سیدمحمد میرزامحمدزاده

پس از آنکه نیروهای کرد اعلام کردند حفاظت از اردوگاه‌های بازداشت هزاران مظنون داعشی دیگر اولویت آن‌ها نخواهد بود، سرنوشت این افراد بازداشت شده در سوریه در هاله‌ای از ابهام و تزلزل مانده است.

به گفته یکی از فرماندهان نیروهای دموکرات سوریه، با ادامه فشار نیروهای ترکیه به مرزهای جنوبی و تهاجم به خاک سوریه، احتمالاً به زودی سربازان کردی که از مظنونین داعش حراست می‌کنند، به خطوط مقدم جبهه فراخوانده می‌شوند.

روزنامه بریتانیایی گاردین در مطلبی اظهارات این فرمانده نیروهای دموکرات سوریه را نقل کرد و نوشت: حفاظت از زندانیان داعش دیگر اولویت ما نیست. این فرمانده نیروهای کرد در جریان یک کنفرانس خبری که روز شنبه برگزار شد به خبرنگاران گفت: اگر ارتش ترکیه به حملات خود ادامه دهد، دفاع از خاکمان اولویت ما خواهد بود.

پیش از این حملات، مقامات غربی تعداد نیروهای محافظ این کمپ‌ها را کم و وضعیت آن‌ها را خطرناک توصیف کرده بودند و با افزایش تنش‌ها در منطقه احتمال فرار از این زندان‌ها بسیار افزایش یافته است.

همزمان با پیشروی جنگجویان ترک و تلاش آن‌ها برای دستیابی به بزرگراه M4 که مسیر اتصال شهرهای اصلی در شمال سوریه به‌شمار می‌رود، گزارش‌های منتشر شده از مرکز اطلاعات روژاوا که یک مجموعه رسانه‌ای کرد است نشان می‌دهد که تلاش‌هایی برای دستیابی به این زندان‌ها همین حالا نیز آغاز شده است.

مقامات ابراز داشتند که پنجشنبه شب یک خودرو بمب‌گذاری شده در نزدیکی زندان داعش با نام گواران در نزدیکی شهر حسکه منفجر شد. در همان شب گزارش‌هایی منتشر شد که به دلیل هرج و مرج به وجود آمده ناشی از حملات هوایی ترکیه، پنج جنگجوی داعشی از زندان ناوکور در نزدیکی قامشلی گریختند. گزارش‌های به‌دست آمده از سوی سرویس‌های اطلاعاتی نیروهای کرد نشان می‌دهد که داعشی‌های خاموش موسوم به سلول‌های خفته و  همچنین بمب‌گذاران انتحاری در حال انجام عملیات در شمال سوریه هستند و اولویتشان هدف قرار دادن زندان‌های داعش است تا جنگجویان سابق را آزاد کنند. ماه گذشته ابوبکر بغدادی، رهبرداعش به دنبال‌کنندگان خود دستور داد برای آزادی جهادگرایان داعش و همسران و کودکانشان که در بازداشتگاه‌های عراق و سوریه هستند، اقدام کنند.

حضور آمریکایی‌ها در روژاوا، به عنوان حفاظی برای کردها در مقابل ترکیه تلقی می‌شد؛ اما از دید آنکارا، این حضور در سوریه و شراکت با کردها درواقع حفاظت از دشمنی قطعی در قالب پروژه‌ای بود که چندان ارتباطی با جنگ علیه داعش نداشت

از زمانی که تهاجم ترکیه به خاک سوریه آغاز شده است، با توجه به تضعیف امنیت در جریان حملات مداوم، غرب نگران اتفاقاتی است که در انتظار سیل زندانیان داعش است.

قبل از شروع درگیری‌ها، نیروهای دموکرات کرد، مسئولیت شبکه‌ای از اردوگاه‌ها را برعهده داشت که مجموعاً 100 هزار عضو مظنون داعش و همسرانشان را در بازداشت داشتند. این زندانیان شامل شهروندان بریتانیا نیز می‌شدند.

نزدیک به 12 هزار مظنون جنگجوی داعشی که یک سوم آن‌ها ملیت خارجی دارند در هفت زندان جنوبی‌تر در نزدیکی شهر رقه نگه‌داری می‌شوند؛ جایی که گزارش‌ها حاکی از چندین حمله پس از تهاجم ترکیه هستند.

در جنوب شرق، گزارش‌هایی از بی‌نظمی‌های بسیار از جمله تلاش برای فرار از اردوگاه بزرگ الهول به گوش می‌رسد؛ جایی که 70 هزار زن و کودک شامل ده‌ها هزار خانواده اعضای جنگجویان داعش در شرایطی پر هرج و مرج نگهداری می‌شوند.

آمارهای مرکز اطلاعاتی روژاوا تا روز شنبه نشان می‌دهد که 45 شهروند در نتیجه بمباران‌ توپخانه‌های ترکیه کشته و 85 نفر نیز زخمی شده‌اند.

یک سخنگوی کرد با بیان اینکه هواپیماها و توپخانه ترکیه بی‌تفاوت در حال آتشباران این منطقه هستند، در این زمینه گفت: «شاید تعداد تلفات از آمارهای اعلام شده بیشتر باشد؛ چراکه اعضای گروه ما قادر به دستیابی به بسیاری از مکان‌های هدف قرار داده شده نبودند.»

نگرانی کردها از آینده

تغییر مواضع آمریکایی‌ها درمورد کردها بسیار ناگهانی و شدید بود. همین یک هفته پیش بود که مقامات محلی در منطقه‌ای که با نام روژاوا شناخته می‌شود، در حال ارزیابی این موضوع بودند که چطور روابط خود با آمریکا را تعمیق کنند؛ اما حالا با دستور واشنگتن، دیپلمات‌ها و سربازان آمریکایی با حکم تخلیه در حال فرار هستند و  حس خالی شدن پشت کردها کاملا قابل درک است. در قامیشلی، شهر اصلی منطقه، روز شنبه نیروهای دولت سوریه، محله‌ای را که در جریان جنگ داخلی کشور به دمشق وفادار مانده بود را محاصره کرده‌ و از آن حفاظت می‌کردند. مردی که در حالی خرید میوه بود به دیگران می‌گفت: ما باید با بشار صحبت کنیم. حالا چه کسی از ما در مقابل ترک‌ها حفاظت می‌کند؟

حضور آمریکایی‌ها در روژاوا، به عنوان حفاظی برای کردها در مقابل ترکیه تلقی می‌شد؛ اما از دید آنکارا، این حضور در شمال شرق سوریه و شراکت با کردها در واقع حفاظت از دشمنی قطعی در قالب پروژه‌ای بود که چندان ارتباطی با جنگ علیه داعش نداشت و بیشتر انگیزه‌ای برای افزایش شورش‌های چهار دهه‌ای علیه تمامیت ترکیه بود.

حالا گرفتن شهر رأس‌العین به معنای تلاش ترکیه برای قطع دسترسی مسیرها از شرق شهر کرد قامیشلی، که پایتخت نیروهای کرد محسوب می‌شود، به تمامی دیگر نقاط تحت کنترل کردها در غرب در نزدیکی مرز است.

قبل از شروع درگیری‌ها، نیروهای دموکرات کرد، مسئولیت شبکه‌ای از اردوگاه‌ها را برعهده داشت که مجموعاً 100 هزار عضو مظنون داعش و همسرانشان را در بازداشت داشتند؛ این زندانیان شامل شهروندان بریتانیا نیز می‌شدند

زن کردی که در شهر مرزی ویرانهشر اسکان داشت و از رأس‌العین به این منطقه آورده شده بود، با دیدن تصاویر قتل‌عام‌ها زیر گریه زد و گفت: اینجا محله ما و خانه ما بود. همه چیز ما اینجا بود و حالا همه‌اش از بین رفت.

به گفته این زن، پیش از آغاز جنگ این شهر محل سکونت تنوعی از جمعیت کرد، عرب، چرکس و جوامع ارمنی بود. حالا اگر اردوغان خانواده‌های عرب را از دیگر نقاط در سوریه برای اسکان در این منطقه گرد آورد و مرز را با این افراد پر کند، این زن نگران است که نتواند دیگر به شهر خود باز گردد.

زن گفت: شورشیان سوری هیچ‌وقت از کردها دفاع نمی‌کنند. ما در آنجا همسایه بودیم و حالا آن‌ها غریبه‌ها را به خانه‌های ما راه می‌دهند. ترکیه قصد دارد با این اقدام اقوام عرب را در منطقه ساکن و مرز خود را از نفوذ کردها ایمن کند. در واقع با آواره کردن حداقل 100 هزار نفر جمعیت کرد، ترکیه دست به یک پاکسازی نژادی در منطقه کردنشین سوریه زده است.