گزارش «توسعه ایرانی» از تحرکات ترکیه، مصر و امارات در شمال لیبی
صف‌آرایی برای ورود به میادین نفتی سرت!
فرشاد گلزاری
حجم زیادی از اخبار رسانه‌ها طی یک هفته پیش تاکنون، به لیبی اختصاص دارد و این نشان می‌دهد که به زودی یک تحول بسیار مهم در این کشور رخ خواهد داد. به موازات این اخبار شاهد اظهارنظرهای گوناگون از سوی مقامات دو دولت مستقر در طُبرق و طرابلس علیه یکدیگر هستیم. در غرب لیبی فائزالسراج به عنوان نخست‌وزیر دولت وفاق ملی لیبی و در شرق این کشور، ژنرال خلیفه حفتر به عنوان فرمانده ارتش ملی لیبی در حال مجادله سیاسی با یکدیگرند اما واقعیت این است که در پسِ این اظهارات کشورهایی وجود دارند که در حال شکل دادن به تحولات لیبی هستند. باید بپذیریم که لیبی دیگر همانند سوریه نیست، بلکه بدتر از معادلات شام در حال اتفاق افتادن است. در سوریه درنهایت نیروهای فرانسه در مناطق کردنشین با آمریکا هماهنگ بودند و امور نظامی، اطلاعاتی و سیاسی را جهت‌دهی می‌کردند، اما حالا در لیبی سه کشور مهم اتحادیه اروپا یعنی فرانسه، آلمان و ایتالیا به صورت مشهود در حال رصد و دخالت در اوضاع این کشور هستند. بریتانیا هم مانند گذشته به صورت پنهان در معادلات لیبی حضور دارد و سعی می‌کند در عالی‌ترین سطح (اما بی سر و صدا) منافعش را تامین کند و از آب گل‌آلود لیبی برای خود ماهی بگیرد. طبیعی است هرجا که بریتانیا حضور داشته باشد، روس‌ها و آمریکایی‌ها هم حاضر هستند. اما مساله اینجاست که تمام این بازیگرها فقط بخشی از شطرنج قدرت در معادلات فعلی لیبی را نمایان می‌کند. ترکیه به عنوان یک قطب مهم در معادلات لیبی که حامی دولت وفاق ملی به رهبری السراج است، به نوعی سُکان‌دارِ این تحولات شده است. آنکارا در این مسیر با تمام قدرت در حال پیشروی و تامین منافع خود است و سناریوی آن فقط به مسائل نظامی و اشغال نقاط و شاهراه‌های استراتژیک ختم نمی‌شود، بلکه اردوغان به نفت و آیندة لیبی فکر می‌کند. در این مسیر شاهد آن هستیم که کشتی‌های تحقیقاتی ترکیه در قالب تیم اکتشاف نفت و گاز در ساحل طرابلس پهلو گرفته‌اند و آنکارا به صورت علنی به تمام دنیا اعلام کرد که در حال اکتشاف در این منطقه با هماهنگی دولت وفاق ملی لیبی است. از سوی دیگر بر اساس آمار و اخبار موجود، ترکیه اقدام به اعزام تروریست‌های ارتش آزاد سوریه و احرارالشام به لیبی کرده است تا بتواند از آنها به عنوان پیاده‌نظام خود استفاده کند و با نیروهای خلیفه حفتر بجنگد. این قماری است که اردوغان در سوریه آن را کلید زد و حالا لشگری از اتباع کشورهای گوناگون را در اختیار دارد که با پاکسازی مناطق مختلف سوریه، حالا بیکار شده‌اند و باید به هر ترتیبی که شده آنها را سرگرم کند. بر این اساس، نیروهای مذکور که از سوریه به لیبی آمده‌اند، حالا علاوه بر حضور در دو جبهه (سوریه و لیبی) قرار است وارد جبهه سوم یعنی «جمهوری آذربایجان» شوند. در این راستا روز گذشته (یکشنبه) رسانه‌های محلی سوریه به نقل از منابعی در شهر عفرین که تحت اشغال ترکیه است، اعلام کردند، در مرکز استقرار مزدوران ترکمان در مرکز شهر عفرین، تجمعاتی وجود داشت و تعدادی خودروی زرهی از نوع جیپ به این منطقه آمدند و در آنها مسئولان عالی‌رتبه ترکیه قرار داشتند. منابع مذکور همچنین اعلام کردند، مسئولان سازمان اطلاعات ترکیه با شماری از مزدوران رایزنی کردند و مشخص شد که این مسئولان جهت ثبت نام مزدوران ترکمان برای اعزام آنها به آذربایجان و جنگ با ارمنستان آمده بودند. این داده‌ها به خوبی نشان می‌دهد که ترکیه به دنبال آن است تا در چند جبهه وارد مجادله شود و به نظر نمی‌رسد سیاست خارجی ترکیه این ظرفیت را در خود داشته باشد. نکته مهمتر این است که کشورهایی مانند قبرس و مصر نسبت به اکتشاف ترکیه احساس خطر کرده و به صورت علنی این اقدام آنکارا را محکوم کردند و این نشان می‌دهد که ترکیه در این مسیر دشمنان زیادی دارد. زمانی که نام مصر به میان می‌آید بسیاری از مخاطبان و خوانندگان با این سوال مواجه می‌شوند که مصر در لیبی آن هم در مقابل ترکیه چه می‌خواهد؟
منابع محلی در شهر عفرین سوریه اعلام کرده‌اند که مسئولان سازمان اطلاعات ترکیه با شماری از مزدوران ترکمن رایزنی کردند و مشخص شد که این مسئولان جهت ثبت نام این نیروها برای اعزام آنها به آذربایجان و جنگ با ارمنستان به این شهر آمده بودند
السیسی در لیبی به دنبال چیست؟
اینکه مصر در لیبی به دنبال چیست، دلایل زیادی دارد. اول آنکه مصر همسایة شرقی لیبی به حساب می‌آید و در این مسیر رفیق صمیمی السیسی یعنی خلیفه حفتر هم در مرز با مصر (شمال شرقی لیبی)، شهر طُبرق را در اختیار دارد. به همین جهت مصر به لحاظ مرزی و تامین امنیت مرزهای مشترکش با لیبی، در حال انجام فعالیت‌های مختلف است. دوم آنکه، مصر با تفکر ترکیه که بر پایة ایدئولوژی اخوانالمسلمین بنا شده و قطر هم با آنکارا در این راه همراه است، ضدیت جدی و عمیق دارد. همین ضدیت و عدم مسامحه با تفکر اخوانی را در سال 2012 در قاهره شاهد بودیم؛ تا جایی که محمد مرسی به عنوان اولین رئیس‌جمهوری غیرنظامی مصر طی 50 سال گذشته از دل اخوانالمسلمین روی کار آمد و در نتیجه سرگذشت تاریکی برای او رقم خورد.
نکته اینجاست که ضدیت قاهره با اخوانالمسلمین تاحدودی اختیاری و بخش اعظم آن اکتسابی است. به این معنا که سعودی‌ها و امارات ایدئولوژی اخوانی را دشمن خود می‌دانند. توجه داشته باشید مصر از سوی ابوظبی و ریاض مورد حمایت قرار می‌گیرد و تا حد زیادی باید با این دو کشور علیه قطر و ترکیه که از مشی اخوانی پیروی می‌کنند، همراه باشد. بر این اساس مصر به دلیل اینکه قدرتمندترین ارتش عربی در سطح غرب‌آسیا و آفریقا را دارا است، به نوکِ پیکان سناریوی عربستان و امارات در منطقه و حالا در لیبی تبدیل شده است. این مدل از تقابل حالا در شهر سِرت لیبی واقع در شمال این کشور به اوج خود رسیده است. واقعیت این است که به رغم تلاش‌ها برای مهار تنش در لیبی و تهدید اروپا به وضع تحریم علیه کشورهای خارجی دخیل در این درگیری‌ها، خبرها حاکی از بسیج نظامی نیروهای دو طرف درگیر لیبی در جبهه‌های نبرد سرت برای آغاز عملیات آزادسازی این شهر استراتژیک است. رسانه جنگ لیبی یکشنبه اعلام کرد که سواحل مشرف بر شهرهای سرت، راس الانوف و البریقه شاهد صف‌آرایی نیروهای ارتش ملی لیبی، به رهبری خلیفه حفتر هستند. همزمان رویترز هم گزارش داد که دولت وفاق ملی لیبی به رهبری فائز السراج شبه نظامیان مسلح را در نزدیکی شهر سرت بسیج کرده است.
همزمان با بسیج نیروها در اطراف شهر سرت، امارات به مصر پیشنهاد داده که در صورت وارد آوردن ضربه مهلک به ترکیه و اهدافش در لیبی، ابوظبی در کنار قاهره موضع تعیین‌کننده‌ای در قبال بحران سد النهضه اتخاذ کند
باید بدانید که شهر سرت، دروازه ورود به میادین اصلی نفت در لیبی است و اروپایی‌ها در آنجا منافعی برای خود لحاظ کرده‌اند. به همین دلیل سه کشور فرانسه، آلمان و ایتالیا آمادگی خود را برای اعمال تحریم علیه کشورهای خارجی دخیل در نقض ممنوعیت تسلیحاتی لیبی و تشدید تنش در این کشور جنگ‌زده اعلام کردند. نکته مهمتر اینکه بازار جنگ و تهدید به حدی داغ است که همزمان با بسیج نیروها در اطراف شهر راهبردی سرت، گفت‌وگوهایی میان مقامات بلندپایه مصر و امارات انجام شده که طی آن امارات به مصر پیشنهاد داده در صورت وارد آوردن ضربه مهلک به ترکیه و اهدافش در لیبی، ابوظبی در کنار قاهره موضع تعیین‌کننده‌ای در قبال بحران سد النهضه اتخاذ کند. موضوعی که می‌تواند بزرگترین ارتش منطقه به رهبری السیسی را مقابل ارتش دومِ ناتو به رهبری اردوغان قرار دهد. به همین دلیل ما شاهد یک آرایش نظامی تمام عیار و مهم در سرت هستیم!
دیدگاه تان را بنویسید