«دیورند» و ۱۲۳ سال اختلاف بین پاکستان و افغانستان

خط دیورند که ۱۲۳ سال پیش از سوی یک تبعه انگلیسی به‌عنوان مرز بین پاکستان و افغانستان تعیین شد؛ به اختلافی کهنه بین دو کشور تبدیل شده و در روزهای اخیر این زخم کهنه سر باز کرده است.

دولت اسلام‌آباد خط دیورند را به‌عنوان مرز بین‌المللی بین دو کشور به رسمیت می‌شناسند. اما افغان‌ها نظر متفاوتی داشته و سال‌هاست معتقدند؛ خط دیورند که در سال ۱۸۹۶ احداث شد، حاصل اقدام یک تبعه انگلیسی به نام مورتیمور دیورند است که بخشی وسیع از خاک افغانستان را با این خط جدا کرده و موجب اختلافات مرزی امروزی میان پاکستان و افغانستان شده است. 

این زخم کهنه ‌بار دیگر میان دو کشور همسایه سر باز کرده و مواضع اخیر وزارت امور خارجه افغانستان موجب برانگیخته شدن واکنش طرف پاکستانی شد.

تنها چند روز پیش پاکستان با هدف تسهیل در امر تردد شهروندان دو کشور در نوار مشترک مرزی و گسترش تجارت دوجانبه، طرح فعالیت ۲۴ ساعته گذرگاه مرزی تورخم با افغانستان را افتتاح کرد، با این حال دولت کابل این اقدام اسلام‌آباد را با طرح اختلاف کهنه بر سر مرزبندی و خط دیورند، تحت‌الشعاع قرار داد.

دیورند تنها یک خط فرضی است

کاخ ریاست‌ جمهوری  افغانستان در واکنش به رسمی خوانده‌شدن مرز دیورند از سوی پاکستان می‌گوید که دیورند تنها یک خط فرضی است و دولت افغانستان صلاحیت تصمیم‌گیری در مورد رسمیت ‌بخشیدن یا واگذاری آن را ندارد.

صدیق صدیقی؛ سخنگوی ریاست جمهوری، پنجشنبه هفته گذشته (21 شهریور ماه) در یک نشست خبری گفت که صلاحیت تصمیم‌گیری در مورد این خط به مردم افغانستان برمی‌گردد و دولت صلاحیتی در این زمینه ندارد.

اظهارات کابل بی‌اساس است

وزارت امورخارجه پاکستان روز شنبه (30شهریور ماه) با صدور بیانیه‌ای، مواضع وزارت امورخارجه افغانستان مبنی بر به رسمیت نشناختن خط دیورند را رد کرد و گفت: اظهارات کابل بی‌اساس و غیرقابل توجیه است درحالی که نوار مرزی موجود میان دو کشور از جانب طرفین به رسمیت شناخته شده و مطابق با قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی است.

در این بیانیه آمده است: هدف پاکستان از ۲۴ ساعته کردن فعالیت گذرگاه تورخم، تامین منافع مردم دو کشور و تحکیم فعالیت‌های تجاری دوجانبه است، بنابراین دامن زدن به تنش‌ها برای منافع دوکشور سودی ندارد و باید از این‌گونه اظهارات اجتناب کرد.  

پاکستان حدود دو هزار و  کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد که بیشتر آن را مناطق کوهستانی تشکیل می‌دهد. 

پاکستان طی سال‌های اخیر طرح حصارکشی مرزهای خود با افغانستان را آغاز کرد و تاکنون مناطقی را که طبق گفته خود، محل نفوذ تروریست‌ها از خاک افغانستان به خاک پاکستان است، را حصارکشی کرده است. 

تحرکات داعش در افغانستان و عدم کاهش عملیات‌های گروه‌های ضدپاکستانی، شاید یکی از دلایلی است که این کشور قصد دارد به مرزهای خود با افغانستان سروسامان دهد.

پاکستان و افغانستان ماه‌های اخیر، شاهد تنش‌های زیادی بودند و گذرگاه‌های مرزی به‌عنوان دروازه‌های تجارت میان دو کشور، بارها بسته شده و مشکلات زیادی را برای تجار و مردم ایجاد کرده است.  طی سال‌های گذشته مقامات افغانستان با طرح پاکستان برای انجام این حصارکشی‌های مرزی مخالفت کرده و تاکید کردند نصب حصارکشی در مرز، تاثیری در مبارزه با تروریسم ندارد و تنها موجب ایجاد فاصله میان مردم دو کشور همسایه خواهد شد. افغان‌ها معتقدند پاکستان با حصارکشی در مناطق مرزی، بیش از آن که به دنبال امنیت باشد، به دنبال تثبیت «خط دیورند» است.  سخنگوی ارتش پاکستان اواسط ماه جاری طی نشست خبری اعلام کرد: این کشور به نتایج مطلوب حصارکشی نوار مرزی با افغانستان دست یافته و این اجرای این طرح به رغم حملات از آن سوی مرز ادامه خواهد داشت.