فرشاد گلزاری

 چند روز قبل از آنکه روز قدس فرابرسد درگیری‌های محسوسی میان فلسطینی‌ها و نظامیان رژیم صهیونیستی رخ داد که تمام رسانه‌ها دلیل این درگیری‌ها را لغو انتخابات فلسطین به دستور محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کردند. برخی دیگر از منابع خبری و امنیتی هم تنش به وجود آمده در آن روزها را تحریک فلسطینی‌ها از سوی نظامیان اسرائیل عنوان کردند که تا حد زیادی به واقعیت نزدیک بود. در همین راستا مقامات سیاسی حماس بارها به اسرائیل در مورد این درگیری‌ها و پیوند زدن آن به لغو انتخابات فلسطین هشدار دادند و حتی تنش به جایی رسید که چندین راکت از غزه به سمت شهرک‌های صهیونیستی شلیک شد و در مقابل هم اسرائیلی‌ها غزه را مورد هدف قرار دادند. اما این آخر ماجرا نبود و از پنجشنبه گذشته تنش و درگیری میان فلسطینی‌ها و رژیم صهیونیستی بالا گرفت و اوج آن را در روز جمعه که سالروز قدس به حساب می‌آمد شاهد بودیم. بر اساس اعلام هلال احمر فلسطین حمله رژیم صهیونیستی به مسجد الاقصی در جمعه شب گذشته ۲۰۵ مجروح بر جای گذاشت که گفته می‌شود این درگیری از اولین ساعات روز قدس شروع شده و تا پاسی از شب ادامه داشته است. به گفته منابع فلسطینی، نمازگزاران برای اقامه نماز صبح جمعه در مسجدالاقصی از طریق باب الحطه و باب الاسباط و با سر دادن شعار الله اکبر، الحمدلله وارد مسجد شدند و از همانجا درگیری‌ها شروع شده است که برخی منابع از کشته شدن دو نفر طی این درگیری‌ها خبر دادند.

حجم درگیری‌ها و میزان زخمی‌ها به حدی بود که بسیاری از منابع خبری اسرائیل و حتی دفاتر خبرگزاری‌های غربی و عربی در قدس و تل‌آویو آن را بالاتر از 205 نفر اعلام کردند و حتی معتقد بودند که این حجم از مجروحیت‌ طی یک دهه اخیر آن هم در درگیری‌های مسجدالاقصی کم‌نظیر بوده است. آنچه در این میان اما مهم‌تر از اعداد و ارقام به حساب می‌آید، موج محکومیت‌هایی بود که در پی این برخوردها شاهد بودیم؛ چراکه اعتراض جامعه بین‌الملل نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی بیش از حد در این مورد از خود خشونت نشان داده است. در این راستا ولکان بوزکر، رئیس هفتادوپنجمین دوره مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی پیام توییتری مداخله نیروهای امنیتی اسرائیل در مسجدالاقصی را تاسف‌بار دانست و جامعه جهانی را به رفتار محترمانه با مراکز مقدس به ویژه به مسجدالاقصی دعوت کرد. احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه  عرب نیز با شدیدترین عبارات، حمله به صحن‌های مسجدالاقصی و هدف قرار دادن فلسطینیان غیر مسلح را با بمب صوتی، گاز اشک‌آور و گلوله مشقی محکوم کرد.

در مقیاس منطقه‌ای کشورهایی که چندی قبل روابطشان با اسرائیل را علنی کردند نگران اعتراض شهروندانشان به سرکوب‌های قدس هستند و ممکن است کار به جایی برسد که مجبور به عقب‌نشینی از روابط خود با اسرائیل شوند

وزارت خارجه قطر هم به شدت حمله نیروهای اسرائیلی به صحن‌های مسجدالاقصی و نمازگزاران داخل آن را محکوم و وحشیانه توصیف کرد. عربستان سعودی، مصر و امارات متحده عربی که به نوعی دوستان پنهان و آشکار اسرائیل به حساب می‌آیند هم به این اقدام‌ها واکنش تندی نشان دادند. پاکستان و به خصوص ترکیه در چندین بیانیة مختلف این اقدام را وحشیانه توصیف کردند و خواستار توقف درگیری‌ها شدند. در این میان اما موضع ایالات متحده هم مهم به نظر می‌رسد. جالینا پورتر، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از تنش‌های چند روزه در قدس اشغالی میان اهالی این شهر و نیروهای اشغالگر و شهرک‌نشینان صهیونیستی که تلاش داشتند خانواده‌های فلسطینی را از قدس اخراج کنند، خواهان برقراری آرامش شد و این اقدام را محکوم کرد. اتحادیه اروپا هم موضع اینچنینی گرفت و خواهان توقف هجمه اسرائیلی‌ها علیه ساکنان مناطق شرقی شد.

اسرائیل و پیامد یورش به قدس

بسیاری از ناظران بین‌المللی بر این عقیده بودند که با محکومیت اقدامات اخیر اسرائیل از سوی جامعه بین‌المللی، دیگر شاهد ادامه تنش‌ها در قدس نخواهند بود اما واقعیت این است که گزارش‌های روز گذشته (یکشنبه) نشان می‌دهد که اوضاع قرار نیست که به سمت آرامش برود. مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین در اینباره نوشته است که نظامیان رژیم صهیونیستی  شنبه شب بار دیگر به نمازگزاران و روزه‌داران فلسطینی در قدس اشغالی حمله و با شلیک گلوله، گاز اشک‌آور و بمب‌های صوتی اقدام به سرکوب آنان کردند.

اقدامات نظامیان اسرائیل که به دستور مقامات سیاسی تل‌آویو انجام شده به نوعی نشان می‌دهد که پروژه یهودی‌سازی قدس همچنان و با قدرت در حال پیگیری است؛ این پروژه از سالیان گذشته در دستور کار بود ولی در زمان ترامپ اوج گرفت

هلال احمر فلسطین دیروز (یکشنبه) اعلام کرد شمار زخمی‌های درگیری‌های شنبه شب گذشته در شهر اشغالی قدس و اطراف مسجد الاقصی به ۹۰ تن رسیده است که بسیاری از آن‌ها به بیمارستان انتقال داده شدند. همچنین گزارش شده که به رغم وجود دهها مصدوم، نظامیان اسرائیل اجازه ورود آمبولانس به مجاورت باب العامود را ندادند. این دقیقاً همان نقطه‌ای است که نشان می‌دهد تل‌آویو هیچ توجهی به فریاد نظام بین‌الملل نمی‌کند و اساساً واکنش این رژیم تهی از هرگونه ذکاوت سیاسی قلمداد می‌شود. بر اساس همین بی‌توجهی، فعالان فلسطینی در نوار غزه در واکنش به جنایات اسرائیل در قدس، ارسال بالن‌های آتش‌زا به سمت اراضی اشغالی را ازسرگرفتند که در همین راستا آتش‌سوزی‌های نسبتاً وسیع در سرزمین‌های اشغالی رصد شده است. نکته‌ای که در این میان باید بدان توجه کرد این است که اقدامات نظامیان اسرائیل که به دستور مقامات سیاسی تل‌آویو انجام شده به نوعی نشان می‌دهد که پروژه یهودی‌سازی قدس همچنان و با قدرت در حال پیگیری است.

این پروژه از سالیان گذشته در دستور کار بود ولی در زمان ترامپ اوج گرفت و حالا هم نتانیاهو برای فرار از انتقاد احزاب سیاسی - مذهبی که عموماً احزاب افراطی به حساب می‌آیند، معرکه جدیدی در قدس به راه انداخته است. از منظری دیگر همه می‌دانند که رژیم صهیونیستی در حال دست و پنجه نرم کردن با بحران نبود دولت مستقر است و برای آنکه بتوانند افکار عمومی و اعتراضات آنها را در تل‌آویو مدیریت کنند، نیاز به یک سناریوی انحرافی دارند.

این در سناریو در فاز اول باید حواسِ منتقدان را پرت کند و در فاز دوم باید ملی‌گرایی یهودی را تحریک کند تا مقامات تل‌آویو بتوانند برای تشکیل دولت زمان بخرند و در فاز سوم به افکار عمومی به خصوص شهرک‌نشینان بگویند که اسرائیل در حال تهدید شدن است! البته ادامه این روند برای رژیم صهیونیستی تبعات مشخصی در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داشت. در مقیاس منطقه‌ای کشورهایی که چندی قبل روابطشان با اسرائیل را علنی کردند نگران اعتراض شهروندانشان به سرکوب‌های قدس هستند و ممکن است کار به جایی بکشد که آنها مجبور به عقب‌نشینی از روابط خود با اسرائیل شوند. در فاز بین‌المللی فارغ از محکومیت‌ها، ممکن است شورای امنیت سازمان تشکیل جلسه دهد و به دلیل فشار قانونگذاران آمریکا به بایدن در مورد رفتار اسرائیل در قبال ساکنان قدس، رئیس‌جمهوری فعلی ایالات متحده همانند باراک اوباما علیه رژیم صهیونیستی درخواست قطعنامه کند یا حداقل آن را وتو نکند. حال باید دید محاصره تل‌آویو توسط جامعه جهانی به کجا منتهی می‌شود.