ائتلاف جنبش پنج ستاره ایتالیا با حزب دموکرات

سیدمحمد میرزامحمدزاده

طرفداران جنبش پنج ستاره ایتالیا (M5S) در جریان یک رأی‌گیری آنلاین، از تشکیل ائتلاف حزب متبوع خود با حزب چپ میانه (PD) حمایت کردند و اکثریت حامیان به نفع توافق بین دشمنان سنتی برای بیرون کشیدن ایتالیا از بحران سیاسی رأی دادند.

روزنامه بریتانیایی گاردین روز چهارشنبه، چند ساعت پس از اعلام نتیجه این رأی‌گیری آنلاین نوشت: پس از آنکه ماتیو سالوینی، رهبر حزب راست افراطی لیگ ایتالیا، اقدام به فروپاشی دولت ائتلافی با حزب پنج ستاره کرد تا بتواند انتخابات زودهنگام را رقم زند به امید اینکه کل کشور را بدون ائتلاف با حمایت رأی‌دهندگان رو به فزونی طرفدار خود به دست گیرد، جوزپه کونته، نخست‌وزیر کنونی، مسئولیت تهیه بسته ائتلاف بین دو حزب دشمن سنتی را برعهده گرفت.

جنبش پنج ستاره که عمده محبوبیت خود را از مسیر آنلاین کسب کرده بود، از اعضای خود خواست تا در وبسایت این حزب موسوم به روسو، از ائتلاف با حزب چپ میانه حمایت کنند.

لویجی دی مایو، رهبر حزب پنج ستاره گفت که او باور دارد با این حمایت بحران به پایان رسیده است.

از بین 100 هزار عضو پنج ستاره در وبسایت این جنبش، 79.3 درصد رأی‌دهندگان، به تشکیل دولت با حزب چپ میانه PD رأی مثبت دادند. کونته پیش از آغاز رأی‌گیری در سخنرانی برای طرفداران حزب پنج ستاره تلاش کرد آن‌ها را متقاعد کند که به نفع تشکیل چنین ائتلافی رأی دهند و به آن‌ها گفت: من متوجه نگرانی‌های شما هستم. اما تمایل دارم به شما یادآوری کنم که سال گذشته پیش از انتخابات (انتخاباتی که منجر به ائتلاف حزب پنج‌ ستاره و لیگ برای تشکیل دولت تعلیق شده کنونی شد)، پنج ستاره گفت که آماده است با هر تشکل سیاسی برای به مقصود رساندن اهداف جنبش ائتلاف کند. امروز ما فرصتی عالی برای تغییر کشور در دست داریم.

روز سه‌شنبه، این دو حزب برنامه‌ای با 26 رویکرد منتشر کردند که شالوده دولت احتمالی جدید را تشکیل می‌دهد. در صدر این لیست استفاده از بودجه آتی برای تحرک رشد اقتصاد به چشم می‌خورد، اما ذکر شده بود که این استفاده از بودجه به نحوی خواهد بود که به اعتبارات عمومی لطمه‌ای وارد نیاورد.

ایتالیا دومین بار بدهی بزرگ در اتحادیه اروپا را در مقایسه با سهم خروجی اقتصادی دارد و در بسته تنظیمی از بروکسل خواسته شده تا برای غلبه ایتالیا بر سختی‌های بیش از حد بودجه کنونی، انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.

با تأکید بر عدالت اجتماعی، دو حزب در بسته پیشنهادی خود، گزینه حداقل حقوق دریافتی، پرهیز از افزایش مالیات ارزش افزوده و بهبود هزینه‌کرد دولت در بخش آموزش، تحقیقات و رفاه را لحاظ کرده‌اند. این برنامه همچنین خواهان اعمال مالیات شبکه‌ای بر بانک‌های چندملیتی و همچنین ایجاد بانک‌های عمومی است تا بتواند توسعه را در بخش جنوبی این کشور رقم بزند.

برخی شخصیت‌های برجسته جنبش پنج ستاره از تصمیم حزب برای به رأی گذاشتن تصمیم ائتلاف به صورت آنلاین، به دلیل احتمال رد این تصمیم از سوی عموم، انتقاد کردند.

میشله نیتی، یکی از نمایندگان مجلس ایتالیا عضو حزب پنج ستاره در فیس بوک خود نوشت: در شرایط حساس کنونی، رأی‌گیری در بستر آنلاین، مناسبت‌ترین راهکار پیش رو به نظر نمی‌رسد. علی‌رغم تمامی نگرانی‌هایی که در آخرین دیدار با همکاران جنبش مطرح شد، من از اجرای این تصمیم و اتخاذ آن بسیار شگفت‌زده شدم.

فلورا فریت، یکی دیگر از نمایندگان عضو جنبش پنج ستاره، چند روز پیش در بیانیه‌ای به خبرگزاری آدنکرونوس ایتالیا از دی مایو، رهبر حزب، خواست که از تصمیم رأی‌گیری روی وبسایت روسو منصرف شود؛ چراکه دست یافتن به لزوم حضور آقای کونته از مسیر رأی‌گیری بر بستری که از سوی یک شرکت خصوصی، بدون تضمین شفافیت نتیجه، راهبری می‌شود، اقدامی پوچ است.

ماه گذشته با تصمیم سالوینی برای خارج ساختن حزب متبوعش از ائتلاف شکننده با جنبش پنج ستاره، نظام سیاسی ایتالیا دچار بحران شد. سالوینی قصد دارد با بهره‌گیری از محبوبیت حزبش، با برگزاری انتخابات زودهنگام، به عنوان نخست‌وزیر ایتالیا انتخاب شود و دولت را بدون حزب ائتلافی تشکیل دهد

ماسیمیلیانو پاناراری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه لوئیس رم گفت: اخذ رأی روی وبسایت روسو جزء سنت‌های حزب جنبش پنج ستاره است و به عنوان مثالی برای دموکراسی مستقیم معرفی می‌شود؛ اگرچه بسیار از چنین مسیری دور است.

وی ادامه داد: پس از آنکه ماتارلا، رئیس‌جمهور کشور، به‌طور رسمی به کونته دستور داد تا با استفاده از توافق برای تشکیل دولت جدید گام بردارد، به رأی گذاشتن توافق بین احزاب چپ میانه و جنبش پنج ستاره، خود یک بی‌حرمتی به نهادهای دموکراتیک کشور و همچنین خود حزب دموکرات به شمار می‌رود.

دموکراسی مستقیم بر بستر وب جز قوانین اصلی حزب جنبش پنج ستاره به شمار می‌رود که در سال 200- از سوی بپه گریلو، کمدین و جیانروبرتو کاسالجیو، کارآفرین ایتالیایی که سه سال پیش جان خود را از دست داد، تشکیل شد.

این جنبش در سال‌های ابتدایی تشکیل خود پیش از ایجاد وبسایت روسو، از وبسایت خود و همچنین وبلاگ گریلو برای به بحث گذاشتن مسائل و اخذ رأی استفاده می‌کرد. روسو یک بستر هدفمند است که نامش را از نام ژان ژاک روسو، فیلسوف برجسته قرن هجدهم متولد سوئیس بر گرفته و در سال 2016 توسعه یافت و معرفی شد.

با این حال این بستر بارها در جریان رأی‌گیری‌های حیاتی مورد حملات هکری قرار گرفت و در ماه آوریل (فروردین – اردیبهشت)، مقامات حفاظت اطلاعات ایتالیا، شرکت گرداننده  این بستر را 50 هزار یورو به دلیل عدم حفاظت از داده‌های شخصی کاربران جریمه کرد.

جنبش تاکنون ده‌ها تصمیم کلیدی خود، از جمله انتخاب دی‌مایو به عنوان رهبر حزب و همچنین ورود به ائتلاف با حزب لیگ را به صورت آنلاین به رأی گذاشته است. آخرین رأی‌گیری آنلاین این حزب برای حمایت از سالوینی و جلوگیری از محاکمه شدن وی به دلیل جلوگیری از ورود مهاجران از مسیر بندرگاه‌های این کشور بود.

ماه گذشته میلادی با تصمیم سالوینی برای خارج ساختن حزب متبوعش از ائتلاف شکننده با جنبش پنج ستاره، نظام سیاسی ایتالیا دچار بحران شد. سالوینی قصد دارد با بهره‌گیری از محبوبیت حزبش، با برگزاری انتخابات زودهنگام، به عنوان نخست‌وزیر ایتالیا منتخب شود و دولت را بدون حزب ائتلافی تشکیل دهد.

این اقدام حیرت‌انگیز، تهدید تشکیل دولتی با گرایش کاملا راست افراطی را به همراه دارد. با این حال سالوینی که تاکتیک‌های اخیرش در چند هفته اخیر از محبوبیتش کاسته است، چندان به هم مسیر شدن دو حزب جنبش پنج‌ ستاره و دموکرات اهمیت نمی‌دهد؛ اگرچه این دو حزب با دشمنی دیرینه، از بزرگ‌ترین احزاب در مجلس ایتالیا هستند.

ایتالیا دومین بار بدهی بزرگ در اتحادیه اروپا را در مقایسه با سهم خروجی اقتصادی دارد و در بسته تنظیمی از بروکسل خواسته شده تا برای غلبه ایتالیا بر سختی‌های بیش از حد بودجه کنونی، انعطاف بیشتری از خود نشان دهد

به‌رغم براندازی دولت، حزب لیگ سالوینی، همچنان محبوب‌ترین حزب ایتالیا است. بر اساس نظرسنجی که روز شنبه از سوی موسسه کوریره دلا سرا منتشر شد، در مقایسه با محبوبیت 35.9 درصدی اواسط ماه ژوئیه (اوایل تیر ماه)، محبوبیت این حزب ریزش داشته و به 31.8 درصد رسیده و محبوبیت حزب جنبش پنج ستاره هفت درصد افزایش یافته و به 24.2 رسیده است و حزب دموکرات با اندکی جابجایی محبوبیت 22.3 درصدی را به دنبال دارد.

بر این اساس آینده تشکیل ائتلاف جدید در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. پاناراری در این زمینه گفت: تشکیل چنین دولتی قطعاً همسو با خواسته بروکسل است. اما برای اجرای برنامه مدنظر، این حزب باید تا سال 2022 در قدرت بماند. چنین چیزی اکنون بسیار سخت به نظر می‌رسد.

انتظار می‌رود کونته تا روز جمعه فهرستی از وزرایش را تهیه کند. هفته آتی در چنین روزی دولت جدید می‌تواند در رم مستقر باشد و سالوینی مجبور است از نیمکت احزاب مخالف مجلس نظاره‌گر دولت جدید باشد.