چند قدم تا انتفاضه جدید

فرشاد گلزاری

مساله انتخابات فلسطین طی سال‌های اخیر به نوعی یکی از محورهای سیاسی موردنظر کشورهای دخیل در این پرونده به شمار می‌آمده و تاکنون هم این محور به نوعی ارزش و اهمیت خود را حفظ کرده است. قبل از هر تحلیل و تفسیری باید به این موضوع اشاره شود که از قرن 17 میلادی تاکنون، برگزاری انتخابات به نوعی سازوکار معمول برای تحقق «دموکراسی نیابتی» تلقی می‌شود و این روند هم‌اکنون هم در حال اجرایی شدن است. به عبارتی واضح‌تر باید گفت که انتخابات از منظر سیاسی یک فرآیند تصمیم‌گیری است که بر اساس آن مردم یک کشور که با پرچم، سرودملی و قانون اساسی خاصِ خود در سازمان ملل به رسمیت شناخته می‌شوند، یک نفر از یک جریان یا حزب سیاسی را برای اداره امور عمومی کشور خود برمی‌گزینند. این تعریف اگرچه بسیار مُضَیَق است، اما توجه داشته باشید که مساله انتخابات دقیقاً نوعی وکالت دادن سیاسی – اجتماعی شهروندان به یک شخصی است که عقبة او را یک جریان، تیم یا حزب سیاسی تشکیل می‌دهد. در برخی دیگر از کشورها (خصوصاً در آفریقا)، این شخص عموماً از نظامیان آن کشور انتخاب می‌شود که پشتوانه آن، ارتش خواهد بود و اکثراً این مدل از نظام‌های اینچنینی با شدت عمل و مشت آهنین کار خود را جلو می‌برند. در منطقه غرب‌آسیا هم عمدتاً انتخابات با یک فرآیندِ تضادبرانگیز و نزاع‌های حزبی و قومی همراه می‌شود که لبنان و عراق بهترین نمونه‌ها از این دست هستند. در حاشیه‌ خلیج‌فارس هم که عمدتاً حکومت موروثی است و پادشاه و اُمرای این کشورها بر اساس یک روال از پیش تعیین شده یا بر اساس نظر شوراهای مشورتی، حکومت را به فرد دیگر تحویل می‌دهند. اما در سرزمین‌های اشغالی این موضوع تا حدود زیادی تفاوت دارد. در تل‌آویو ما شاهد آن هستیم که بلاتکلیفی سیاسی حدود 2 سال است که در رژیم صهیونیستی حاکم شده و بالطبع تاثیرات این موضوع بر جامعه اسرائیل و همچنین تحولات محیطی آن کاملاً قابل رویت است. یکی از این تحولاتِ محیطی، انسجام و تقویت جبهه مقابلِ این رژیم یعنی فلسطینیان حاضر در کرانه باختری و نوار غزه است. جغرافیایی که این روزها به سرخط خبرهای رسانه‌های جهان تبدیل شده و جالب اینجاست که اینبار رسانه‌های آمریکا و اروپا بیشترین تمرکز را بر تحولات این جغرافیا داشته‌اند. دلیل این تمرکز، مهیا شدن فلسطینی‌ها برای برگزاری انتخابات و انتخاب دولت فلسطین است. بر اساس فرمان ریاستی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، انتخابات مجلس قانونگذاری این کشور در روز ۲۲ ماه مه‌ (یکم خرداد) و انتخابات ریاست جمهوری در ۳۱ ژوئیه (۹ مرداد) برگزار خواهد شد و چنانچه انتخابات مجلس قانونگذاری به مرحله دوم کشیده نشود، انتخابات مجلس ملی در ۳۱ آگوست (۹ شهریور) برگزار خواهد شد. از همان زمانی که تاریخ‌ها از سوی محمود عباس اعلام شد، تل‌آویو از تمام ابزارهای خود برای جلوگیری از برگزاری این انتخابات استفاده کرده است. نمونه بارز آن را می‌توان تماس عجولانه وزیر خارجه رژیم صهیونیستی با همتای آمریکایی خود دانست. چندی پیش گابی اشکنازی در تماس تلفنی با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که شبکه 13 اسرائیل آن را یک «تماس فوری» خوانده است، به ضرورت تعویق انتخابات فلسطین اشاره و تاکید کرد که دولت جو بایدن باید این انتخابات را به هر صورتی که شده به تعویق بیندازد. حال سوال این است که چرا اسرائیل تا به این حد نگران انتخابات فلسطین است؟

 تل‌آویو به این جمع‌بندی رسیده که اگر انتخابات فلسطین به تعویق بیافتد، حماس و سایر جریان‌های مقاوت فلسطینی برای تلافی کردن، دست به حملات راکتی خواهند زد و این موضوع توان دفاعی اسرائیل را تقلیل می‌دهد؛ از‌ این‌رو در آماده‌باش به سر می‌برند

عدم مدیریت بحران

یکی از دلایلی که تل‌آویو به شدت از انتخابات فلسطین واهمه دارد و به نوعی آن را به ستون فقرات دلایل خود برای عدم برگزاری و جلوگیری از انتخابات این سرزمین تبدیل کرده، احتمال پیروزی جنبش حماس در این رویداد سیاسی است. بر اساس نظرسنجی‌ها و برآوردهایی که از سوی نهادهای نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی انجام شده، بیشترین شانس پیروزی در این انتخابات، با حماس است و به همین دلیل اسرائیلی‌ها معتقدند که اگر این جریان در انتخابات پیروز شود بدون تردید چالش‌های امنیتی و حتی تهدیدهای سرزمینی‌ آنها بیشتر خواهد شد. آنها معتقدند در شرایط فعلی که این رژیم از یک سو با ایران درگیر است و از سوی دیگر هنوز در مورد حمایت دولت بایدن از تل‌آویو مطمئن نیست، اگر حماس پیروز انتخابات شود، بدون تردید با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد؛ مضاف بر اینکه هنوز در سرزمین‌های اشغالی هیچ کابینه‌ای از سوی بنیامین نتانیاهو تشکیل نشده است و حتی امکان دارد که انتخابات دور پنجم برگزار شود. این در حالیست که مقامات حماس و همچنین تشکیلات خودگردان فلسطین هم اعلام کرده‌اند که به هیچ وجه انتخابات را به تعویق نخواهند انداخت و حالا بحث و جدل در مورد برگزاری انتخابات در قدس بالا گرفته است. چند روزی است که نظامیان اسرائیلی، در بیت‌المقدس به صورت علنی حضور دارند و مانع از حضور نمازگزاران در این مکان می‌شوند که این اقدام آنها درنهایت روز گذشته (جمعه) به درگیری میان فلسطینی‌ها و نظامیان اسرائیل منجر شد.

بر اساس برآوردهایی که از سوی نهادهای نظامی و اطلاعاتی رژیم صهیونیستی انجام شده، بیشترین شانس پیروزی در انتخابات فلسطین، با حماس است و به همین دلیل اسرائیلی‌ها معتقدند که اگر این جریان در انتخابات پیروز شود بدون تردید چالش‌های امنیتی و حتی تهدیدهای سرزمینی‌ آنها بیشتر خواهد شد؛ با این حال خواستار تعویق انتخابات هستند

بر اساس اعلام مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، نظامیان رژیم صهیونیستی دیروز، باب حطه (یکی از در‌های اصلی منتهی به مسجد الاقصی) را بستند و مانع برگزاری نماز صبح نمازگزاران شدند که در نتیجه درگیری دو روز گذشته، 105 فلسطینی زخمی و حدود 50 نفر توسط نظامیان صهیونیست دستگیر شدند.20 نفر از ماموران اسرائیلی هم در این درگیری‌ها مجروح شده‌اند. در این میان اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس هم اعلام کرد که ما درگیری‌ها میان فلسطینی‌های قدس و نیروهای رژیم صهیونیستی را که به مسجدالاقصی تجاوز کرده‌اند، پیگیری می‌کنیم و بدون تردید از قدس دفاع خواهیم کرد. با این سخنانِ هنیه نه تنها رژیم صهیونیستی از خواسته خود مبنی بر تعویق انتخابات فلسطین عقب‌نشینی نکرد، بلکه فرمانده بخش عملیات و فرماندهی مرکزی رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌اند که آماده باش ظرف‌ روزهای آتی با توجه به احتمال لغو انتخابات پارلمانی فلسطین، افزایش خواهد یافت و آویو کوخاوی، رئیس ستاد کل ارتش رژیم صهیونیستی هم از این موضوع باخبر شده است. دلیل این آماده‌باش این است که تل‌آویو به این جمع‌بندی رسیده که اگر انتخابات فلسطین به تعویق بیافتد، حماس و سایر جریان‌های مقاوت فلسطینی برای تلافی کردن، دست به حملات راکتی خواهند زد و این موضوع توان دفاعی اسرائیل را تقلیل می‌دهد. این در حالیست که سازمان ملل متحد هم خواستار حمایت بین‌المللی از انتخابات فلسطین شده است اما آمریکا همچنان همانند اسرائیل معتقد است که حماس یک جریان تروریستی است؛ امری که تحلیل‌ها در مورد رفتار آمریکا را با شک و گمان همراه می‌کند. حال باید دید رویارویی جدید چگونه و در چه ابعادی خواهد بود.