نگرانی یا دستاویز انتخاباتی ترامپ؟

سیدمحمد میرزامحمدزاده

نیویورک تایمز نوشت: کاروانی از مهاجران عموما هندوراسی، در حال حرکت به سمت مکزیک و ایالات متحده آمریکا از مسیر گواتمالا هستند. این اتفاق جدیدترین، پدیده تکراری است که هر از چند گاهی اتفاق می‌افتد: گروهی بزرگ از ساکنان آمریکای مرکزی، متحد می‌شوند تا با چالش‌های مهاجرت روبرو شوند؛ اینکه آنها در گروه‌های بزرگ برای مهاجرت گردهم می‌آیند به این دلیل است که با جنایتکارانی که در مسیر به سمت شمال در کمین‌شان هستند، راحت‌تر روبرو شوند.

اما این مساله خشم ترامپ را بر‌انگیخته است، ترامپی روز پنجشنبه (26 مهر) هشدار داد اگر مکزیک جلوی این گروه مهاجران را نگیرد، مرز جنوب غربی ایالات متحده آمریکا را می‌بندد. وی همچنین بر تهدید پیشین خود مبنی بر قطع کمک‌های خارجی به دولت‌های گواتمالا، هندوراس و السالوادور در صورت عدم توقف پیشروی این کاروان‌ها، تأکید کرد.

وی در توئیترش نوشت: من با شدیدترین لحن از مکزیک می‌خواهم جلوی این مهاجمان را بگیرد. اگر نتوانند این‌کار را انجام دهند، ارتش آمریکا را برای بستن مرز جنوبی فرا می‌خوانم.

البته این اتفاق برای ترامپ بد هم نبود، با در نظر گرفتن انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا، این اتفاق ضربه‌ای از سوی ترامپ، به حزب دموکرات به شمار می‌رود. او با این صحبت‌ها در واقع دموکرات‌ها را به دلیل شکل‌گیری این کاروان‌های مهاجرتی سرزنش می‌کند.

وی در سریال توئیتر‌های بعدی‌اش نوشت: امیدوارم مکزیک جلوی این گروه مهاجمان را در مرزهای شمالی خود بگیرد؛ همه دموکرات‌ها به دلیل این قوانین ضعیف مقصر هستند.

در ادامه به سوالاتی در مورد کاروان‌های مهاجرت که موجب ناراحتی ترامپ در هفته گذشته شده و نگرانی‌های سیاسی را در منطقه برانگیخته است، پاسخ می‌دهیم.

کاروان مهاجرت چیست؟

کاروان مهاجرت اواخر هفته گذشته در سن پدرو سولا، شهری در هندوراس که به دلیل خشونت‌هایش معروف است، شکل گرفت. در ابتدا کمتر از 200 نفر این کاروان را، هم‌سو با چنین کاروان‌هایی در دوران گذشته، شکل دادند. اما با تکرار موضوع این کاروان بر سر زبان‌ها، این حرکت گسترش پیدا کرد؛ به‌طوری که کاروان در حال عبور از مرز گواتمالا، شامل بیش از 1000 نفر بود که با پای پیاده یا وسیله نقلیه در حرکت بودند.

این هفته نیز افراد زیادی به این کاروان پیوستند و بر اساس تخمین‌ها، رقم عجیب 4 هزار نفر در این کاروان گزارش شد البته روز پنجشنبه کاروان که در حال حرکت در گواتمالا بود، به دلیل سرعت‌های متفاوت افراد، به گروه‌های کوچک‌تر تقسیم شده بود.

همچون صدها هزار نفر مهاجری که در سال‌های اخیر از آمریکای مرکزی گریختند، بیشتر شرکت کنندگان در این کاروان نیز در ذهن خود به دنبال زندگی جدیدی در ایالات متحده آمریکا هستند؛ هرچند که برخی می‌گویند قصد دارند در مکزیک توقف کنند.

بسیاری از آنها می‌گویند به دلیل درآمد کم، بیکاری و خدمات عمومی ضعیف در هندوراس به خاک سیاه نشسته‌اند و به دنبال فرصت‌ بهتر برای زندگی در هرجایی هستند. برخی نیز مدعی هستند از ترس جانشان مهاجرت می‌کنند و قصد دارند درخواست پناهندگی خود را به مکزیک یا ایالات متحده آمریکا بدهند.

در گذشته، گروه‌های طرفداری با ایجاد این کاروان‌ها برای جلب توجه افکار به بدبختی مهاجران و وضعیت روابط در سرزمین مادری خود بهره می‌بردند. اما هیچ گروهی مسئولیت شکل‌گیری کاروان هفته‌های اخیر را نپذیرفته است.

چرا این موضوع برای ترامپ اهمیت بالایی دارد؟

ترامپ در کمپین‌های انتخاباتی دوره اول ریاست جمهوری خود، موضوع مهاجران غیرقانونی را به صورت محوری دنبال و عنوان کرد که قوانین مهاجرات را سخت‌تر می‌کند و دیوار مرزی می‌سازد اما نتوانست بودجه ساخت این دیوار را تأمین کند. با وجود کاهش آمار عبور مهاجران غیرقانونی از مرز آمریکا در سال 2017 به کمترین میزان در 40 سال گذشته، دوباره در سال جاری این میزان رو به افزایش گذاشت. رکورد افزایش مهاجرت مردم در قالب خانواده‌ها در ماه سپتامبر (شهریور 97)، موجب از کوره در رفتن دولت ترامپ شد.

در طول کمپین‌های انتخاباتی ریاست جمهوری، ترامپ توانست با حملات شدید علیه مهاجران، به محبوبیت حزب خود کمک کند. حالا تنها چند هفته مانده به انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا، او دوباره حملاتش را از سر گرفته است و می‌گوید مجرمین به مرزها هجوم آورده اند تا شهروندان آمریکا را تهدید کنند و حضور مهاجران ثبت نشده منجر به اختلال در اقتصاد و کاهش مشاغل می‌شود.

وی از این مباحث در همه کمپین‌های انتخاباتی بهره برده و این موضوع در چند هفته اخیر به شدت تشدید شده است. بسیاری از کاندیداهای جمهوری خواهان نیز از سیاست‌های ضد مهاجرتی ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی استفاده کرده‌اند.

ترامپ صبح روز پنجشنبه (26 مهر)، در طوفان توئیتری خود با بهره از اتفاقات اخیر کاروانی نوشت: من شاهد یورش با رهبری حزب دموکرات به کشورمان از سوی گواتمالا، هندوراس و السالوادور هستم، (چرا که آنها می‌خواستند مرزها باز باشد و عامل وجود این قوانین ضعیف هستند). رهبران این حزب برای جلوگیری از حرکت موج مردمی که شامل جنایتکاران نیز می‌شود و ورود آنها به ایالات متحده، کوتاهی کردند.

واکنش سایر دولت‌های منطقه چگونه بود؟

اوایل هفته گذشته، ترامپ در ابتدا دولت هندوراس را مقصر می‌دانست، اما فورا تقصیر را به گردن السالوادور و گواتمالا نیز انداخت. وی با اتهام اجازه ادامه مهاجرت شهروندان این کشورها به سمت ایالات متحده با قصد ورود غیر قانونی، سه کشور را تهدید به تعلیق کمک‌های خارجی کرد. در سال‌های اخیر آمریکای مرکزی مرکز اصلی مهاجرت‌های ثبت نشده به ایالات متحده بوده است.

از آنجا که کاوران هم‌اکنون از مرز گواتمالا عبور کرده است، دیگر کاری از دست دولت هندوراس برای جلوگیری از پیشروی کاروان بر نمی‌آید، اما دولت خوان اورلاندو ارناندز، رئیس‌جمهور هندوراس، برای جلوگیری از پیوستن افراد دیگر به این کاروان نیروهای امنیتی را در مرز اصلی مستقر کرده است. دولت هندوراس همچنین به شهروندانش هشدار داده که از پیوستن به این کاروان خودداری کنند و این حرکت را اقدامی سیاسی علیه رئیس‌جمهور خوانده است.

در همین حال دولت گواتمالا با بازداشت یک قانون‌گذار سابق هندوراسی که در حال مهاجرت همراه کاروان بود، او را متهم به عدم تبعیت از قوانین مهاجرت کرده است.

به گزارش رویترز، جیمی مورالس، رئیس‌جمهور گواتمالا تهدید ترامپ را رد کرد و به خبرنگاران گفت که او هرگونه محدودیت علیه کمک‌های خارجی را تکذیب می‌کند.

وی همچنین گفت با همتای هندوراسی خود، خوان اورلاندو ارناندز، در مورد تأمین امنیت مهاجرانی که قصد بازگشت به خانه را دارند، صحبت کرده است.

در مکزیک، دولت با استفاده از 700 افسر پلیس ملی، مرزهای جنوبی خود را زیر نظر دارد و با انتشار بیانیه‌ای به شرکت کنندگان در کاروان هشدار داده که از مرزها به صورت غیرقانونی عبور نکنند.

رویداد بعدی چیست؟

برخی از مهاجران مرابط با این کاروان، از روز چهارشنبه (25 مهر) در حال ورود به شهر مرزی گواتمالا با مکزیک هستند. آنها در شهر سیوداد اکو اومن، گردهم آمده‌اند. شهری مرزی در حاشیه رودخانه سوشیاده متخلل که عموما به عنوان مسیر مهاجران غیرقانونی به سمت شمال استفاده می‌شود. تا بعد از ظهر روز پنجشنبه، برخی از شرکت کنندگان توانستند با قایق‌هایی که از رودخانه عبور می‌کنند، از مرز مکزیک گذر کنند و در پناهگاه‌های موقتی که از سوی شهرداری سیوداد هیدالگو ساخته شده، مستقر شوند. اما صدها نفر دیگر در مرز مکزیک باقی مانده و منتظر رسیدن دیگر اعضای کاروان هستند.

مقامات مهاجرتی مکزیک گفته‌اند کسانی که اسناد معتبر و ویزا داشته باشند، اجازه ورود دارند اما کسانی که برای ورود غیرقانونی تلاش می‌کنند، بازداشت و بازگردانده می‌شوند. به گفته این مقامات، کسانی که خواستار پناهندگی یا هر نوع محافظت دیگر هستند، می‌توانند درخواست دهند اما در این صورت باید در مراکز بازداشت تا 45 روز منتظر بمانند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجنشنبه ضمن سفر به پاناماسیتی (پایتخت کشور پاناما) با خوان کارلوس وارلا رئیس جمهور این کشور دیدار کرد. وی روز جمعه نیز دیداری با مقامات مکزیک از جمله انریکه پنیا نیتو، رئیس جمهوری این کشور داشت. موضوع مهاجران و کاروان جز موضوعات محوری دستور جلسه در مکزیکوسیتی بود.