچنین رسانه‌های محلی گزارش کرده‌اند این پاسگاه پلیس در ادامه به آتش کشیده شد و همچنین چهار تن از نیروهای امنیتی توسط شورشیان اسیر شدند که سرنوشت آنها هنوز مشخص نیست. یک سری از ویدیوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی هم اجساد نیروهای یونیفرم‌پوش امنیتی را نشان می‌دهند که جنازه‌های آنها در خیابان‌ها رها شده است. این تصاویر تا جایی اوضاع را وخیم جلوه داد که کریستین شرانر برگنر، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور میانمار اعلام کرد که مردم از سلاح دست‌ساز علیه خونتا استفاده می‌کنند و از سوی گروه‌های مسلح قومی نیز آموزش لازم می‌بینند تا بتوانند در میانة سکوت جامعه جهانی و انفعال نهادهای بین‌المللی به دفاع از خود بپردازند.

برگنر همچنین افزود که یک جنگ داخلی در حال وقوع است و به همین دلیل در سه هفته گذشته در تایلند درباره وضعیت میانمار با طرف‌های کلیدی، ایده آغاز گفتگو درباره وضعیت میانمار را مطرح کرده‌ایم. با این وجود اما اوضاع نشان می‌دهد که قرار نیست اتفاق خاصی در میانمار در جهت برقراری صلح و ثبات رخ دهد؛ چراکه رأی‌گیری مجمع عمومی ۱۹۳ عضوی سازمان ملل در روز سه‌شنبه برای تصویب پیش‌نویس قطعنامه‌ای که خواستار تعلیق فوری منابع مستقیم و غیرمستقیم، فروش یا انتقال تمام تسلیحات و مهمات به میانمار بود، به تعویق افتاد. این دقیقاً همان انفعالی است که باعث شده در روز روشن شاهد تبادل آتش در میانمار باشیم.