بهانه، تقلید لهجه انگلیسی نخست‌وزیر هند و بروز تنش‌های تجاری است
بی‌اعتمادی متقابل؛ این بار ترامپ و هندوستان
چالش اصلی این روزها بین دو کشور افزایش تنش‌های تجاری است، آمریکا از هند خواسته به سرعت خرید نفت از ایران را قطع کند. علاوه بر این آمریکا هند را تهدید کرده است که در صورت ادامه خرید تسلیحات نظامی از روسیه، این کشور را تحریم خواهد کرد رویکرد کاخ سفید در قبال هر کشور طوری است که آنها به صورت تصادفی یک موضوع خاص را انتخاب کرده و بر آن متمرکز می‌شوند، این اولویت‌بندی‌ها تنها براساس خواسته‌های ترامپ صورت می‌گیرد؛ طرف مقابل هم باید در این بازی بازنده باشد، هیچ استراتژی برد بردی در کار نیست
حمیدرضا پیشبهار، مترجم
روابط هندوستان و آمریکا همواره با دلخوری همراه بوده است. اما این روابط هیچ‌گاه برای دهلی‌نو گیج‌کننده نبوده یا به تلخی نگراییده بود تا اینکه ترامپ سعی کرد لهجه انگلیسی نخست‌وزیر هند، نیراندا مودی را تقلید و او را مسخره کند.
ویدیویی ضبط شده از کاخ سفید که در آن ترامپ سعی در تقلید از لهجه مودی دارد، در دهلی‌نو دست به دست می‌شود، ظاهرا ترامپ به این حرکت کودکانه عادت دارد و در گفتگوهای داخلی بارها این کار را کرده است.
سوهاسینی حیدر، دبیر بخش بین‌الملل روزنامه The Hindu در رابطه با روابط امروز دهلی‌نو و واشنگتن نوشته است: «به نظر می‌رسد که نخست‌وزیر مودی هنوز از امکان برقراری روابط اقتصادی با ترامپ مطمئن نیست، هندوستان امروز به این نتیجه رسیده است که ترامپ مانند رییس‌جمهوران قبلی نیست و سعی ندارد مانند آنها با خیرخواهی و مودت رفتار کند»
البته این‌ها همه دردسرهای دیپلماتیک پمپئو است، وی چهارشنبه این هفته به همراه جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا به هند سفر خواهد کرد. پمپئو نگران بی‌ملاحظگی‌های ترامپ در رابطه با هند است و سعی می‌کند چالش‌های موجود بین روابط دو کشور را برطرف کرده و به اذعان خودش حتی روابط را بهبود بخشد.
البته چالش اصلی این روزها بین دو کشور افزایش تنش‌های تجاری است، آمریکا از هند خواسته به سرعت خرید نفت از ایران را قطع کند. علاوه بر این آمریکا هند را تهدید کرده است که در صورت ادامه خرید تسلیحات نظامی از روسیه، این کشور را تحریم خواهد کرد، ترامپ متوجه نیست که هند در طول تاریخ خود همواره به خرید تسلیحات نظامی از روسیه پرداخته است و این امر جدیدی نیست.
اصلی‌ترین برنامه هند در زمینه روابط خارجی از زمان به قدرت رسیدن نیراندا مودی در سال 2014، بهبود روابط سیاسی با آمریکا بوده است. اما این روزها هند نسبت به این تصمیم دودل است و دهلی‌نو این روزها در عوض سعی می‌کند تا روابط خود با مسکو و پکن را بهبود بخشد.
آمریکا سال‌ها است به پیشرفت اقتصادی و نظامی هند چشم دوخته است و همواره امیدوار بوده که این کشور بتواند با قدرت گرفتن، پا به پای چین منفور پیشرفت کند. وزیر امور خارجه سابق آمریکا، رکس تیلرسون بهبود روابط با هند را به عنوان یکی از اهداف اصلی وزارت‌خانه خود معرفی کرده بود و طی سخنرانی پر شور در ماه اکتبر با برشمردن دلایل بسیار به دنبال این بود که ثابت کند این دو کشور، شرکایی طبیعی هستند.
پنتاگون نیز در زمان زمامداری متیس از این قافله عقب نبوده است. آنها نام پایگاه نظامی خود در هاوایی که مختص نظارت بر اقیانوس آرام است را به فرماندهی Indo-Pacific تغییر دادند تا هم از هند دلربایی کرده و هم این کشور را ترقیب به همکاری‌های نظامی بیشتر کنند.
پیشرفت هندوستان همواره به نفع آمریکا بوده است و در این راه روسای جمهور قبلی آمریکا، همواره از سیاست‌های حمایت‌گرایانه اقتصادی هند چشم‌پوشی می‌کردند و به آنها تخفیف می‌دادند. در صورتی که هند برای افزایش توان نظامی خود دست به دامان تسلیحات نظامی روسیه می‌شد، آمریکا با این مسئله مشکلی نداشت زیرا در نهایت این شریک آنها بود که در برابر چین قدرتمندتر می‌شد.
اما در دوره ترامپ هیچ کشوری از سیاست‌های سخت‌گیرانه آمریکا در زمینه بازرگانی معاف نیست. تلاش‌های کنگره آمریکا برای تنبیه روسیه به این معنا است که خرید سیستم دفاعی هوایی از روسیه توسط هند روابط واشنگتن و دهلی را تیره و تار خواهد کرد. این کاری است که پیشتر رجب طیب اردوغان انجام داده است و نتیجه آن نیز بر همه هویدا است.
از طرف دیگر به نظر می‌رسد که ترامپ و مودی برای یکدیگر ساخته شده‌اند. هر دو میهن‌پرستانی دست‌راستی هستند که از نظر اقلیت‌های دو کشور عوام‌فریبانی غیرقابل تحمل هستند. البته دیدار این دو در ماه نوامبر خوب پیش نرفت زیرا ترامپ هندوستان را به خاطر سیاست‌های تجاری‌اش سرزنش کرد و مشخصا تعرفه بالای هند بر روی موتورسیکلت‌های هارلی داویدسون را پیش کشید. تلاش‌های چند ماه اخیر ترامپ برای اعمال تحریم بر ایران و ترکیه بر هند بی‌تاثیر نبوده است و در پی این اقدامات کاخ سفید، ارزش روپیه کاهش یافت.
موهان گروسوامی، یکی از محققین برجسته بنیاد تحقیقاتی Observer در دهلی‌نو می‌گوید: «آمریکا به یک باره از ما می‌خواهد که نفت و موشک نخریم و هیچ‌کس نمی‌داند چه باید کنیم»
سمت‌های اصلی مرتبط با هند در وزارت امور خارجه آمریکا خالی است و این موضوع نااطمینانی‌ها و بلاتکلیفی‌ها را افزایش داده است. دیدار این هفته سران دو کشور پیشتر دو بار عقب افتاده است و هندی‌ها معتقدند که این کار‌شکنی‌ها نتیجه یک‌دندگی ترامپ است.
از طرف دیگر، مایکل گرین، مشاور ارشد جرج بوش در امور آسیا در رابطه با سیاست خارجه دولت ترامپ می‌گوید: «رویکرد کاخ سفید در قبال هر کشور طوری است که آنها به صورت تصادفی یک موضوع خاص را انتخاب کرده و بر آن متمرکز می‌شوند، این اولویت‌بندی‌ها تنها براساس خواسته‌های ترامپ صورت می‌گیرد؛ طرف مقابل هم باید در این بازی بازنده باشد، هیچ استراتژی برد بردی در کار نیست»
با این وجود احتمال بهبود روابط دو کشور وجود دارد. دو شرکت بزرگ والمارت و آمازون سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در هندوستان انجام داده‌اند. حجم خرید تسلیحات نظامی آمریکا توسط هند سال آینده به 18 میلیارد دلار افزایش می‌یابد. حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال 2017 به 126 میلیارد دلار رسید. تعداد دانش‌جویان هندی که در آمریکا تحصیل می‌کنند نیز در چهار سال اخیر بیش از 10 درصد افزایش می‌یابد و امسال به 186.000 نفر رسیده است.
چین نسبت به خطوط مرزی نامشخص خود با هند، رویکردی قاطعانه‌تر اتخاذ کرده است و همزمان سرمایه‌گذاری خود در سریلانکا، مالدیو و نپال را افزایش داده است. این کشورها به طور سنتی اقمار هند به شمار می‌رفتند و گروه‌های سیاسی مختلف در هند معتقدند که این کشور باید در برابر نفوذ پکن در جنوب آسیا مقاومت کند.
علاوه بر این چین این روزها از رقیب دیرینه هندوستان، پاکستان به طور گسترده حمایت می‌کند و این کشور تبدیل به نماینده چین در غرب هند شده است.
لالیت مانسینگ، یکی از دیپلمات‌های بازنشسته هندی در این رابطه می‌گوید: «نحوه نگرش نسبت به چین در داخل و خارج دولت هند به شدت تغییر کرده است و این روزها همگان معتقدند که این کشور بزرگترین تهدید برای هند است؛ هنگامی که چین به عنوان تهدید مطرح شود ما باید به دنبال حامی و شریک باشیم و که از ما در برابر این کشور محافظت کند؛ آمریکا بهترین گزینه است»
اما به نظر می‌رسد که هیچ‌کدام از مقامات ارشد دولت هند نمی‌دانند چگونه باید با دولت ترامپ رفتار کنند، کاخ سفید این روزها بسته به طبع و غریزه ترامپ عمل می‌کند و حتی دیپلمات‌های آمریکایی نیز نمی‌توانند رفتار ترامپ را پیش‌بینی کنند، چه رسد به هندی‌ها.
پمپئو و متیس باید بدون رد نظرات ترامپ، هند را به اعتماد به کاخ سفید قانع کنند و تعهد دهند که نگرانی‌های هندی‌ها از رییس‌جمهور آمریکا افزایش نخواهد یافت؛ امری که تیلرسون در آن ناموفق بود.
اشلی تلیس، یکی از دیپلمات‌های ارشد دوران جرج بوش معتقد است: «طبیعت دمدمی‌مزاج کاخ سفید همه را به این سمتی سوق داده است که در عوض بیشینه کردن منافع روابط دوجانبه، به دنبال کمینه کردن ریسک آن باشند. همه کشورها چنین رویکردی را اتخاذ کرده‌اند و هند از این قاعده مستثنی نیست»
پمپئو پیش از سفر به هند در پاکستان توقفی خواهد داشت و با نخست‌وزیر جدید این کشور، عمران خان دیدار خواهد کرد. پس از بالا گرفتن درگیری‌ها در افغانستان روابط دو کشور به سردی گراییده است و هر دو کشور فعالیت دیپلمات‌های دیگری را محدود کرده‌اند. علاوه بر این آمریکا کمک نظامی 300 میلیون دلاری خود به پاکستان را متوقف کرده است و اسلام‌آباد را به کم‌تحرکی در برابر گروه‌های تروریستی متهم کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید