رانت دولتی با نصب پنل‌های خورشیدی؟

وزارت نیرو به اظهارات کارشناسی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی که گفته بود مداخلات دولت به کاهش بهره‌وری و افزایش رانت و فساد می‌انجامد، واکنش نشان داد. این وزارتخانه در حالی وزیر خود را در آستانه استیضاح می‌بیند که اعلام کرده است پنل‌های خورشیدی دارای عمر مفید طراحی‌شده تا ۳۰ سال هستند و این به معنای خروج ناگهانی از مدار بهره‌برداری نیست، بلکه به معنای کاهش تدریجی راندمان است.

به گزارش اقتصادآنلاین، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ایران اگر چه نه در دولت چهاردهم بلکه در تمام دولت‌ها مورد تاکید بوده است، اما به نظر می‌رسد این مهم نیازمند یک همت و یک مسیر صحیح چه به لحاظ حمایت دولت و چه به لحاظ بهره‌گیری از توان و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. انرژی خورشیدی یکی از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر و از مهمترین آنهاست، اما میزان تابش این انرژی در نقاط مختلف جهان متغیر بوده و در کمربند خورشیدی زمین بیشترین مقدار را داراست. ایران با داشتن ٣٠٠ روز از سال را آفتابی با متوسط تابش ٥،٥ - ٤،٥ کیلووات ساعت بر متر مربع در روز، یکی از کشور‌های با پتانسیل بالا در زمینه انرژی خورشیدی معرفی شده است.

کارشناسان بر این باور هستند که اگر در ایران مساحت بیابانی به سامانه‌های دریافت انرژی تابشی تجهیز شود می‌تواند انرژی مورد نیاز بخش‌های گسترده‌ای از منطقه را تأمین و حتی پا را فراتر گذاشته و در زمینه صدور انرژی برق فعال شود. بر مبنای مطالعات انجام شده توسط DLR آلمان، در مساحتی بیش از دو هزار کیلومترمربع، امکان نصب بیش از ۶۰ هزار مگاوات نیروگاه حرارتی خورشیدی وجود دارد بنابراین درصورت اختصاص مساحتی معادل ١٠٠×١٠٠ کیلومترمربع زمین به ساخت نیروگاه خورشیدی فتوولتائیک، میزان برق تولیدی آن معادل کل تولید برق کشور در سال ١٣٨٩ خواهد بود. آمار‌های مربوط به سال ۲۰۱۱ میلادی نشان می‌دهد که آلمان، ایتالیا، ژاپن، اسپانیا و آمریکا کشور‌های پیشرو در زمینه بیشترین ظرفیت نصب شده سیستم‌های فتوولتائیک بوده‌اند و آلمان و ایتالیا به اتفاق یکدیگر، ۵۷ درصد از ظرفیت عملیاتی جدید این حوزه را در سال ٢٠١١ به خود اختصاص دادند.

گزارش‌های اخیر سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) نشان می‌دهد که در دنیا ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی حدود دو برابر شده است و آمار‌های همین سازمان دولتی از سازمان‌های زیر مجموعه وزارت نیرو تاکید دارد که ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر در ایران از سال گذشته تا امسال رشد خوبی داشته است به طوریکه از یکهزار و ۲۷۰ مگاوات به ۳ هزار مگاوات افزایش یافته است.

اسماعیل سقاب اصفهانی، رییس سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی در چهارمین کنفرانس بین‌المللی بهینه‌سازی و بهره‌برداری انرژی ایران به نکته‌ای اشاره کرد که به نظر می‌رسد به مذاق برخی از مدیران دولتی وزارت نیرو چندان خوش نیامده و آنها را مجبور به توضیح و واکنش نسبت به این اظهارات کرده است. او در اظهارات کاملا کارشناسی خود باز هم به دولتی اجرا شدن برخی پروژه‌ها اشاره کرده و گفته بود که مداخلات دولت به کاهش بهره‌وری و افزایش رانت و فساد می‌انجامد پس اگر در توسعه تجدیدپذیر‌ها دولتی عمل کنیم، چند سال دیگر کشور را تبدیل به قبرستان پنل‌ها می‌کنیم، اما اگر کار را به بخش خصوصی بسپاریم، با بهره‌وری بالا نگهداری می‌شود.

این اظهارات حتی موجب واکنش شخص عباس علی‌آبادی وزیر نیرو که ماه‌هاست سایه استیضاح را از سوی مجلسی‌ها به دنبال خود می‌بیند شده است. او در تازه‌ترین اظهارات خود در حاشیه مراسم افتتاح یک نیروگاه خورشیدی و بازدید معاون اجرایی رئیس‌جمهور از سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) تاکید دارد که تاکنون حدود ۳۵۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر وارد مدار تولید برق کشور شده است. سیاست اصلی دولت، ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و فراهم‌سازی محیط مناسب کسب‌وکار است. دولت قصد ندارد توسعه انرژی تجدیدپذیر را صرفاً به‌صورت دولتی پیش ببرد و نقش‌آفرینی بخش خصوصی در این مسیر بسیار حائز اهمیت است.

این اظهارات از سوی مقام ارشد وزارت نیرو بعد از واکنش ساتبا به اظهارات سقاب اصفهانی که گفته بود چند سال دیگر کشور را تبدیل به قبرستان پنل‌ها می‌کنیم جای این سوال است که اگر وزارت نیرو در توسعه انرژی خورشیدی و نصب پنل از بخش خصوصی کمک می‌گیرد و به هیچ وجه مدیران دولتی از رانت این اقدام بهره‌مند نمی‌شوند چرا باید اظهارات معاون رئیس جمهور آنها را در تنظیم گزارشی که توام با دستپاچگی است ترعیب کند.