بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا شد
غیرقابل پیش‌بینی و با سوابق نهان
سیدمحمد میرزامحمدزاده
آخرین اقدام بوریس جانسون، به عنوان وزیر امور خارجه بریتانیا، برگزاری مراسمی با حضور جمعی از مقامات اتحادیه اروپا در لندن بود، مراسمی که خود درنهایت نتوانست در آن حاضر شود.
در حالی که گروهی از وزرای اتحادیه در مرکز کنفرانس در داکلندز لندن منتظر بودند، سیل پیامک‌ها به تلفن‌های حاضرین جاری شد: جانسون دولت بریتانیا را در اعتراض به نحوه اجرای برگزیت ترک کرده است. آلان دونکن، یکی از مقامات دفتر امور خارجه، کسی که در حین آشفتگی دیپلماتیک به وجود آمده در حال میزبانی مراسم بود، گفت: اتفاق‌های اینگونه پیش می‌آید. اینطور نیست؟ مقامات اتحادیه همه خندیدند و برخی نیز از رفتن آقای جانسون ابراز خرسندی کردند.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، به بهانه انتخاب بوریس جانسون به‌عنوان نخست‌وزیر بریتانیا، به بررسی سابقه حضور وی در مسند قدرت در این کشور پرداخت و نوشت: حالا جانسون برگشته و این بار نخست‌وزیر بریتانیا شده است و مقامات اتحادیه عنوان می‌کنند که نمی‌دانند باید انتظار چه چیزی را داشته باشند.
جانسون در دوران کاری خود، شامل رهبری کمپین برگزیت و تصدی پرتنش وزارت امور خارجه، همواره ثابت کرد که فردی غیرقابل پیش‌بینی بوده است. او از اتهامات رسوایی نجات پیدا کرد و در حین شگفتی همگان پیروز رقابت برای شهرداری لندن و همچنین برنده همه‌پرسی خروج از اتحادیه شد. او همه را تشویق به خروج از بزرگ‌ترین بلوک تجاری جهان می‌کند، اما همواره خود را طرفدار جهانی‌سازی و آزادی تجاری نشان می‌دهد.
تلخ و شیرین جانسون
جانسون در دوران دو ساله تصدی وزارت امور خارجه، بارها تن همتایان اروپایی خود را لرزاند: یکبار فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه را شبیه به نگهبان زندان جنگ جهانی دوم دانست و زمانی گفتگوهای به‌شدت فنی برگزیت را به معاوضه لگوهای بازی با شکلات تشبیه کرد.
اما زمان‌هایی نیز بود که اسباب خرسندی مقامات اروپایی را فراهم می‌کرد. دستیاران سابق او زمانی را به یاد می‌آورند که با سیل درخواست‌های ملاقات دوجانبه از سوی وزرای خارجه‌ای مواجه بودند که از سر رفاقت او را با نام کوچک بوریس صدا می‌کردند. او غرق در مباحث عمیق با دیگر مقامات بر سر تاریخ باستان یونان می‌شد و حتی به شدت برای دفاع از موضع اتحادیه اروپا در مورد ایران، در واشنگتن رایزنی می‌کرد.
جانسون به‌عنوان نخست‌وزیر وعده داده که موضوع برگزیت که حالا بر لبه پرتگاه سقوط قرار گرفته و بریتانیا قرار است 31 اکتبر (نهم آبان ماه) از اتحادیه خارج شود را پیگیری کند. جانسون گفته که قصد دارد بر سر توافق خروج با اتحادیه مذاکره کند، اما اتحادیه بارها تکرار کرده است که مفاد توافق خروج دیگر قابل مذاکره نیستند.
جانسون اخیراً گفت که اتحادیه باید بداند که او کاملا آماده پذیرش خسارت‌های اقتصادی ناشی از خروج بدون توافق از اتحادیه است، مگر آنکه شرایط بهتری برای توافق خروج از سوی اتحادیه ارائه شود. مجلس بریتانیا پیش از جانسون تصویب کرد که خروج بدون توافق از اتحادیه صورت نگیرد، اما مقامات اتحادیه در بروکسل خود را برای چنین تلاطمی آماده می‌کنند.
جین آسل‌بورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ در مورد تصمیم جانسون برای توافق برگزیت گفت: من نمی‌دانم که او قصد انجام چه کاری را دارد. او بازیگر متولد شده است، اما همانطور که می‌دانید، برگزیت یک نمایشنامه نیست.
برآمده از دل برگزیت
رویکرد جانسون همسو با 160 هزار عضو محافظه‌کار مجلس عوام بریتانیا است، کسانی که او را انتخاب کردند و بسیاری از آن‌ها ناراحت هستند که برگزیت با وجود رأی اکثریت کشور در همه‌پرسی سال 2016، هنوز رخ نداده است. آن‌ها می‌خواهند که بریتانیا زودتر از اتحادیه جدا شود تا برای مذاکرات توافقات تجاری و تنظیم قوانین خود دستشان باز باشد.
جیکوب ریس‌ماگ، که رهبری شاخه‌‌ای از مخالفان اتحادیه را در مجلس بریتانیا بر عهده دارد، گفت: بوریس کاریزمای اجرای این اقدام را دارد. کاریزما جوهره سیاست است. بوریس این جوهره را دارد و دیگران هیچکدام ندارند.
تاکتیک‌های مذاکره بوریس کاملا در تضاد با رویکرد اساساً غیرتقابلی دولت در مذاکرات برگزیت در زمان ترزا می است. مقامات اتحادیه هیچ‌وقت فکر نمی‌کردند که بریتانیا تحت‌قدرت می، قصد خروج بدون توافق را داشته باشد؛ اما با روی کار آمدن جانسون، رفتارهای غیرمنتظره وی می‌تواند عاملی برای امتیازدهی از سوی اتحادیه و عمل کردن بر وفق مراد بوریس باشد تا از یک بحران دیگر در اتحادیه اروپا جلوگیری شود.
ادگارد رینکویکس، وزیر امور خارجه باسابقه لتونی در این رابطه گفت: نباید دو چیز را فراموش کرد: او فردی خوش‌رو و باهوش است.
جانسون همواره منتقد اتحادیه بوده است: یکبار گفت که اتحادیه اروپا به دنبال اهدافی مشابه اهداف هیتلر است. با این حال او گفته است که روابط خوبی در بروکسل به دلیل سابقه حضورش در آنجا دارد. بار دیگر نیز گفت: من سال‌های خوبی در بروکسل داشتم و کاملا سیستم آنجا را می‌شناسم.
وزیر امور خارجه فرانسه گفت که جانسون درمورد برگزیت، دروغ‌های زیادی به مردم بریتانیا گفته است. همتای آلمانی وی نیز یادآور شد؛ جانسون کسی است که کشور را به باتلاق برگزیت کشاند و در بزنگاه، تصمیم گرفت از مسئولیت شانه خالی کند
زندگی شاعرانه در قلب اتحادیه
زندگی الکساندر بوری دی‌فیفل جانسون عمیقا با اتحادیه‌ای گره خورده که حالا قصد دارد آن را ترک کند. در دهه 1970، استنلی جانسون، پدر وی، در کمیسیون اروپا کار می‌کرد و بوریس دوران مدرسه خود را در بروکسل گذراند.
او به عنوان خبرنگار به بروکسل بازگشت و قلم نقد خوب و البته گاه نادرستی را در دست گرفت و مقاله‌هایی در مورد اتحادیه نوشت. هیچ‌کس نمی‌دانست که چرا او تفکرات ضد اتحادیه دارد. کسانی که با او به عنوان شهردار لندن همکاری می‌کردند و از تفکرات جهانی شدن او مطلع بودند، از اینکه جانسون برای اجرایی شدن برگزیت به یک کارزار ضد مهاجرتی پیوست کاملا حیرت‌زده بودند.
جانسون کسی است که قبل از خواب شعرهای یونان باستان را می‌خواند و گاهی در مورد کتابی با موضوع شکسپیر فعالیت می‌کند؛ در جلسه‌ای با مقامات قبرس او این سوال را مطرح کرد که چه کسی برنده جنگ قرن پنجم قبل از میلاد مسیح بین آتن و اسپارتا بوده است. او در تشریح موضوع گفت: شاید اسپارتاها برنده جنگ بوده باشند، اما سابقه آتنی‌ها در مورد دموکراسی و حقوق شهروندی آن‌ها را برنده واقعی در طول تاریخ کرد. برخی می‌گویند او از اینکه بریتانیا حاکمیت خود را در اتحادیه از دست دهد، عمیقاً ناراحت است؛ پدرش در این رابطه گفت: موضع وی فرصت‌طلبی نیست.
خیز برای نخست‌وزیری
پس از هشت سال سمت شهرداری لندن، او در سال 2016 پس از موفقیت در کارزار رأی به برگزیت، تصمیم گرفت که نخست‌وزیر بریتانیا شود؛ اما حامیان اصلی سیاسی وی عنوان کردند که جانسون نمی‌تواند رهبر خوبی باشد یا دولت خوبی تشکیل دهد؛ او نیز فوراً از رقابت کنار رفت.
جولای همان سال می به او وزارت امور خارجه را پیشنهاد داد، در واقع آن‌ها قصد داشتند با این کار هم خرسندی بوریس را رقم زنند و هم او را از سیاست‌های داخلی دور نگه‌دارند. وزیر امور خارجه نقش چندانی در مذاکرات آن زمان برگزیت نداشت.
زمانی که به سمت وزیر امور خارجه منصوب شد، ژان مارک ارو، وزیر امور خارجه فرانسه گفت که جانسون درمورد برگزیت، دروغ‌های زیادی به مردم بریتانیا گفته است. فرانک والتر اشتاینمایر، همتای آلمانی وی گفت جانسون کسی است که کشور را به باتلاق برگزیت کشاند و در بزنگاه، تصمیم گرفت که از مسئولیت شانه خالی کند.
جولای سال 2016 می به جانسون وزارت امور خارجه را پیشنهاد داد، در واقع آن‌ها قصد داشتند با این کار هم خرسندی او را رقم زنند و هم وی را از سیاست‌های داخلی دور نگه‌دارند. وزیر امور خارجه نقش چندانی در مذاکرات آن موقع برگزیت نداشت
مشتاق به دفاع از منافع ژئوپلتیک اروپا
تصمیم جانسون در اوایل دوران وزارت برای رفتن به مسکو و رویکردی جدید با روسیه خیلی زود با شکست مواجه شد. او حتی تصمیم داشت پلی دیپلماتیک با خاورمیانه ایجاد کند، اما این نگاه وی خشم دفتر نخست‌وزیری را به دنبال داشت، چرا که اتحاد دیرینه با عربستان سعودی را درمورد هدایت جنگ‌های نیابتی زیر سوال می‌برد.
جانسون ثابت کرده است که مشتاق به دفاع از منافع ژئوپلتیک اروپا است و در سفر به واشنگتن از موضع اتحادیه در مورد توافقی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را محدود ساخته بود، دفاع کرد. او حتی تلاش کرد که از جنگ خونین در یمن جلوگیری کند.
دولت بریتانیا در جولای 2018 برای اینکه نشان دهد که پشتش را به اتحادیه اروپا نکرده است، کنفرانسی برگزار و مقامات اتحادیه را دعوت کرد تا یکپارچگی اقتصادی خود را در جنوب شرق اروپا نشان دهد، آنگلا مرکل و نخست‌وزیر لهستان نیز در میان این مهمانان بودند؛ کنفرانسی که باب میل جانسون نبود؛ در سالن مراسم در حالی که همگان منتظر بودند، عنوان شد که بوریس جانسون با تأخیر به مراسم می‌آید، اما او در واقع در حال نوشتن نامه استعفای خود در اقامتگاهش بود. او در نامه خود به ترزا می نوشت: رویای ما رو به مرگ است؛ من از عدم اعتماد به نفس غیرضروری شما رنج می‌برم. چند روز بعد او مقاله‌ای برای رسانه‌ها نوشت، عنوان مقاله بود: چاک چکرز (کمپین طرفداران خروج از اتحادیه) در واقع همان روز کارزار او برای نخست‌وزیر شدن آغاز شده بود.
دیدگاه تان را بنویسید