ادلب، آخرین سنگر!

فرشاد گلزاری

 بر اساس آخرین داده‌های میدانی، ارتش سوریه پیشروی میدانی جدید در جنوب ادلب را رقم زد و با تسلط بر دو روستا اکنون در کمتر از ۵۰۰ متری منطقه معره النعمان (بزرگترین مقر نیروهای جبهه النصره در جنوب ادلب) قرار دارد. خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) اعلام کرده، یگان‌های ارتش سوریه شهرک تلمنس در جنوب منطقه کاهش تنش ادلب را از تروریست‌ها پاکسازی کردند و مابقی آنها را در مسیر وادی الضیف و روستای معر شمشمه فراری دادند. در این راستا یک منبع نظامی مطلع به خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گفته است که ارتش سوریه شب گذشته بر معر شمشمه در حومه جنوب ادلب مسلط شد و نیروهای دولتی اکنون در کمتر از ۵۰۰ متری شهر معره النعمان رسیده‌اند. پیش از این نیز خبرنگار سانا و همچنین آژانس خبری راشاتودی گزارش کرده بود، ارتش سوریه توانسته تعدادی روستا و شهرک در منطقه کاهش تنش ادلب را پاکسازی کرده و در میان فروپاشی صفوف تروریست‌ها به سمت معره النعمان که یکی از نقاط حساس و استراتژیک برای تروریست‌ها به حساب می‌آید حرکت کند. از سوی دیگر، نیروهای دولتی کنترل شهرک‌ها و روستاهای کرسیان، معر شمارین، أبو جریف و تقانه را بعد از نابودی آخرین کانون تروریست‌ها در جنوب شرقی ادلب به دست گرفتند و به سمت شهر معره النعمان، بزرگترین مقر نیروهای تروریستی هیئت تحریر الشام (النصره سابق و شاخه القاعده در سوریه) در این محور پیشروی می‌کنند. مجموع این تحولات میدانی به خوبی نشان می‌دهد که علیرغم تمام سختی‌ها، نیروهای دولتی سوریه به دنبال پاکسازی آخرین سنگر تروریست‌ها در سرزمین شام هستند، اما مشکلی که در خلال این عملیات وجود دارد تلفات احتمالی غیرنظامیان و استفاده از شهروندان ادلب به عنوان سپر انسانی است.

واقعیت این است که چرخش امارات، ترکیه، قطر و بعضاً اردن در پرونده سوریه و کوتاه آمدن آنها از سرنگونی بشار اسد باعث شده تا سعودی‌ها احساس خطر کنند و به همین دلیل به دنبال آن هستند تا خود را به نحوی دیگر در معادلات سوریه بگنجانند 

نگرانی در مورد تلفات غیرنظامیان 

در مورد این مساله با توجه به تجربه‌هایی که در سالیان اخیر در خلال نبردها و عملیات‌هایی که از سال 2011 تاکنون انجام گرفته، کسب شده است، روس‌ها به عنوان کشور میانجی و یکی از بازیگران اصلی در پرونده سوریه در حال مدیریت اوضاع هستند تا بتوانند مانع از کشته شدن غیرنظامی‌ها شوند؛ چراکه پس از آغاز هر عملیات نظامی از سوی ارتش سوریه که قرار به پیشروی و انهدام پایگاه‌های تروریست‌ها بوده، سازمان ملل، ایالات متحده و کشورهای اروپایی با ورود به صحنه سیاسی، دولت دمشق را به نقض حقوق بشردوستانه متهم می‌کنند و دست به راه انداختن سناریوهای جدید علیه دولت سوریه می‌‌زنند و به نوعی به دنبال اخلال در جریان عملیات‌ها هستند. به همین دلیل روز گذشته (یکشنبه) مرکز روسی آشتی نیروهای متخاصم در سوریه به همراه نیروهای دولتی سوریه و مقامات محلی، سه کریدور انسان دوستانه در منطقه کاهش تنش ادلب ایجاد کرده‌اند تا غیرنظامیان ساکن منطقه بتوانند از منطقه درگیری‌ها خارج شوند. خبرگزاری ریانووستی در این مورد گزارش داد که، سرهنگ «یوری بارینکوف» رئیس مرکز روسی آشتی نیروهای متخاصم در سوریه اعلام کرد که نیروهای نظامی روسی به همراه همتایان سوری آنها و مقامات محلی سه کریدور انسان دوستانه در منطقه کاهش تنش ادلب ایجاد کرده‌اند تا غیرنظامیان ساکن منطقه بتوانند با توجه به تشدید درگیر‌یها با گروه‌های مسلح غیرقانونی محافظت شده و از منطقه درگیری خارج شوند. این مقام نظامی روس به خبرنگاران گفته است که با توجه به افزایش فعالیت گروه تروریستی هیئت التحریرالشام که واحدهای نظامی آن همچنان کنترل بخش‌هایی از منطقه کاهش تنش ادلب را در اختیار دارند، تهدیدی جدی برای امنیت مردم غیرنظامی ساکن منطقه بوجود آمده است؛ لذا به منظور جلوگیری از کشته شدن غیرنظامیان، مرکز روسی آشتی نیروهای متخاصم به همراه نیروهای دولتی سوریه و مقامات محلی سه کریدور انسان دوستانه در مناطق مسکونی الخادر در استان حلب، ابودهور در استان ادلب و منطقه مسکونی هابیت در استان حماه ایجاد کرده‌اند تا مردم غیرنظامی بتوانند از منطقه خارج شوند. بارینکوف یادآور شده که در پاسگاه‌های شبانه روزی عبور ساکنین به مکان‌هایی برای مراقبت‌های اضطراری پزشکی، نوشیدن آب و ارائه غذای گرم، داروها و احتیاجات اولیه مجهز خواهند شد. از سوی دیگر وزارت خارجه سوریه در دو پیام جداگانه به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت اعلام کرد که عملیات‌ نظامی ارتش سوریه در استان‌های حلب و ادلب به درخواست شهروندان سوری و در پاسخ به جنایات تروریست‌ها علیه غیرنظامیان صورت می‌گیرد.

سنگ‌اندازی آمریکا در مسیر روس‌ها!

به موازات همین وضعیت، ژنرال فرانک مک‌کنزی، فرمانده نیروهای آمریکا در خاورمیانه (سنتکام) در بازدیدی از پیش اعلام نشده از پنج پایگاه نظامی این کشور در سوریه واقع در بخش‌های شمال شرقی تا دره میانی رود فرات در جمع سربازان آمریکایی اعلام کرده که‌ این منطقه‌ای است که ما به آن تعهد داریم. فکر می‌کنم ما برای مدتی در اینجا (سوریه) می‌مانیم. این فرمانده آمریکایی در این بازدید تضمین داد که ایالات متحده به ماموریت خود در سوریه پایبند است و عملیات علیه داعش پس از آنکه با افزایش تنش‌ها با ایران و ضرورت تمرکز بر امنیت نیروهای آمریکایی کاهش یافته را، بار دیگر از سر خواهد گرفت. بر اساس آنچه آسوشیتدپرس نوشته، ژنرال مک‌کنزی در این سفر با مظلوم کوبانی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه در یک پایگاه نظامی به صورت محرمانه دیدار داشته و قول ادامه حمایت از کردهای سوریه را داده است. اما آنچه در این راستا و پس از ورود ژنرال مک‌کنزی به یکی از جنجالی‌ترین اخبار حوزه سوریه و تحولات میدانی این کشور تبدیل شده، مسدود کردن مسیر تردد سربازان روس در اتوبان ام۴ و مسیر ارتباطی منبج-قامشلی در استان حسکه توسط سربازان آمریکا بود که باعث اعتراف مقامات نظامی مسکو شد. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی خبرگزاری آناتولی ترکیه یک گشت آمریکایی شامل ۱۰ خودروی زرهی روز یکشنبه وارد مرکز شهرک تل تمر واقع در غرب حسکه شده و در آنجا مسیر نیروهای روس را که در حال حرکت به سمت اتوبان ام۴ بودند، مسدود کردند. همچنین دو فروند هلی‌کوپتر آمریکایی یک بالگرد روس را که از پایگاه روسیه در تل تمر برخاسته بود، مجبور به فرود کردند. این اقدامات مخرب آمریکایی‌ها که از سوی مقامات دمشق رصد شده، باعث شد تا علاوه بر روسیه، سوریه هم نسبت به آن واکنش نشان دهد. تا جایی که مقامات وزارت دفاع سوریه معتقدند هدف آمریکایی‌ها از این اقدام جابجایی نیروهای داعش در مناطق شمال شرقی سوریه است. 

از روز گذشته (یکشنبه) مرکز روسی آشتی نیروهای متخاصم در سوریه به همراه نیروهای دولتی سوریه و مقامات محلی، سه کریدور انسان‌دوستانه در منطقه کاهش تنش ادلب ایجاد کرده‌اند تا غیرنظامیان ساکن منطقه بتوانند از منطقه درگیری‌ها خارج شوند

ریاض به دمشق نزدیک می‌شود؟! 

آنچه در این بین و چند روز قبل از شروع عملیات نظامی ارتش سوریه علیه مواضع القاعده در ادلب، خودنمایی کرد، بحث نزدیک شدن عربستان سعودی به سوریه است.

 چند روز قبل اخباری مبنی بر حضور «بشار جعفری»، نماینده سوریه در سازمان ملل در مهمانی مربوط به نماینده عربستان در سازمان ملل منتشر شد که برای بسیاری از مقامات عربی و غربی بسیار شوکه‌کننده بود و حتی برخی از تحلیلگران فردای آن روز نوشتند که سعودی‌ها به دنبال آب کردن یخ روابط با دمشق هستند. واقعیت این است که چرخش امارات، ترکیه، قطر و بعضاً اردن در پرونده سوریه و کوتاه آمدن آنها از سرنگونی بشار اسد باعث شده تا سعودی‌ها احساس خطر کنند و به همین دلیل به دنبال آن هستند تا خود را به نحوی دیگر در معادلات سوریه بگنجانند؛ اما سناریوی آنها صلح نیست، بلکه ریاض به دنبال سازش موذیانه و رخنه در قلب نهادهای مدنی سوریِ مخالف بشار اسد است تا بتواند از فاز سیاسی سناریوی خود را اجرایی کند.